Gizli kasalar 1 Ocak'ta açılıyor

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'le Batman'da yaptığımız söyleşinin üçüncü ve ekonomi açısından en değerli parçasını bugün yayınlıyoruz. Röportajın önemi, dünyadaki faiz dolandırıcılığı (LİBOR) skandalı, Türk işadamlarının yurtdışındaki vergi cennetlerine kaçırdığı 158 milyar dolar ve Garanti Bankası'nın KKTC'ye bavulla para götürmesi gibi Türkiye'de Sabah dışında başka medya organlarında yer bulmayan, hatta devletin Anadolu Ajansı'nın bile 'nedendir bilinmez' servis etmediği konuların konuşulmasından kaynaklıyor. Türkiye'de de ilk kez bir hükümet yetkilisi bu konulara ilşkin böyle önemli açıklamalar yapıyor. Onun için "Canından değil, dengelerden" daha çok çekindiğini gördüğüm Sayın Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek'in açıklamalarını dikkatle okumakta fayda var.
Bakanla konuşmamıza başlarken Türk zenginlerin yurtdışına kaçırdığı ve İngiliz Vergi Adaleti Kurumu tarafından tespit edilen 158 milyar dolar konusunu açtık. Söz konusu para toplam döviz rezervlerimizin 1.6, bankalardaki döviz mevduatımızın 1.5 katına yakın. 'Ne düşünüyorsunuz?' sorusunu sorunca Sayın Mehmet Şimşek bize özetle şunları söyledi:
"İsviçre'de bulunan gizli hesaplar üzerindeki sis perdesi 1 Ocak 2013'ten itibaren aralanacak. İsviçre ile imzalanan tam bilgi değişimi anlaşması bu tarihte devreye girecek. İşadamlarının vergiden kaçmak-kaçınmakta kullandığı 'back to back'(bir cepten bir cebe) kredilerin üzerine gidilmesine de imkân sağlanacak."
Şimşek diyor ki, "Bazen hesap açılan yer ile kredi alınan yer farklı olabiliyor. Biz tam bilgi değişimini içeren anlaşmaları yaygınlaştırdıkça bu konularda da bilgi sahibi olacağız. Yaptığımız denetimlerde bunları da dikkate alacağız. Şirketlerimiz ve işadamlarımız back to back yapamayacaklar. OECD çerçeve anlaşması kapsamında İsviçre ile yapılan hesapların karşılıklı incelenmesini içeren bilgi değişimi protokolünün benzeri Malezya, Singapur ve Lüksemburg ile de imzalandı."
Şimşek sadece büyük devletler değil, adeta dünyanın finansal çöplüğü haline gelen vergi cenneti adalara da değindi. "10 tane vergi cenneti belirledik. Bunlarla çifte vergilendirme ve tam bilgi değişimini içeren anlaşmalar üzerinde çalıştık. Jersey ve Guernsey ile anlaşma imzaladık. Dışişleri Bakanlığı'na Meclis'te onaylanmak üzere gönderdik. Ekimden itibaren yürürlüğe girecek. Bunlar yürürlüğe girer girmez bilgi isteme ve vergi denetimi yapma hakkımız var. Ayrıca Man adasıyla 21 Eylül'de anlaşma imzalanacak. Cebelitarık, Cayman, Bahama ile müzakarelere devam ediyoruz. Barbados, Virjin adaları ve Panama'ya da teklif taslağını gönderdik. Malta'yla da bir anlaşmamız var. Meclis'te onaylanma sürecinde."
Libor'a Türkler de dava açabilir
Uzun yıllar dünyanın en önemli finans merkezi Londra City'de çalışan Mehmet Şimşek'e küresel libor faizini anlaşmalı olarak belirleyip, devletler ve milyonlarca tüketicinin parasını çalan 21 dev bankayla ilgili düşüncelerini sorduk. "Siz ordayken kulağınıza gelen böyle bir şey var mıydı?" dedik. Bakan, bir işlemci değil, ekonomist olduğu için doğal olarak konuyu duymamış. Ancak duyduktan sonraki yorumları son derece ilginç. İtalya ve ABD'de açılan kitlesel davaları hatırlattığımızda şunları söyledi:
Bankacılar yargılanır
"Bundan etkilendiğini düşünen herkesin dava açma hakkı olduğu kanısındayım. Teknik olarak Türkiye'dekilerin de dava açmasına engel yok. Eğer bir manipülasyon sonucunda kaybınızın olduğunu ortaya koyabiliyorsanız, tabii ki dava açabilirsiniz". Libor manipülasyonunu 'şok edici bir gelişme' diye nitelendiren Şimşek, "Küresel finans krizi sonrasında bankacılık sektörü hakikaten sorgulandı ama son gelişmeyle insaf, akıl ve mantık sınırlarını zorlayan uygulamaları gördük. Skandala adı bulaşan bankacılar muhtemelen yargılanacak. Cezai müeyyideler olacaktır. Kurumlar devletle bu işi çözmek zorunda kalacak. Ülkelerin düzenleyici kurumları devreye girecek. Sonra bu işten zarar görenler dava açabilecek. Dolayısıyla 'bu kadar ceza kesildi, para ayrıldı, bu iş kapandı' demek için erken. Bana göre konunun önü açık."
Garanti'nin yaptığı suç
Maliye Bakanı Şimşek'le röportajımız sırasında geçtiğimiz günlerde Garanti Bankası'nın adının karıştığı bavulla yurtdışına para kaçırma konusu da gündeme geldi. Bakana, kendisini spekülasyona sokmamak için, bankanın ismini vermeden konuyu hatırlattık. Banka ismi vermedik ancak hem Sabah , hem de Hürriyet gazetesinde yer alan haberler kamuoyuna konunun Garanti Bankası'yla ilgili olduğunu net şekilde daha önceden göstermişti. Bakan da konuyu yakından takip ediyor kuşkusuz. Olayın özeti: Garanti Bankası merkezinden KKTC'ye götürmek üzere aldığı 7 milyon lirayı bavulla taşırken kayıplara karışan Lefkoşe Şube Müdürü Mahmut Karımış'ın yakalanması ve Kıbrıs Maliye Bakanı Ersin Tatar'ın açıklamaları. Tatar, "Türk özel bankaları KKTC'ye bavulla para taşıyıp oradan da off-shore adalara kaçırıyor. Bundan bıktık" dedi. Konuyla ilgili bize Mali Suçları Araştırma Kurumu'nun (MASAK) benzer durumları takibe aldığını anlatan Şimşek, "Fiziken bu kadar parayı alıp başka bir yere taşımak zaten yasal değil. Bu dünyanın her yerinde suç. Sadece kayıtdışı ve karapara değil, gümrük mevzuatı açısından incelenmesi gereken bir konu. O anlamda gümrüklerin de güçlendirilmesi gerekiyor" değerlendirmesini yaptı. Sabah