Gül'den son haftada kritik savunma raporu

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün görev süresinin son günlerinde, Köşk tarafından Türkiye'nin en çok tartışılan konulardan sivil-asker ilişkileri konusunda kritik bir rapor yayınlandı. Zeynep Gürcanlı'nın Hürriyet'teki haberine göre Gül'ün himayesinde, asker ve sivil uzmanların birlikte hazırladıkları raporda, "Genelkurmay, Milli Savunma Bakanlığı'na bağlanmasın" önerisi yer aldı. Rapordaki bir diğer kritik öneri de Milli Güvenlik Kurulu konusunda geldi. Raporda, MGK'nın üye sayısının azaltılması ve Kurul'un Türkiye'nin milli savunma politikasının belirlenmesinde daha etkin olması önerildi. Sivil otoritenin askeriyle ilişkisine ilişkin bir başka çarpıcı tespit ise, "TSK, herhangi bir genel müdürlük değildir" oldu. Raporda, "Siyasi otoritenin silahlı kuvvetlerle ilişkisi diğer kamu kuruluşlarıyla olan ilişkilerine, örneğin herhangi bir genel müdürlükle olan ilişkilerine benzeyemez" denildi, sivil otoritenin askeri atama ve tayinlere karışmasının sakıncalı olabileceği mesajı verildi.

Rapor, Cumhurbaşkanlığı'nın resmi internet sitesinde bizzat Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün önsözü ile yayınlandı.
Yapılan son MGK toplantısında Kurul üyelerine de sunulan raporun önsözünde Gül, TSK'nın görevlerini daha etkin şekilde icra etmesi için yapısal sorunlarının giderilmesi gerektiğine vurgu yaptı.



BEDELLİ ASKERLİK KALKSIN

Raporda en çarpıcı bölümlerden biri de, "zorunlu ve profesyonel askerlik" bölümü. "Profesyonel askerliğe geçmenin bir hedef olarak belirlenmesinin" önerildiği raporda, yurtdışındaki Türk vatandaşları için uygulanan "dövizli askerliğin" sürmesi, Türkiye'de yaşayanların yararlandığı "bedelli askerliğin" ise uygulanmaması önerildi. Raporda şöyle denildi; "Yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın yabancı ülkelerdeki hak ve kazanımlarının korunmasını amaçlayan dövizli askerlik uygulamasına devam edilmesi, bununla birlikte bedelli askerlik uygulamasına son verilmesi" yönünde görüş bildirildi.

RAPORDAN ÇARPICI ÖNERİLER

Raporda, Türkiye'nin en çok tartışılan konularından sivil-asker ilişkileri konusunda çarpıcı öneriler yer aldı. İşte bu önerilerden bazıları:

* GENELKURMAY, MEVCUT YAPISIYLA MSB'YE BAĞLANMASIN-   "Mevcut haliyle bir tedarik ajansı gibi çalışan ve ciddi bir sivil kapasite eksikliği içinde olan MSB'ye Genelkurmay Başkanlığı gibi güçlü, tecrübeli ve bilgi birikimine sahip bir askeri yapının bağlanması ne arzu edilen düzeyde bir sivil-asker işbirliğini ne daha fazla etkinliği ve verimliliği sağlayacaktır"

* "KARAR ALMA MEKANİZMALARINDA, ALT KADEMEDE DE SİVİLLERE SORULSUN" "Stratejik karar alma süreçlerinin alt kademelerden itibaren sivil-asker işbirliğine dayanması ve Türkiye'ye özgü şartlar sebebiyle geçmişte üstlenmiş olduğu muhariplik dışında kalan görevlerini MSB'ye bırakması gerektiği değerlendirilmektedir."

İŞTE RAPORU YAZAN SİVİL-ASKER ORTAK GRUBU: 
Cumhurbaşkanı Gül'ün himayesinde raporu yazan grubun başkanlığını Prof. Dr. Ali Karaosmanoğlu üstlendi. Çalışma grubunda MGK eski Genel Sekreteri Büyükelçi Tahsin Burcuoğlu, Savunma Sanayi Müsteşar Yardımcısı Dr. Faruk Özlü, Kara Harp Okulu Dekanı Tuğgeneral Murat Yetgin, Hava Kuvvetleri Komutanlığı Eğitim Daire Başkanı Hava Pilot Tuğgeneral Recep Ünal ile emekli Tuğamiral Doğan Bozkurt yer aldı.

