Gurbetçi hesapları Türkiye'yi kara listeye sokabilir

Yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’deki finans kuruluşlarında tutmakta oldukları mal varlıkları, 31 Aralık’ta aralarında Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda ve Avusturya’nın da olduğu ülkelerin mali otoriteleriyle paylaşılacak. Bilgi paylaşımı Ağustos itibariyle 107 ülkenin taraf olduğu “Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” kapsamında gerçekleşecek. Türkiye söz konusu anlaşmayı 21 Nisan 2017’de imzalamış, 31 Aralık 2019 tarihinde de onaylamıştı.

Türkiye 2018 yılında Norveç ve Letonya ile otomatik bilgi değişimine başladı. 2020 yılında bilgi göndermesi söz konusu olan 54 ülkelik de bir liste yayımlandı. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) sitesinde yayımlanan finansal bilgi rehberine göre, Türkiye gurbetçi vatandaşların en yoğun yaşadığı beş ülkeyi - Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya ve Fransa - 2020 yılı bilgi değişimi takvimine almadı ve bu ülkelerle sadece 2019 yılına ait bilgileri paylaşacak.

Fonlarda kesintiler, sıkı denetimler ve AB yatırımları olası
Ancak Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı tarafından hazırlanıp, GİB tarafından yayınlanan rehberde, anlaşma kapsamındaki taahhütler yerine getirilmemesi durumunda olası yaptırımların söz konusu olduğuna dikkat çekiliyor. Hem Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) hem de Avrupa Birliği (AB) nezdinde, vergisel açıdan işbirliği yapmayan ve şeffaf olmayan ülkeler ‘kara liste’ ve benzeri uygulamalarla takip ediliyor ve otoriteler bu konuda muhtelif tedbirler üzerinde çalışıyor. GİB, uluslararası finans ve kredi kurumlan da bu listeleme çalışmalarını dikkate alıyor. AB’nin anlaşma gereği paylaşım yapılmaması durumunda uygulaması muhtemel yaptırımlar da bulunuyor. GİB, AB’nin bu konuda bir yaptırım uygulamak istediği durumda örneğin “Sürdürülebilir Gelişme İçin Avrupa Fonu”ndan kesintiler ve garanti kısıtlamaları yapılabileceğini, üye ülkeler tarafından belirli işlemlere yönelik sıkı denetimlerin olabileceğini ve bazı giderlerin reddedilebileceğini belirtiyor.

Otoritelere kendisi gidenler cezadan kaçınabilecek
Alman basınında daha önce Türkiye’nin bu bilgileri gizleyerek Almanya’dan vergi kaçıran kişileri koruduğu yönünde haberler çıkmış, ancak resmi otoritelerden konuya ilişkin bir açıklama yapılmamıştı. Özellikle de Türkiye’deki varlıklarını gizleyip Alman otoritelerden sosyal yardım ödenekleri alan kişilerin otomatik bilgi paylaşımıyla tespit edilmesi öngörülüyor. Bu kişilerin kendilerinin vergi idarelerine başvuru yaparak Türkiye’deki varlıklarını bildirmeleri halinde olası cezalardan kaçınabilecekleri belirtiliyor. Öte yandan bilgi paylaşımıyla vergiden kaçındığı anlaşılan kişilere ise ceza verilmesi öngörülüyor.

Almanya süreyi Kovid-19 nedeniyle uzattı
Almanya Maliye Bakanlığı, normalde ülkelere bilgi paylaşımı için verilen süreyi 30 Eylül’den 31 Aralık 2020’ye kadar uzattı. Bakanlık 1 Temmuz 2020’de yayımladığı bir belgede otomatik bilgi paylaşımının süresini Kovid-19 pandemisi nedeniyle uzattığı bilgisini paylaştı. 2021 yılına ilişkin son bilgi paylaşım tarihi ise yine 30 Eylül 2021 olarak bırakıldı ancak bakanlık gelişmelere göre bu tarihte bir değişiklik olup olmayacağının duyurulacağını belirtti.

Çifte vergilendirme yok ancak vergi farkı çıkacak
GİB'in bu konuda sıkça sorulan soruları yanıtladığı bölümünde otomatik bilgi değişiminin çifte vergilendirmeye neden olmayacağı aktarılıyor. Elde edilen gelir, ya sadece gelirin elde edildiği ülkede vergilendirilecek, ya da gelirin elde edildiği ülkede ödenen vergi, diğer ülkede ödenecek vergiden mahsup edilecek. Yani Türkiye'de ödenen vergi ilgili ülkede ödenecek tutardan düşülebilecek. Öte yandan Türkiye'de elde edilen gelirlerin bazılarının diğer ülkelerde de vergilendirmeye tabi olduğu, "Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması" kapsamında bu anlaşma imzalanan ülkelere vergi oranı farklarının ödenmesi gerekebileceği belirtiliyor. Örneğin Türkiye'de temettü gelirlerinden yüzde 10 vergi kesintisi yapılırken, başka bir ülkede bu oran yüzde 15 ise, aradaki fark diğer ülkeye ödenmek zorunda.

Hangi bilgiler paylaşılacak?
GİB belgesine göre otomatik bilgi değişimi kişilerin yerleşik olduğu ülke dışındaki ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin, yerleşik olunan ülkeye, her yıl diğer ülke vergi idarelerince, vergisel amaçlarla kullanılmak üzere mütekabiliyet esasında (karşılıklı) ve otomatik olarak elektronik ortamda gönderilmesi. Peki bu hangi bilgilerin paylaşılacağı anlamına geliyor? Anlaşmaya taraf bir ülkedeki yerleşik bir Türk vatandaşının Türkiye’de mevduat, saklama ve yatırım kuruluşları ile belirli sigorta şirketleri nezdinde aşağıdaki başlıklara ilişkin finansal bilgileri otomatik paylaşım kapsamında:

-Mevduat hesapları
-Saklama hesapları
-Ortaklık ve borç ilişkisi menfaati
-Nakdi değer sigorta sözleşmeleri
-Düzenli ödeme sözleşmeleri

Değişime tabi tutulacak bilgiler ise, ilgilinin adı ve soyadı, adresi, yerleşik olduğu ülke ve vergi kimlik numarası, doğum yeri ve tarihi, hesap numarası, hesap bakiyesi ve değeri, hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı. Gayrimenkul ve taşıt bilgileri ise otomatik bilgi değişimi kapsamında değil. Hesap hareketleri detayı da yine paylaşım kapsamında olmayan bilgilerden.