Gelişmekte olan ekonomilerde özel sermaye göçü

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

İngiliz finansal teknoloji şirketi Revolut’un Brezilya versiyonu Neon Pagamentos, pandemi dönemi sonrasında, geçtiğimiz hafta 300 milyon dolarlık fon elde etti. ABD’li özel sermaye şirketi General Atlantik tarafından sağlanan fon, São Paulo’nun dijital bankasının 2016 yılındaki kuruluşundan beri aldığı en büyük miktar. Basit bir dijital hesapla kurulan banka, korona virüs krizinin başladığı mart ayından bu yana yeni kullanıcılarda %26’lık bir artış gördü.

Neon’un kurucusu Pedro Conrade, “Pandemi öncesine göre daha hızlı büyüyoruz” dedi. “Şubat ayından bu yana, hesap hareketlerindeki, yatırılan paralardaki ve müşteri başına hesap bakiyelerindeki artış ikiye katlandı.” “Korona virüs Brezilya ekonomisine büyük bir darbe indirmiş olsa da, bu müşterilerine daha iyi, daha ucuz ve daha uygun hizmet sunan şirketler için mükemmel bir zaman.”

Ancak Neon Brezilya’da oldukça sıradışı. Zira ülke korona virüs krizinde en çok zarar gören ülkelerden biri. Brezilya, ABD’den sonra en büyük korona virüs patlamasını yaşadı ve dört milyondan fazla vaka açıklarken, 120,000’den fazla insan hayatını kaybetti.

Birçok yatırımcı, Latin Amerika’nın en büyük ekonomisi olan Brezilya’dan kaçıyor. Derin resesyon, korona virüs krizi ve ülkeyi yıkan siyasi karmaşa bu durumu tetikledi. Brezilya’da özel sermaye faaliyetleri bu yıl %65 oranında düştü. Ağustos 2019’daki 20 yatırıma kıyasla bu yıl yalnızca yedi yatırım gerçekleşti.

Dünyanın en büyük özel sermaye şirketlerinden ve Neon’un yatırımcısı General Atlantic, PEN’e yaptığı açıklamada, pandeminin dünya çapında yatırım kararlarını “yeniden şekillendireceğini” söyledi. Şirketin yöneticisi ve Neon’un Yönetim Kurulu Üyesi Luiz Riberio, “korona virüs pandemisi ve beraberinde gelen ekonomik şok, iş dünyası, tüketiciler, toplum ve hükümetler için uzun vadeli ve kalıcı değişimler yaratıyor” dedi. Riberio açıklamasının devamında “Bu değişimlerin yatırım alanını da yeniden şekillendireceğine ve yeni önemli fırsatlar yaratacağına inanıyoruz” ifadesini kullandı.

Brezilya’nın para birimi de aldığı darbelerden sonra, bu yıl dünyada en kötü performans gösteren para birimleri arasında yer aldı. Bu da yatırımcıların Latin Amerika pazarındaki yatırımlar konusunda endişe duymasına neden oldu. Bfinance’in yöneticisi Sweta Chattopadhyay, “korona virüsün özellikle Brezilya’daki uzun vadeli etkileri halen anlaşılamadı ve yatırımcıların bunu akıllarında tutması gerekiyor” dedi. “Yatırımlar dikkatli yapılmalı. Mevcut volatilite, toplumsal ve siyasi istikrarsızlıkla birlikte, getiriler için bir risk oluşturuyor.”

Yaygın yavaşlama

Brezilya darbe alan tek ülke değil. Korona virüs sürecinde gelişmekte olan birçok başka ekonomide de yatırımlar durma noktasına geldi. Gelişmekte olan ekonomilerde yatırımlar bu yıl neredeyse yarıya düştü. Küresel özel sermaye sektörü bu yıl 22,5 milyar dolar değerinde 197 yatırım yaptı. Ancak aynı bölgelerde 2019 yılının ilk altı ayında 38 milyar dolar değerinde 377 yatırım yapılmıştı.

Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri bu yılın ilk yarısında en kötü performans gösteren ülkeler oldu. Yapılan yatırımlarda %65 oranında düşüş görüldü.

