Hangi patronun jeti daha uzağa gidiyor?

Türkiye’nin iş jetleri filosu Temmuz 2014 itibarıyla çeşitli boylardaki 100 uçaktan oluşuyor. Türkiye’de 2008 yılında 55 iş jeti vardı. Temmuz 2014 itibarıyla sayı 100’e ulaştı. Yaş ortalaması sekiz olan filonun en yeni uçaklarını Ferit Şahenk’in Gulfstream’leri (G280 ve G550) ile Mubariz Mansimov’un Falcon 2000EX’i oluşturuyor.

Forbes'un haberine göre, Şahenk G550 ile iş dünyasının en uzun menzilli (12 bin 501 km) uçağına sahibi. Onu 11 bin 678 km ile Mehmet Nazif  Günal, Yalçın Ayaslı, Mehmet Emin Karamehmet, 11 bin km ile Ahmet Yahya Kiğılı, Mehmet Ali Aydınlar ve Mubariz Mansimov izliyor.

Türkiye iş filosuna bakıldığında en çok tercih edilen uçağın Cessna’nın (25 adet) Citation 560 serisi (13 adet) olduğu ortaya çıkıyor. Bu uçağın en yeni tipi olan XLS+’ın fiyatı 11 milyon dolar civarında. 3650 km menzilli Citation’ı Bombardier’nin (25 adet) 5750 km menzilli Challenger 300’ü (sekiz adet) izliyor. Challenger’ın fiyatı 25 milyon dolar. Üçüncü sırada ise Dassault Falcon’un (17 adet) 7 bin 130 km menzilli 2000 serisi (11 adet) bulunuyor. Standard donanımlı bir Falcon 2000S’in fiyatı 28 milyon dolar.

En çok tercih edilen bu üç uçak tipinin oluşturduğu 32 parçalık ve ortalama 7.8 yaşındaki filo, bugün yenilenseydi yaklaşık 6.5 milyar dolar ödemek gerekirdi. Buradan iş dünyasının tercih ettiği ilk üç uçak tipinin basit ortalama fiyatını 20.3 milyon dolar olarak kestiriyoruz. Oysa ortalamadan epey sapanlar var. Örneğin Ferit Şahenk’in Gulfstream G550’si 60 milyon dolar. Bombardier 600 serisinin fiyatları 55-60 milyon dolar aralığında bulunuyor; bunların beş yaşındaki en gencini Mustafa Koç kullanıyor. Türkiye’deki üç G550’den ikisi Turgay Ciner ve Başbakanlık’a ait.

Yine Türkiye iş filosundaki prestij göstergesi Dassault Falcon 7X’ler ise 50 milyon dolar değerinde ve sahipleri Mubariz Mansimov, Mehmet Ali Aydınlar ve Ahmet Yahya Kiğılı…

Bir uçak, durduğu yerde bile masraf yaratıyor. İşadamları sahip oldukları uçakları ya kendi şirketlerine bağlı havacılık şirketleri üzerinde gösteriyor ya da Tarkim, Palmali, Swan/Kuğu gibi uçak kiralayan şirketlere “emanet” ediyor. Zira 3065 sayılı KDV Kanunu çerçevesinde hava araçlarının kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi faaliyetine yönelik teslim ve hizmetler vergiden muaf bulunuyor. Hava taşıtları için öngörülen II Saylı ÖTV Tutar ve Oranları Listesi’nde ise hava taşıtları için öngörülen oran sadece yüzde 0.5.