* TSK, GENEL MÜDÜRLÜK DEĞİLDİR-   "Siyasi otoritenin silahlı kuvvetlerle ilişkisi diğer kamu kuruluşlarıyla olan ilişkilerine, örneğin herhangi bir genel müdürlükle olan ilişkilerine benzeyemez. Demokratik rejimlerde son söz daima siyasi otoritede olmakla birlikte, silahlı kuvvetlerin kendine göre bir hiyerarşisi, disiplin, terfi ve tayin kuralları ve bu gibi alanlarda belli bir ölçüde takdir yetkisi vardır."

* MGK, TÜRKİYE'NİN SAVUNMA POLİTİKALARINDA BELİRLEYİCİ OLSUN- "Devletin sivil-asker zirvesini buluşturan ve bu niteliği itibarıyla sivil-asker işbirliğinin en üst düzeyli ortak platformunu oluşturan Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK), savunma politikasının bütün boyutlarıyla ele alınmasında, gerekiyorsa gözden geçirilmesinde ve güncellenmesinde de önemli bir işlev üstlenebileceği düşünülmektedir. Nitekim, bazı NATO üyeleri ile önde gelen diğer bazı ülkelerdeki benzeri kurumların görev alanlarında savunma konusu öncelikli bir yer teşkil etmektedir.

*MGK'NIN ÜYES SAYISI AZALTILSIN- "MGK'nın istişari bir yapı olarak devamında yarar görülmektedir. Üye sayısı ise NATO ülkelerindeki benzerleri ile mukayese edildiğinde fazladır."

* TSK, SINIR ÖTESİ İÇİN YENİ YETENEKLER KAZANMALI- "TSK'nın, Türkiye'nin vizyonuna ve sınırların ötesinden itibaren güvenliğin sağlanması ilkesine uygun biçimde sınır ötesinde askeri varlık bulundurulabilecek şekilde stratejik intikal, üs bölgesi oluşturma gibi yetenekleri kazanması gerekir"

SAVUNMAYA "PENTAGON" MODELİ...
Raporda, savunma yönetiminin nasıl olması gerektiği konusunda da ayrıntılı öneriler yer aldı. Savunma sisteminin ABD ya da Fransa'daki sistem gözönüne alınarak yeniden düzenlenebileceğine dikkat çekilen raporda, "Sivil ve asker işbirliğini esas alan bir felsefeyle bütün muharip görevlerin Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıkları bünyesinde, savunma yönetimi ile ilgili muharip olmayan görevlerinse yeniden yapılandırılacak bir savunma bakanlığı bünyesinde toplanacağı bir savunma teşkilatının hedeflenmesinde fayda mülahaza edilmektedir" denildi. 
Raporda, savunma yönetimi açısından şu öneriler yer aldı;

* MSB, GENELKURMAY, KUVVET KOMUTANLARI AYNI KAMPÜSTE OLSUN- Savunma yönetimi bütünlüğü için MSB, Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarını aynı kampüs içinde toplayacak, ABD veya Fransa'daki benzer bir fiziksel mekan oluşturulsun

* DENİZ VE HAVA KUVVETLERİ KAPASİTESİ ARTTIRILSIN- TSK'nın dengeli güç olarak yeniden yapılanması kapsamında deniz ve hava kuvvetlerinin kapasitelerinin artırılmasına yönelik bir politikanın benimsensin

* GENELKURMAY BAŞKANI KUVVETLER ARASINDA DÖNÜŞÜMLÜ ATANSIN- Genelkurmay Başkanı'nın da kuvvetler arasında dönüşümlü olarak atanması düşünülsün
* GENELKURMAY VE MSB'NİN GÖREV TANIMLARI YENİLENSİN- Genelkurmay Başkanlığı ile MSB'nin görev tanımlarının yeniden yapılsın

GENELKURMAY-MSB İLİŞKİLERİ NASIL OLMALI ?