Bu ülkeleri Asya’daki gelişmekte olan ekonomiler izledi ve yatırımlarında %55 oranında düşüş yaşandı. Latin Amerika’da %46 daha az yatırım yapıldı. Afrika ve Orta Doğu ülkeleriyse sırasıyla -%44 ve -%25 olarak kaydedildi.

Chattopadhyay “gelişmekte olan ekonomiler her zaman özel sermaye portföylerinin içinde yer alır ancak bu daha gelişmiş ABD ve Avrupa piyasalarıyla kıyaslanamaz” dedi.

Pandemi süreci ve sonrasında yatırımlarda görülen düşüş, geçtiğimiz yıl piyasalardaki tutumun tam tersi. Carlyle gibi özel sermaye devleri, gelişmekte olan ülkelere akın ediyordu. Şirketten yapılan açıklamaya göre gelişmekte olan ekonomiler, gelecekteki yatırımları içinde de önemli bir yer tutacak. Ancak diğer herkes gibi, Carlyle da yaklaşan pandemiden habersizdi.

Afrika’nın kaybı, Avrupa’nın kazancı

Uluslararası Finans Kurumu (IFC)’nin yaptığı tahminlere göre, gelişmekte olan ekonomilerde, yerli özel sermaye yatırımı ve yabancı yatırımlar bu yıl neredeyse sırasıyla 700 milyar dolar ve 250 milyar dolar seviyelerinde düşüş gösterecek ve 2023’ten önce pandemi öncesi seviyelerine geri dönemeyecek.

Varde Partners Yatırım Danışmanı Giuseppe Naglieri, “gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler arasında bir uçurum görüyoruz. Küresel finansal kriz esnasında da olduğu gibi, bu durum her ülkenin sıkıntılarını aşması için gerekli olan süre üzerinde etkili olacak” dedi.

Birçok insan gelişmekte olan ülkelerdeki yatırım fırsatlarıyla ilgilenmiyor. Cerulli Associates’ın yaptığı ankette, Avrupalı yatırımcıların %92’sinin özel sermaye yatırımlarını Avrupa’da tutmak istedikleri ortaya çıktı.

Yatırımcıların ikinci seçeneğiyse, sermayelerini Kuzey Amerika’da kullanmak oldu. Katılımcıların %47’si ABD’yi tercih edeceğini söylerken, %13’ü Asya, yalnızca %3’üyse Afrika dedi.

Pandemi sonrası gelecek

Tüm bu karamsar resme rağmen, yatırımcılar gelişmekte olan ekonomileri, pandemi sonrası süreçte bir canlanma potansiyeline karşı izlemeye almış durumda.

Geçtiğimiz ay İngiliz giyim start-up’ı Gymshark’a 1 milyar sterlin yatırım yapan General Atlantic, finans teknolojisi ve dijital finans hizmetleri alanlarının pandemide öne çıkan nadir alanlardan olduğunu söyledi.

Riberio’ya göre: “Korona virüs nedeniyle alt üst olan küresel ekonomi yeni bir inovasyon dalgası başlattı ve finansal hizmetlerde yeni iş modelleri ortaya çıkmaya başladı. Finansal hizmetlere olan talep, ekonomiler geliştikçe ve daha karmaşık hale geldikçe artıyor.”

Diğer piyasa uzmanları “dijital dönüşüm”ün pandemi sonrası dönemde ekonomilerde büyümeyi başlatacak kilit alan olduğunu söylüyor. Küresel danışmanlık şirketi EisnerAmper’ın özel sermaye uzmanı Gautham Deshpande, “korona virüs nedeniyle dijital dönüşüm hızlandı. Gelişmekte olan ekonomilerde bu değişimin hızı oldukça farklı olacak. Değişim sürecinde gelişmiş ekonomilerin geçirdiği süreçlerin en azından birkaçını atlayacaklar” dedi.

Deshpande aynı zamanda Hindistan ve Brezilya gibi ülkelerin, bu dijital dönüşümü gerçekleştirmek için gerekli olan alt yapı çalışmalarına ayıracak sermayeleri olmadığını söyledi. Dijital hizmetlere olan talepteki bu artış, özel sermayeler için yeni ve büyük fırsat alanları oluşturacak.

DB'den gelişmekte olan ülkelere kalıcı hasar uyarısı

Pandemi en yoksul ülkeleri borç batağına sürükledi

Özel sermaye şirketleri pandeminin kötü adamları olabilir