Gelişmiş ülkeler ekonomik büyümeden neden vazgeçiyor?

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Bugün resesyon dünya ekonomileri üzerinde ‘Demokles’in kılıcı’ gibi sallanıyor. Ancak zengin dünyanın büyüme konusundaki zorlukları resesyon korkularından daha vahim boyutlarda seyrediyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, zengin dünyanın politikacıları, ekonomik büyümeyi rafa kaldırmış gözüküyor, en azından şimdilik. Batılı liderler bugünlerde ne zaman daha fazla refah istediklerini söyleseler, bunu aslında istemiyormuş gibi davranıyor.

Büyüme oranı yüzde 2,25’ten yüzde 1,1’e düştü

The Economist’te yer alan analize göre, bugün küresel ekonominin üzerinde resesyon olasılığı belirmiş olabilir ancak zengin dünyanın büyüme konusundaki zorlukları daha da vahim boyutta seyrediyor. Endişe verici bir şekilde azalan uzun vadeli büyüme oranları düşük yaşam standartlarına olumsuz katkıda bulunuyor. 1980 ile 2000 yılları arasında kişi başına düşen GSYİH yıllık ortalama yüzde 2,25 oranında büyürken, o zamandan bu yana ise büyüme hızı yaklaşık yüzde 1,1'e düşmüş durumda.

Yavaşlamanın çoğu, yaşlanma gibi kaçınılmaz gerçekleri yansıtsa da, nedenlerin bir kısmı tersine çevrilebilir gözüküyor. Sorun şu ki, canlanan büyüme, politikacıların yapılacaklar listelerinde tehlikeli bir şekilde aşağı kaymış durumda. Seçim beyannameleri büyümeye öncekinden daha az odaklı ve reform iştahları neredeyse yok olma noktasında.

Seçim beyannameleri büyümeye öncekinden daha az odaklı ve reform iştahları neredeyse yok olma noktasında.

20. yüzyılın ikinci yarısı, büyüme için altın bir çağ oldu. II. Dünya Savaşı'ndan sonra, bugün baby-boomers adı verilen nesil, kendinden önceki nesillerin hepsinden daha iyi eğitim aldı ve deneyim kazandıkça ortalama üretkenliği artıran bir çalışanlar ordusu üretti. 1970'lerde ve 1980'lerde birçok zengin ülkedeki kadınlar iş gücüne akın etti. Ticaret engellerinin kaldırılması ve Asya'nın dünya ekonomisine entegrasyonu, ileriki zamanlarda çok daha verimli bir üretim zinciri oluşmasını sağladı. Hayat her zamankinden daha iyi ve güzel oldu. 1950'de Amerikan hanelerinin yaklaşık üçte birinde sifonlu tuvalet yoktu. 2000 yılına gelindiğinde ise çoğu, en az iki arabaya sahip olmakla övünebilir duruma gelmişti.

1950'de Amerikan hanelerinin yaklaşık üçte birinde sifonlu tuvalet yoktu. 2000 yılına gelindiğinde ise çoğu, en az iki arabaya sahip olmakla övünebilir duruma gelmişti.

Büyümeyi hızlandıran bu eğilimlerin çoğu o zamandan beri ya durdu ya da tersine döndü. İş gücünün becerileri eskisi kadar hızlı gelişmemeye başladı. Giderek daha fazla çalışan emekli oluyor, kadınların iş gücüne katılımı yatay seyretmeye başlıyordu. Tüketiciler zenginleştikçe, gelirlerinin daha fazlasını üretkenlik kazanımı elde etmenin daha zor olduğu hizmetlere harcadılar. Ulaşım, eğitim ve inşaat gibi sektörler, yirmi yıl önceki seviyesinde görünürken, üniversite eğitimi, barınma ve sağlık hizmetleri gibi diğerler sektörler ise bürokrasi ve rant sorunlarıyla boğuşuyor.

