Havacılık sektöründe korona virüs etkisi 'sarsıcı' olabilir

Küresel havacılık sektörünü olumsuz etkileyen koronavirüs salgınının olası faturasının, kısa sürede çözüm bulunamaması durumunda 2003'te görülen SARS'tan daha ağır olabileceği belirtiliyor.

Uzmanlar, Çin'de ortaya çıkan yeni tip koronavirüs salgınının, havacılık sektörüne olası etkilerine ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.

Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) nezdinde Türkiye'nin Daimi Temsilcisi Suat Hayri Aka, Çin’in en yoğun yolcu trafiğine sahip 10 havalimanından 6-7 bin civarında seferin iptal edilmesinin orta ve uzun vadede sürmesi halinde ülke sivil havacılığı ve ekonomisi üzerinde olumsuz etki yaratacağını söyledi.

Pekin, Şanghay, Çengdu, Şenzen ve Zihan havalimanlarından uçuşların yarıya indirildiği, Vuhan’dan uçuşların tamamen durdurulduğunu anımsatan Aka, "ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, Kanada, Endonezya ve Türkiye gibi Çin’le yoğun kargo ve yolcu trafiğine sahip ülkelerde hava yolu şirketlerinin seferlerini durdurması, bütün dünya sivil havacılığını ve ekonomisini de etkileyecektir." dedi.

SARS ve kuş gribi gibi benzer salgın hastalıklara değinen Aka, hastalığın yayılma hızına ve etkisine göre seyahat kısıtlamaları getirildiği zaman, hava yolu şirketlerine olan talebin düştüğünün altını çizdi.

Aka, 2003 yılındaki SARS salgınında dünya havacılık endüstrisinin gelir kaybının tahminen 10 milyar dolar olduğunu aktararak, bugün sadece Çin’deki yolcu sayısının o zamanın 10 katı düzeyine çıktığına dikkati çekti.

SARS nedeniyle bölgesel hava yolu şirketlerinin hizmet kapasitelerini üçte bir oranında küçülttüğünü belirten Aka, söz konusu salgının küresel havacılık endüstrisinde yüzde 3 gelir kaybına neden olduğunu söyledi.

Aka, bölge ülkelerinin bu süreçte dünya geneline göre daha ağır etkilendiğini, Asya-Pasifik’te kaybın yüzde 8 olarak gerçekleştiğini vurgulayarak, "Bunun havacılıkla bağlantılı diğer sektörler üzerindeki etkisini, turizm, inşaat ve gıda başta olmak üzere, ekonomideki olası olumsuz sonuçlarını öngörmek gerçekten zor değil." ifadesini kullandı.

Suat Hayri Aka, bu salgınların dünyaya yayılma korkusu yenildiği anda, sivil havacılık endüstrisinin eski hareketliliğine iki ay gibi kısa bir sürede yeniden kavuştuğunu ve 6 ay sonra da kriz öncesi düzeylerine döndüğü kaydetti.

Virüsün etkisiz hale getirilmesinin Çin gibi büyük bütçeye sahip bir devlete olan finansal etkisinin dünya perakende mal piyasasında hissedileceğini ifade eden Aka, "Elektronik ticaret hacmi trilyon dolarlar düzeyine ulaşmış bir ülkeden bahsediyoruz. Çin’deki emtia üretimine bağlı olmayan ülke neredeyse kalmadı. Bu ara mal ve ürünler, kuşkusuz, hava ve deniz yoluyla büyük ekonomilerin girdisi haline geliyor. Bir şekilde bu karşılıklı bağımlılık tüm dünya ekonomisini etkiliyor. " diye konuştu.

"Havacılık sektörüne maliyeti daha yüksek olacak"
Rumeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Abdullah Nergiz ise sivil havacılık sektörünün siyasi gerginlikler, ekonomik krizler, bölgesel çatışmalar ve salgın hastalıklar gibi dışsal şoklara çok açık olduğunu belirtti.

SARS başladıktan sonra 3 ay içinde Asya-Pasifik merkezli hava yollarının kapasite kaybının yüzde 35'e ulaştığına dikkati çeken Nergiz, sektörün kriz öncesi seviyeye ancak 3 ay sonra ulaşılabildiğini anlattı.

Nergiz, Asya-Pasifik merkezli hava yollarının, SARS nedeniyle 2003'te gelir kaybının 6 milyar dolar olduğunun altını çizerek, şöyle devam etti:

"Koronavirüsün, 2003 yılına göre çok daha hızlı bir biçimde yayıldığı belirtiliyor. Çin’de etkisi altına aldığı insan sayısı, SARS’a nispeten çok daha fazla. Sivil havacılık sektörünün hacmi de o yıllara göre bir hayli büyüdü. Günümüzde taşınan yolcu sayısı, o dönemin 3, taşınan kargo miktarı ise yaklaşık 2 katı seviyesinde. Ayrıca, Asya-Pasifik bölgesinin dünya havacılığından aldığı pay, eskisine göre daha fazla. Bu çerçevede değerlendirdiğimizde, virüs salgınının havacılık sektörüne yansıması muhtemel maliyetinin, 2003 yılındaki SARS’a göre çok daha yüksek seviyelere ulaşacağını düşünüyoruz."

Çin'de karantina sebebiyle üretimin aksayabileceğini, bunun da kargo taşımacılığını etkileyeceğini belirten Nergiz, "Kısa vadede bir çözüm bulunamaması halinde, hava yollarının maruz kalacağı ciro kaybının 15 ila 20 milyar dolar arasında gerçekleşebileceğini hesaplıyoruz." diye konuştu.

Sektörel web sitesi kokpit.aero'nun genel koordinatörü Tolga Özbek ise önceden salgın hastalıkların ticarette en fazla tercih edilen taşıma yöntemi olan gemi yoluyla yayıldığını hatırlattı.

Havayolunun öneminin yıllar içinde arttığını vurgulayan Özbek, Çin ve Uzak Doğu'nun dünyanın en hızlı büyüyen havacılık pazarları olduğunu söyledi. Özbek, “Bu sefer havayolları, SARS'a göre çok daha büyük kayıplarla karşılaşabilir çünkü bu derece ciddi bir karantina veya uçuş iptali yoktu.” diye konuştu.