İBDD Başkanı Tamur ile bağımsız denetçiliği konuştuk

VOLKAN KARSAN – FINANSGUNDEM.COM / KAZANDIRAN SOHBETLER

Yeni bir yıla girdik. Gelir elde eden özel ve tüzel kişiler için geçmiş yılın vergileri gündeme gelecek. İstanbul Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Osman Ergun Tamur'u “Kazandıran Sohbetler”e konuk ettik. Gün geçtikçe önem kazanan bağımsız denetçilik ve mali konularda merak ettiklerimizi sorduk...

“MALİ İŞLERDEKİ 40 YILIN 25 YILI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE HEM PATRON SEVİYESİNDE HEM DE BÜROKRAT SEVİYESİNDE GEÇTİ”

- Sayın Tamur, mali işlerde geçen 40 yıl dolayında bir zaman içinde bu meslekte dernek başkanlığına gelene kadar nasıl bir kariyer geçmişiniz oldu?

- Mali işlerde geçen 40 yılın 25 yılı inşaat sektöründe hem patron seviyesinde hem de bürokrat seviyesinde geçti. Doğal olarak 25 yıl aynı işi yapmak kişiyi hem bu konuda son derece uzman kişi yaparken diğer taraftan da diğer sektörler de bu işi nasıl yapılıyor konusunda beni arayışa itti. İşte bu yüzden 2006 yılından itibaren kendi mali müşavirlik ofisimi açtım. Çeşitli sektörlerden oluşan portföyüm nedeniyle diğer sektörler hakkında da bilgi sahibi oldum. 2013 yılından itibaren de bağımsız denetçilik mesleği gündeme gelince hemen gerekli eğitimleri alıp imtihanla bağımsız denetçi oldum hatta mühür numaram da 34001'dir.

“GELİŞMİŞ ÜLKELERDE VATANDAŞLARIN 'MAAŞIN BENİM VERGİLERİMLE ÖDENİYOR’ SERZENİŞİ VERGİ BİLİNCİNİN OLUŞTUĞUNA BİR DELİLİDİR”

- Önce çok deneyimli bir Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak iş dünyasına, vergi mükelleflerine ne gibi önerileriniz olur?

- Vergi konusu ülkemizde çok bilinen bir konu değildir. Oysaki aldığımız tüm temel hizmetlerin kaynağı vergidir. Gelişmiş ülkelerde vatandaşların ''Maaşın benim vergilerimle ödeniyor ''diye yapmış olduğu serzenişler vergi bilincinin oluştuğuna bir delilidir. Vergi oranları, tüm gelişmiş ülkeler ortalamasının biraz üstünde olmasına rağmen vergi kayıp ve kaçağı da Avrupa ortalamasının üstündedir. Mükellef dolaylı vergilerin kendisine ait olduğunu kabul ederek ödemekten kaçınmaktadır. İdare bu anlamda vergileri kaynağından kesme yöntemini benimsemiş olsa daha fazla vergi tahsilatı yapacaktır. Damga vergisi şu anda en fazla tahsil edilen vergidir. Bordrolu çalışanların isyanı buradan kaynaklanır çünkü vergiyi ödemeden gelir elde edemez. Özetle vergilendirilmiş kazanç kutsaldır. Ancak buradaki kutsiyet verginin doğru ve adil bir şekilde hesaplanıp tahsil edilmesidir.

“BAĞIMSIZ DENETİM FİNANSAL TABLOLARIN ÖNEMLİ BİR YANLIŞLIK İÇERMEDİĞİ KONUSUNDA KABUL EDİLEBİLİR BİR GÜVENCEYİ SAĞLAYACAK ŞEKİLDE TASARLANIR”

- Bağımsız denetim gün geçtikçe önem kazanan bir konu, neden şirketler, kurumlar böyle bir denetimi önemli görmeli?

- Öncelikle bu soruya cevap vermek için bağımsız denetimin bir tanımını yapmamız gerekir. Bağımsız değerlendirilmesi ve sonuçlarının ‘bir rapora’ bağlanmasıdır. Bunun için de makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtları ile gerekli tüm bağımsız denetim teknikleri uygulden etim bir işletmenin mali tablo ve diğer finansal bilgilerinin önceden belirlenmiş kriterlere uygunluğu ve doğruluğunun anmalıdır.

Makul güvenceyi açmamız gerekirse, bağımsız denetim finansal tabloların önemli bir yanlışlık içermediği konusunda kabul edilebilir bir güvenceyi sağlayacak şekilde tasarlanır. Makul güvence de bir bütün olarak finansal tabloların nitelik ve nicelik bakımından önemli bir yanlışlık içermediğine dair bir sonuca varmada yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtları toplanmasıdır.