Büyüme karşıtlığı yüzde 60 oranında arttı

Yaşlanma, ekonomik büyümeye doğrudan zarar vermekle kalmadı, aynı zamanda seçmenleri GSYİH konusunda daha az rahatsız etmeye de başladı. Büyüme en çok önlerinde bir kariyer olan çalışanlara fayda sağlıyor, sabit gelirli emeklilere değil. Siyasi manifestolara ilişkin analizler, içerdikleri büyüme karşıtı duyguların 1980'lerden bu yana yaklaşık yüzde 60 oranında arttığını gösteriyor. Refah devletleri, büyümeyi hızlandıran altyapıya veya küçük çocukların gelişimine yatırım yapmak yerine yaşlılara emekli maaşı ve sağlık hizmeti sağlamaya odaklandı. Büyümeyi artıran reformlara verilen destek hızla azaldı.

Dahası, politikacılar ekonomik büyümeyi hedeflediklerini söyleseler bile istemiyormuş gibi davranıyor. Yapısal değişim ve siyasi çürüme sorunları, özellikle 2007'den beri kişi başına düşen gelirde sadece yüzde 0,4'lük bir ortalama büyüme yakalayabilen Britanya'da daha belirgin derecede hissediliyor. Ülkenin görece müreffeh güney doğu bölgesinde yeterince konut inşa edememesi üretkenliği engelledi. Avrupa Birliği'nden çıkması ise ticarete zarar verdi ve yatırımı korkuttu. Eylül ayında Liz Truss, bütçe açığıyla finanse edilen vergi indirimleriyle büyümeyi hızlandırma sözü vererek başbakan oldu, ancak yalnızca bir finansal krize yol açmayı başararak görevini bırakmak zorunda kaldı.

Bugünün liderleri, on yıllardır en devletçi politikaların, korumacılığın ve kurtarma paketlerinin ekonomik başarıya giden yol olduğuna inanıyor gibi görünüyor.

Sorumlu, liberal kapitalizm mi?

Bayan Truss, daha geniş bir başarısızlık modeline uyuyor. Başkan Donald Trump ise, yıllık yüzde 4 büyüme sözü verdi, ancak küresel ticaret sistemini baltalayarak uzun vadeli refahı engelledi. ABD hükümeti yalnızca geçen yıl 12.000 yeni düzenleme getirdi. Bugünün liderleri, on yıllardır en devletçi politikaların, korumacılığın ve kurtarma paketlerinin ekonomik başarıya giden yol olduğuna inanıyor gibi görünüyor. Bu kısmen, büyümedeki yavaşlamanın sorumlusunun liberal kapitalizm veya serbest ticaret olduğuna dair yanlış bir inanıştan kaynaklanıyor. Bazen bu inanç, büyümenin 'yeşil' olamayacağı yanılgısıyla şiddetleniyor.

Aslında, demografik düşüş, liberal ve büyümeyi hızlandıran reformların her zamankinden daha hayati olduğu anlamına geliyor. Bunların yine de 20. yüzyılın sonlarındaki baş döndürücü oranları geri getirmeyeceği biliniyor. Ancak serbest ticareti benimsemek, inşaat kurallarını gevşetmek, göçmenlik rejimlerini reforme etmek ve vergi sistemlerini ticari yatırımlara uygun hale getirmek, kişi başına yıllık büyümeye yüzde yarım puan kadar katkıda bulunabilir. Bu, seçmenleri mest etmeyecektir ancak bugünün büyümesi o kadar düşük ki, her bir ilerleme parçası hiç olmadığı kadar önemli hale gelmiş durumda ve istikrarlı bir büyüme, zamanla çok daha büyük bir ekonomik güç anlamına gelebilir.

Şimdilik Batı, her ikisi de kendilerine derin ekonomik yaralar vermiş olan otokratik Çin ve Rusya’ya kıyasla daha iyi görünmeye çalışıyor. Yine de büyümeyi benimsemezlerse, zengin demokrasiler ekonomik canlılıklarının azaldığını görecek ve dünya sahnesinde daha da zayıflayacaklar. Nobel ödüllü ekonomist Robert Lucas, "Büyüme hakkında düşünmeye başladığınızda, başka bir şey düşünmek zor" diye yazmıştı. Keşke hükümetler de bu ilk adımı atabilse.

Asya Kalkınma Bankası, Asya ve Çin için büyüme tahminlerini düşürdü

Morgan Stanley, Çin büyüme tahminini yükseltti

'Küresel ticarette büyüme yavaşladı'

BM: Küresel büyüme bu yıl gerileyebilir

Dünya Bankası, Hindistan'ın büyüme beklentisini yükseltti

Fitch, küresel büyüme tahminini revize etti