Raporda, Genelkurmay Başkanlığı ile MSB'nin görev dağılımı konusunda da önerilerde bulunuldu;
-Barışta ve savaşta TSK'nın sevk ve idaresinin Kuvvet komutanlıkları vasıtasıyla Genelkurmay Başkanlığınca,
-Kuvvetin desteklenmesini sağlayan, tedarik, askere alma, sağlık, bütçe, inşaat ve benzeri faaliyetlerin MSB tarafından,

-Kuvvetlerin harbe hazırlanması fonksiyonunun ise Kuvvet Komutanlıklarınca yürütülmesinin,

-Genelkurmay karargahı barış döneminde kuvvetleri destekleyebilecek şekilde 'ilke ve öncelikler ile ana programları' tespit eden stratejik planlama makamı olarak yapılandırılsın;
- Genelkurmay karargahı kriz ve harp döneminde ise merkezi komuta-kontrol görevini deruhte edebilecek imkan kabiliyetine sahip olacak şekilde yapılandırılsın

* MSB İLE SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞI ARASINDA MÜKERRERLİK VAR- Savunma sistem ve askeri teçhizat tedariki ile ilgili alanlarda MSB Müsteşarlığı ve Savunma Sanayi Müsteşarlığı arasında "mükerrerlik bulunduğunun" vurgulandığı raporda, "Her iki birimin zaman içerisinde oluşturduğu kendine özgü tedarik kültürlerinin olumlu yanlarını muhafaza ederek, olumsuz yanlarını giderecek, mükerrerlikleri ortadan kaldıracak bütüncül bir mekanizmanın kurulması konusun değerlendirilmelidir" denildi.

TSK'NIN MEVCUT YAPISINA İLİŞKİN ELEŞTİRİLER
Raporda, TSK'nın mevcut yapısal sistemine ve işleyişine ilişkiin eleştiriler de yer aldı;

* MUHARİP GÜÇ ORANIMIZ DÜŞÜK- "Gelişmiş ülkelerle karşılaştırılınca muharip güç oranımız düşüktür."
* SİVİLLERE DE HİZMET ALIMI YOLUYLA İŞ YAPTIRILMALI- "Hizmet alımı yoluyla siviller tarafından yapılabilecek işler vardır."
* KARAR VE UYGULAMADA MÜKERRER KADEMELER KALKMALI- "Karar ve uygulama süreçlerinde mükerrer kademeler bulunmaktadır."
* GELİŞMİŞ ÜLKELERDEKİ KONTROL MEKANİZMASI GETİRİLMELİ- "Milli Savunma Bakanlığının yapısı, görevleri ve yetkileri gelişmiş ülkelerden farklıdır. Demokratik ülkelerdeki kontroller bizde eksiktir."
* SAVUNMA TEKNOLOJİSİ GELİŞTİRİLMELİ- "Savunma sanayi ve teknolojisinin geliştirilmesine ihtiyaç vardır."
* GÜVENLİK ADINA GEREKSİZ HARCAMA YAPILMAMALI- "Güvenliği artırmak isterken tam aksi bir sonuca ve gereksiz savunma harcamalarına neden olabilecek girişimlerden uzak durulmalıdır" 
* SAYIŞTAY RAPORLARINI TBMM'DE İHTİSAS KOMİSYONU İNCELESİN- TSK'nın harcamaları konusundaki Sayıştay denetimi raporları TBMM'de sadece Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülüyor. Oysa bu raporlar, TBMM'deki ihtisas komisyonları tarafından incelenmeli. 
* ŞEFFAFLIK SAĞLANMALI- Siyasi hedeflerin yerindeliği, etkinlik, verimlilik ve tutumluluk gibi hususlar TBMM'de ve ilgili komisyonlarında görüşülmeli ve sorgulanabilmelidir.
* TSK, ŞİRKET DEĞİLDİR- Ancak güvenlik ve savunma söz konusu olduğunda, TSK'nın verilen görevleri en etkili şekilde yerine getirmek üzere hazırlanması gereği, zaman zaman ve ister istemez verimlilik ve tutumluluk ilkelerinin önüne geçebilmelidir. TSK bir şirket gibi düşünülemez.