Bağımsız denetimin yararlarına geçmeden, bu uygulamadan kimlerin yararlanacağını da belirtmemizde yarar var... Halka açık olsun olmasın Türk Ticaret Kanunu’na göre tüm şirketler yani anonim şirketler, limited şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler bu uygulamadan yararlanabilir. Bunun yanı sıra tüm bankalar ve kredi veren kuruluşlar ile iştirakler ve kamu kurumları da aynı imkanı kullanabilir.

Bu çerçevede baktığımızda bağımsız denetimden yararlanınca, yönetime doğru bilgi akışı sağlandığı gibi, yönetimin geleceğe ait doğru kararlar almasına da yol açılır. Ayrıca mali tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını öğrenmek kolaylaşır ve işletme yönetiminin ve çalışanların hile yapmasının önlenmesine yardımcı olunur. Bunun yanı sıra bağımsız denetime tabi tutulmuş mali tablolara uygun finansal kaynak sağlamadığı gibi bir de tüm ortakların menfaatleri de korunur.

“EĞİTİM PROGRAMLARI OLUŞTURUYORUZ, SEMİNERLER VERİYORUZ. BU ÇALIŞMALARIN EKONOMİMİZ AÇISINDAN BÜYÜK YARARLAR SAĞLAYACAĞI GÖRÜŞÜNDEYİZ”

- Anladığımız kadarıyla bağımsız denetçilik önemli bir tecrübe ve eğitim gerektiren bir konu, yeterli insan kaynağı var mı kimler bu işi yapabilir?

- Önce şunu açıklayalım, herhangi bir kişi veya kurula bağımlı olmadan mali tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını araştıran kişiye biz bağımsız denetçi diyoruz. Kısa tanımı bu... Kamu Gözetim Kurumu, bağımsız denetim yapmak üzere 01.06.1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre Yeminli Mali Müşavirlik ya da Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ruhsatı almış meslek mensupları arasından bu kişileri belli bir eğitim ve sınav süreci sonucu yetkilendirir.

Eğitim ve sınav süreci çok önemli ve de biz bu konuda yeterli insan kaynağını oluşturmak için çok özenli ve geniş çaplı çalışmalar içindeyiz. Eğitim programları oluşturuyoruz, seminerler veriyoruz. Bu çalışmaların ekonomimiz açısından büyük yararlar sağlayacağı görüşündeyiz.

- Şirketlerin bağımsız denetime tabi olma şartları nasıl oluşur?

- Şirketlerin denetime tabi olup olmadığının belirlenmesi tek başına veya bağlı ortaklıklar ve iştirakler birlikte değerlendirilir. Aşağıda sayacağımız kriterlerden ikisinin üst üste iki hesap döneminde sağlandığı şıkta bağımsız denetim imkanı geçerli olur...

Aktif toplamları 75 milyon TL ve üzeri olanlar, yıllık net satış hasılatı 150 milyon TL ve üzeri olanlar, çalışan sayısı 150 ve üzeri olanlar...

“BAĞIMSIZ DENETÇİ BÜTÜN MESLEKİ VE İŞ İLİŞKİLERİNDE DÜRÜST, AÇIK DOĞRU VE GÜVENİLİR OLMAK ZORUNDADIR”

- Derneğinizin eğitim süreçleri ile ilgili bilgi verebilir misiniz? Ülkemizin bağımsız denetçi ihtiyacı nedir, hali hazırda bu ihtiyacın neresindeyiz?

- Kamu Gözetim Kurumu tarafından tüm bağımsız denetçiler üç yılda toplam 120 saat temel ve tamamlayıcı konularda eğitim almak zorundadır. Bu eğitimler KGK tarafından yetkilendirilen eğitim kurumlarınca verilir. Başkanı bulunduğum İstanbul Bağımsız Denetçiler Derneği eğitim yetkisi olan 11 STK'dan biridir. Bugüne kadar 450 öğrenciye zorunlu bağımsız denetim eğitimleri vermiştir. Ülkemizde 2021 yılı faaliyet raporuna göre 19 bin 121 kişi yetkilendirilmiştir. Ayrıca 356 adet şirket de bağımsız denetim yetkisi almıştır. Buna göre daha fazla bağımsız denetçiye ihtiyaç vardır.

Bu noktada eğitimlerimizde önem verdiğimiz bağımsız denetçilerin nelere dikkat etmesi gerektiği konusuna da değinmek isterim.

Bunları şöyle sıralayabiliriz:

TARAFSIZLIK: Bağımsız denetçiler önyargıların, temayüllerin, çıkar çatışmalarının veya başkalarının nüfuzlarını kötüye kullanarak meslek veya işle ilgili muhakemelerini ve kararlarının etkilemesine izin vermemelidirler.

