Güneş kremindeki kimyasallar 'kana karışıyor'

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi'ne (FDA) bağlı İlaç Değerlendirme ve Araştırma Merkezi'nin araştırmasında güneş kremlerindeki üç kimyasalın, günlük kullanım devam ettikçe kandaki seviyesinin arttığı ve son kullanımdan sonra en az 24 saat daha kanda kaldığına da işaret ediyor.

Sonuçları tıp dergisi JAMA'da yayımlanan araştırma FDA'nın üretici firmalardan inceleme yapmasını istediği 12 kimyasaldan dördünü; avobenzon, oksibenzon, ecamsule ve oktokrilen'i kapsıyor.

Araştırma kapsamında 24 sağlıklı gönüllü, bir hafta boyunca güneş kremi kullandı. Günde dört kez vücutlarının yüzde 75'ine krem süren bu kişilerden belli aralıklarla kan örnekleri alındı.

İlk gün sonunda ecamsule krem kullanan altı kişiden beşinin kanında istatistiksel olarak yüksek oranda bu kimyasala rastlandı.

Oksibenzon, avabenzon ve oktokrilen içeren kremler kullanan kişilerin tümünün kanında yüksek oranda kimyasal çıktı. Özellikle oksibenzon seviyesinin diğer kimyasallarınkinden 50-100 kat daha yüksek olduğu görüldü.

'Güneş kremi kullanımına devam edilmeli'
Amerikan Dermatoloji Akademisi'nden Dr. David Leffell, bu kimyasalların kana karışmasının etkileri konusunda ileri çalışmalar yapılması gerektiğini belirterek "Araştırmalar tamamlanıncaya kadar güneş kremi kullanımına devam edilmeli" tavsiyesinde bulundu.

Güneş kremleri konusunda her yıl tavsiyeler yayımlayan Çevre Çalışma Grubu Dairesi'nin Başkan Yardımcısı Scott Faber de "Asıl düşman güneş. Burada haber değeri taşıyan şey, cildimize sürdüğümüz maddelerin vücudumuz tarafından emilmesi değil. Güneş kremi üreticilerinin şimdi bu kimyasalların sağlık riski oluşturup oluşturmadığını incelemesi gerekiyor" dedi.

Amerikan Cilt Kanseri Vakfı'na göre ülkede her yıl cilt kanseri teşhisi konan kişilerin sayısı diğer kanser türlerine yakalanan kişilerin sayısının toplamından daha fazla.

Dünya Kanser Araştırmaları Vakfı'na göre, küresel çapta melanoma hem kadınlarda hem de erkeklerde 19'uncu en yaygın kanser türü.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi, başlangıçta güneş yanıklarına karşı kullanılan kremlerin reçetesiz satılmasına onay vermişti.

İki tür güneş kremi bulunuyor. Bu kremlerden birinde güneş ışınlarını filtrelemek için kimyasal bileşimler, diğerinde ise titanyum diyoksit ve çinko oksit gibi, sürüldükten sonra vücutta beyaz bir tabaka bırakan mineraller kullanılıyor. Birçok kişinin vücudunda beyaz bir tabakayla dolaşmak istemediği için kimyasal içeren güneş kremlerinin popular hale geldiği belirtiliyor.

Çevre Çalışma Grubu uzmanlarından David Andrews'a göre, güneş kremlerine onay verildiği dönemde, bu ürünlerin sağlığa etkileri konusunda ciddi kaygılar yoktu. Ancak sonradan bu durum değişti ve FDA sektördeki üreticilerden güvenlik testi yapmalarını istemeye başladı.

Andrews, "Önceleri güneş kremleri tatillerde güneş yanıklarını önlemek için az miktarlarda kullanılıyordu. Ancak şimdi bu kremlerin her gün ve bol miktarda kullanılması tavsiye edildiği için FDA kaygıları gündeme getirmeye başladı" diye konuştu.

2008'de ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi bir araştırma kapsamında toplanan idrar örneklerini incelemiş ve bu örneklerden yüzde 97'sinde oksinbenzon bulunmuştu.

Oksibenzonun sağlığa olası etkileri
Daha sonra yapılan araştırmalarda ergenlik çağındaki çocuklarda oksibenzon'la düşük testosteron, yetişkin erkeklerde hormon değişiklikleri, kadınlarda hamileliklerin kısa sürmesi ve bebeklerin kilolarındaki anomali arasında potansiyel bir bağ olabileceği sonucuna varılmıştı.

10 yıllık bir çalışmada, oksibenzonun alerjik kontakt dermatitin en yaygın nedeni olduğu sonucuna varılmıştı.

Anne sütünde oksibenzon
Isviçre'de yapılan bir araştırmada da anne sütü örneklerinin yüzde 85'inde oksibenzon ya da dört güneş kremi kimyasalından biri tespit edilmişti. Bu araştırma bebeklerin de bu kimyasallara maruz kalıyor olabileceği kaygılarına yol açmıştı.

Hawaii, Palau ve Kew West'te yakın bir zaman önce mercan kayalıkları ve deniz canlılarına zarar verdiği gerekçesiyle oksibenzon ve oktinoksat içeren güneş kremleri yasaklanmıştı.

Avrupa Birliği ülkelerinde UVB ve UVA ışınlarına karşı, oksibenzon yerine daha yeni ve daha koruyucu maddeler kullanılmaya başlanmıştı. Ancak bu yeni ürünler FDA onayı için gereken güvenlik testlerinden henüz geçmedi. 2018'de Çevre Araştırmaları Dairesi'nin raporunda ABD'de satılan güneş kremlerinin üçte ikisinin kimyasal bazlı olduğu belirtilmişti.(BBCTürkçe)