İlk altını devlet takacak! Ancak kim bu takıcı?

Başbakan Davutoğlu’nun ‘Her anneye ilk bebeği için ilk altını biz takacağız’ açıklaması ve buna ilişkin yapılan düzenleme bürokrasiyi karıştırdı. Şimdi önce ‘takı memurları’ istihdam edilecek ve gerçekten ilk çocuk mu araştırmasını yapacak memurlar bulunacak.
 
Aile paketinde yer alan her doğum sonrası anneye “altın kadar nakit para verilmesi” düzenlemesi bürokrasiye yeni bir gündem çıkardı. Bürokrasi, “altın parasını kimin, ne zaman ve nasıl takacağı” konusunda formül geliştirmeye çalışıyor. Kurum, bu işten sorumlu “takı memuru” istihdam etmek zorunda kalacak. 
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Aile Paketini açıklarken, uygulamayı, “Her bir anneye doğum yaptığı anda, devletimizden bir doğum hediyesi olarak ilk çocukta 300 Türk Lirası ki bu yarım altın oluyor takriben, ikinci çocukta 400 Türk Lirası, üçüncü çocuk ise 600 Türk Lirası yardım ulaşacak. Anneye ve bebeğe ilk altını devlet takacak” sözleriyle duyurmuştu. 

İLK ÇOCUK MU?

Pakete son dakikada eklenen düzenleme bürokrasiye süpriz oldu. Bürokrasi ilk şoku atlattıktan sonra uygulamanın nasıl yapılacağına dair çalışmaya başladı. Ancak birçok belirsizlik ve sıkıntı olduğu görüldü. Yapılan toplantılarda konunun pek çok tartışıldığını belirten yetkililer şu bilgileri verdi:

“İlk altını devletin takıyor olması için hastanelerdeki doğumlar sonrası hemen para yardımının yapılması gerekiyor. Bunun için de bir memur görevlendirilmeli. Ancak yasalara göre, kamuda parayla ilişkisi olacak memur ve yetkili sayısı sınırlı. Yetkisi olmayan bir kişinin parayla ilişkiye girmesi suç. Bir başka deyişle parayı üzerinde bulundurma ve dağıtma yetkisinde olan görevlinin bu işi yapması şart. Bu da her il için bir görevlinin bu işle yükümlü olması demek. 
Üstelik, doğum yapıldıktan sonra anne ve babanın verdiği bilgiye göre, çocuğa takılacak altın yardımının miktarı belli olacak. Bu da, suistimal riskini beraberinde getirir. Bir öneri olarak hastanelere ödeme yapılması ve onların ailelere bu parayı aktarması gündeme geldi. Ancak bu da netleştirilmedi. Banka hesapları üzerinden aileye paranın aktarılması ise çocuğun nüfus kaydının yapılması ve bürokratik işlemlerin tamamlanması için belli bir sürenin geçmesi anlamına gelir ki; bu durumda ilk altın devletten olamaz. Konu tartışılırken, ölü doğumlara altın parası yardımı yapılıp yapılmayacağı konusu dahi tartışıldı. Artık tasarı mecliste. Mutlaka bir formül bulunacaktır.”

Doğum yardımı

Ek madde 2-(1) Türk vatandaşlarına, doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için 600 TL doğum yardımı yapılır. Bu yardım Türk vatandaşı olan anne veya babaya, her ikisi de Türk vatandaşı ise anneye yapılır. Doğum yardımı, Bakanlıkça belirlenen zorunlu hallerde babaya ödenebilir. Doğum yardımı ödenmesinde kimlik paylaşımı sisteminde yer alan nüfus kayıtları esas alınır. Bu kapsamda yapılarn ödemeler Bakanlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten karşılanır. Bu fıkrada belirtilen tutarları artırmaya Bakanlık ile Maliye Bakanlığı müştereken yetkilidir. 

Rakamlarla doğum yardımı

Toplam doğurganlık hızı: 2013: 2.07 2018 (hedef): En az 2.1
Türkiye’de yılda gerçekleşen doğum sayısı: 1 milyon 200 bin
Türkiye’de yılda gerçekleşen ilk çocuk doğumu: Asgari 250 bin
Altın yardımının yıllık faturası: 400-500 milyon TL