DÜRÜSTLÜK: Bağımsız denetçi bütün mesleki ve iş ilişkilerinde dürüst, açık doğru ve güvenilir olmak zorundadır.

MESLEĞE UYGUN DAVRANIŞ: İlgili mevzuata uymak ve denetim mesleğinin itibarını zedeleyecek fiil ve davranışlardan kaçınmalıdır.

SIR SAKLAMA: Bağımsız denetçi mesleğin icrası sırasında elde edilen bilgilerin gizliliğine dikkat etmek, söz konusu bilgilerin açıklanması için yasal veya mesleki bir hak veya görevin bulunması durumu saklı olmak kaydı ile uygun ve belirli bir yetki olmaksızın bu tür bilgileri üçüncü kişilere açıklamamak ve kendisi veya üçüncü kişilerin çıkarlarına kullanmamak zorundadır.

MESLEKİ YETERLİLİK VE ÖZEN: Bağımsız denetçi uygulama mevzuat ve denetim tekniklerindeki güncel gelişmeler ışığında mesleki bilgi ve beceriyi denetlenen işletmelerin yeterli denetim hizmeti almalarını temin edecek bir seviye de tutmak ve TDS'ye uygun bir şekilde ve özen içinde hareket etmek zorundadır.

MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI: Denetim kuruluşlarının ve denetçilerin üstlendikleri ilk denetim işiyle birlikte başlamak üzere tüm denetimleri kapsayan mesleki sorumluluk sigortası yaptırmaları şarttır.

BİLDİRİMLER: Sicil bilgiler dahil olmak üzere kuruma önceden bildirilmiş her türlü değişiklikler 10 gün içinde kuruma bildirilmelidir. Kurum tarafından istenen bilgi ve belgeler ise kurum tarafından belirlenecek süre içerisinde kuruma bildirilecektir.

KALİTE KONTROL SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI: Denetim kuruluşları faaliyetlerini asgari şartları kurumca belirlenen bir kalite kontrol sistemi çerçevesinde yürütmek zorundadır.

BAĞIMSIZLIK: Denetim kuruluşu ve denetçiler denetimleri esasen ve şeklen bağımsız olarak gerçekleştirmelidir.

TAAHÜTTE BULUNMAMAK: Yapılacak denetim işi ile ilgili olarak işin gerektirdiği ciddiyetle işe bakılmalı ve sonuç hakkında olumlu veya olumsuz bir yargının önceden taahhüt şeklinde verilmemesi gerekmektedir.

“MÜKELLEF SAYISI ARTMAZKEN MESLEK MENSUBU PASTADAN PAY ALMAKTA ZORLANIP FİYAT KIRMAK SURETİ İLE VAROLUŞ MÜCADELESİ VERMEKTEDİR”

- Rakamlarla arası iyi olan gençlere mesleki açıdan önerileriniz var mı, onlar sizlerin yolunda ilerlemek için neler yapmalı?

- Gençlerin bağımsız denetçilik veya serbest muhasebeci mali müşavir mesleğini seçmeleri için çok uzun bir yola ihtiyaç vardır. Dört yıl yüksek okul, üç yıl staja başlama imtihanı ve staj, sonrasında mali müşavirlik sınavı ve mali müşavirlik, ardından 10 yıl mesleki tecrübe, imtihan ve üç yıl yeni bir staj sonra bağımsız denetçi olunabilir ki gerçekten çok zor bir süreç. Haliyle burada hayata atılan meslek mensuplarını çok sıkı bir rekabet bekliyor. Çünkü mükellef sayısı artmazken (yaklaşık 3 milyon) meslek mensubu pastadan pay almakta zorlanıp fiyat kırmak sureti ile varoluş mücadelesi vermektedir. Gençler artık çabuk yoldan hayata girip çabuk para kazanmak düşüncesinde olduğundan, arz ettiğimiz durum onlara pek uymamaktadır. Bizler gibi olabilmeleri için para kazanmak yerine tecrübe kazanmak daha önemli olmalıdır.

İnfo Yatırım'dan 2022 değerlendirmesi, 2023 beklentileri

Binnur Zaimler'le dünya ve ekonominin 2023 yıldız haritasına bakış

Ünlü yapımcı Timur Savcı, Türk dizilerinin gücünü anlattı

Dr. Erhan Erken’den İstanbul ekonomisinin sırları

Enerjide önemli bir aktör Serhat Görgün’den global dev hizmet

Esra Baykal’dan kritik uyarı: Bir markanın başarısı annelere bağlı