Havacılık sektörü için reçete

Havacılık sektörü farklı zamanlar yaşıyor. Başta Avrupalı dev şirketler olmak üzere ABD dahil Euro’daki değer kaybından sıkıntılar var. Bir tarafta da düşen petrol fiyatları sektöre sürpriz oldu. Jet yakıtının gelecekteki kayıplarını önlemek için ‘hedge’ (belli bir fiyattan yakıt sözleşmelerini sabitlemek) kontratları yapan şirketler 40 dolara yaklaşan petrol fiyatı nedeniyle zararda. Bir yandan kur bir yandan düşmesine sevinilemeyen petrol fiyatları havacılıkta işleri zorlaştırıyor.

Pegasus Havayolları CFO’su (Mali işler sorumlusu) Serhan Ulga, Euro yüzünden Avrupa’daki tüm havayollarının ciddi zararlar yaşadığını vurgulayarak “Dolara karşı tek çare dolarla satmak. Doğal hegde bu. Petrolde de ‘hedge’ zararımız 160-170 milyon liraya geldi. Artık bekleyeceğiz. Yüzde 13’e varan kur maliyet artışını ise büyüme, operasyonel verimlilik ve yakıt maliyetindeki düşüş ile bu zararı yüzde 2-3’e indirdik” dedi.

YAKITA HEDGE YOK

Pegasus PWA Windsurf Dünya Kupası için Pegasus’un davetiyle gittiğimiz Alaçatı’da sorularımızı yanıtlayan Ulga Türkiye’de haziran döneminde dış hatlarda yüzde 1.8 daralma yaşandığına dikkat çekerek büyük bölümünün charter (tarifesiz) uçuşlarından kaynaklandığını vurguladı. Ulga “Bu Türkiye’ye gelen turist sayısındaki azalmayı gösteriyor. Charter kapasitesi erimiş. Bu havacılık sektörünü ve ekonomiyi ehdit ediyor. Tarifeli uçan havayolu olduğumuz için zarar yok ama olumsuz etki var” diye konuştu.

Ulga dolarda tüm para birimlerine karşı yaşanan değerlenmenin Euro üzerinden bilanço yapan şirketleri çok olumsuz etkilediğini belirterek şöyle devam etti: “Bizim maliyetlerimizin yüzde 60’a varan kısmı dolar. Doların Türk Lirası’na ve Euro’ya göre değer kazanması bizim birim maliyetlerimizi arttırıyor. Geçen yıl ilk altı ayda Euro dolar kuru 1.37 seviyesinde iken bu yıl 1.12. Bu yüzde 20 değer kaybı bizim yakıta, uçak kiralamasına yüzde 20 daha fazla Euro ve TL vermemiz anlamına geliyor. Yani herşey aynıyken bile sadece kur yüzünden ödediğimiz TL ve Euro karşılığı katlanıyor. Bu tüm havacılık sektörünü vuran bir durum.”

PETROL DÜŞMESİ 

Sektör için petrol fiyatlarındaki düşüşün iyi haber olduğunu ancak yapılan jet yakıtı hedge kontratları yüzünden 160-170 milyon lira zarar ettiklerini söyleyen Ulga “Bizimki yine ton başına en düşük hedgelerden. Geçen yıl ton başına 800 dolar olan jet yakıtı bu yıl 400-500 dolara indi. Bu yıl jet yakıtına hedge yapmayacağız” dedi. Ulga kura karşı yapacak birşey olmadığını ve dolar kazandıkları hatları artırmaları gerektiğini vurgulayarak şöyle konuştu: “Kurtuluş dolarla satmak. Doğal hedge bu. Temmuzdan beri Euro değil dolarla satış yapıyoruz. Ve Euro/dolar kuru 1.20’yi görmeden de Euro’ya dönmeyeceğiz.” Tüm bu olumsuz tabloya rağmen yüzde 19-20 faiz, amortisman, vergi ve kira öncesi kâr (FAVKÖK) oranına ulaşmayı hedeflediklerini belirten Ulga Avrupa’daki pek çok havayolunda bu oranın yüzde 10’da kaldığını kaydetti. Ulga yüzde 12’ye yakın kurdan gelen birim maliyet artışını da büyüme ve yakıt giderlerindeki azalmayla yüzde 2-3’e indirmeyi hedeflediklerini vurguladı. 

Sabiha Gökçen zararı 8-10 milyon lira olacak

OPERASYONLARININ büyük kısmını gerçekleştirdikleri Sabiha Gökçen Havalimanı’ndaki pist yenileme çalışmaları Pegasus’u oldukça zorluyor. Ulga, gece saat 1 ile saat 5 arasında havalimanının kapalı olduğunu hatırlatarak “Bunu en önemli iki ayda yaptılar. Toplam maliyetinin bize 8-10 milyon lira olmasını bekliyoruz. Rötarlar, başka illerden taşıma, otel maliyetleri falan gibi” dedi. Ulga Kurban Bayramı için çalışmaya ara verilmesi için yazı gönderdiklerini ama cevap alamadıklarını belirtti. Ancak Sabiha Gökçen’de asıl sorunun saatlik hava trafiği limitinin 32 kalkış-iniş olmasından kaynaklandığını vurgulayarak “İki uçak arası 8 mil var. Atatürk’te bu 4 mil. Bizim gibi tek pistli Stansfed ve Gatwick havalimanlarında limik 50. Prosedür değişikliğiyle bu sorunu çözebiliriz ama yapılmıyor” dedi. 

Bir uçağı uçurmanın maliyeti 

Yakıt giderleri %38 Personel giderleri %13 Kiralama giderleri %10 Bakım giderleri %9 Yer hizmetleri ve istasyon giderleri %8 Üst geçiş giderleri %8 Amortisman ve itfa payı giderleri %5 Konma giderleri %3 Yolcu hizmet ve ikram giderleri %1 Diğer %4 Pegasus, Euro/dolar kuru 1.20’yi görmeden Euro’ya dönmeyecek. (Hürriyet / Şebnem Turhan)