Garsonluktan patronluğa

İşhayatına garsonluk yaparak başlayan turizmci Mustafa Aksoy, işlerini çocuklarına devretti ve dünya turuna çıktı.  Bugün Gazetesinden Perihan Çakıroğlu'nun haberine göre, Turizmci Mustafa Aksoy, Richmond otel zincirini kızına, Türkiye'de ilk internet ilan ve ticaret sitesi 'sahibinden.com" ile ilk alışveriş merkezlerinden Capitol'ü ise iki oğluna bırakıp aniden tekneyle dünya turuna çıktı.
Başka otellerde oda temizleyen, garsonluk ve aşçı yamaklığı yapan Belgin Aksoy, bugün 4 oteli yönetiyor. Aksoy, " Yurtdışına açılmayı, Türkiye'de de şehir otelleri kurmayı planlıyoruz. Plana Güneydoğu'yu da aldık " dedi.
İşadamı Mustafa Aksoy, bir gün tüm işlerini kızı Belgin ile iki oğlu Taner ve Mert'e bırakıp 14 metrelik teknesiyle dünya turuna çıktı. Eşi ve çocukları buna çok şaşırdılar ama onu da anlamaya çalıştılar. Çalışmayı çok seven, gecesini gündüzüne katan baba Aksoy'un hayatını, deniz tutkunu Sadun Boro'nun kitapları değiştirdi.
60'lı yaşlarını sürdürürken, 3 yıl önce Güney Afrika'nın Cape Town kentine giderek denizleri, okyanusları aşmaya karar veren Aksoy'un teknesi, şu anda Panama'da.  Yazları İstanbul'a geliyor, kışları ise yeniden denizlere dönüyor.
ABD'ye mal sattı
İlkokulu bitirdiğinde sorunlar nedeniyle 1960'ta babasının kalfa olarak çalıştığı ayakkabıcıda 'çırak' sıfatıyla hayata başlayan Mustafa Aksoy'un 'Hayat Koçu' Çemberlitaş'taki kunduracı dükkanına gelen tüccar Mazhar Bey oldu. Çarşıkapı'daki dükkanında aylık 2.5 lirayla işe başlayan Aksoy, bugün 'Melek yatırımcıların' girişimcilere verdiği risk sermayesini, yine Mazhar Bey'den aldığı 100 bin lirayla sağladı.
Deri eşya sattığı bir dükkanda tezgahtarlık yaparken, o dükkanın sahibi oldu. Ve konfeksiyon atölyesi kurdu. Önce ABD'ye, arkasından da Almanya'ya ihracat yaptı. İşi ilerletip, Irak'a ve Libya'ya da mal satı.
Capitol'u kurdu
Savaş ve gerginlikler nedeniyle ihracat kesilince kazandığı parayla turizme giren ve Beyoğlu'nda iki bina alarak Richmond Oteli'ni açan Aksoy, sırasıyla Pamukkale ve Efes'te iki otel daha açtı.1993'te ise Üsküdar Altunizade'deki 100 dönümlük arazisine Galeria'nın ardından İstanbul'un ikinci, Anadolu'nun da ilk alışveriş merkezi Capitol'u kurdu. 2000'e gelince otelcilikte bir ilki başardı. Sapanca Richmond Oteli'ni açarak, burada Türkiye'nin ilk destinasyon Spa'sını oluşturdu ve sağlığı da turizme ekledi. Aksoy'un büyük oğlu Taner Aksoy,  'e-ticarete' gönül verdi ve ülkemizin ilk internet ticaret sitesi "Sahibinden.com"u hayata geçirdi.
Artık yokum
Mustafa Aksoy, 2010'da, çocuklarına 'Ben artık yokum' dedi ve iş bölümünü yapıp, otel zincirini kızı Belgin Aksoy'a, Capitol AVM ile 'sahibinden.comu' da oğulları Taner ile Mert'e bırakıp dünya turuna çıktı. Babasının serüvenini anlatan Belgin Aksoy, otelleri nasıl yönettiğini ve kendi öyküsünü de bizlerle paylaştı. Kardeşi Mert Aksoy da 'sahibinden.com' sitesinin başarısını ve ülkemizde yaşanan 'AVM çılgınlığını' anlattı.
Yaptıkları menüye dahil edildi
* Babanız, Richmond otel zincirini size bırakınca neler yaptınız?  Otelcilik gerçekten ilgi duyduğunuz bir alan mıydı?
Ben, babam tekstille uğraşırken de otelci olmak istemiştim. Çok küçük yaşlarda seyrettiğim 'Hayat Ağacı' adlı bir TV dizisinden etkilenmiştim aslında. Orada sürekli farklı insanlarla tanışmak ve farklı iş kollarını görmek çok hoşuma gitmişti. Otel yönetmeyi de çok istiyordum. Çok farklı alanlarda çalıştıktan sonra üst düzey yönetici oldum.
* Oda temizlediniz mi?
 Tabii ki, oda da temizledim. Garsonluk da yaptım. İsviçre'de Otelcilik ve Turizm eğitimi sırasında 'aşçı yamağı' da oldum. Staj yaptığım otelde misafirlere bizim peynirli börek ile patlıcan ezmesini sevdirdim. Yıllar sonra oraya gittiğimde bunların menüye dahil edildiğini görünce çok mutlu oldum. Patronun kızı olmak istemedi
* Kaç yaşında bu işlere başladınız?
 Öğrenciyken başladım. Zaten yaz tatili de yapmazdık. Hep çalışırdık. Ama profesyonel olarak ben ilk olarak 1992'de Taksim'deki Nippon Otel'de başladım. Garsonluk yaptım.  Büro hizmetlerinde görev aldım. Resepsiyonda, satış ve pazarlama ile muhasebede de çalıştım.
* Kendi otelinizde 'patronun kızı' kimliğinden kurtulmak için mi böyle yaptınız?
 Bunu kendim istemiştim. İş sahibinin çocuğu olarak hayata atılmakla aslında '1- 0' mağlup başlıyorsunuz. Onun için başka otelleri tercih ettim.
Halep'de otel açacaktık durdurduk
* Hayalinizde kaç otele ulaşmak var?
Şu anda öyle bir rakam veremiyorum. Richmond International adıyla bir şirket kurduk. Amacımız, otelimize franchise ve işletme almak üzere zinciri büyütmekti. Ama yavaş büyümeyi  tercih ediyoruz. Yurtdışına açılmayı, Türkiye'de de 'şehir otelciliği' alanında büyümek istiyoruz. Mesela, İstanbul'da Galata'da bir otel projemiz de var.
* Doğu ve Güneydoğu'ya da gider misiniz?
 Neden olmasın, zaten böyle bir şeyi de düşünüyoruz. Aslında, şehir otelciliği derken biz Suriye'ye gitmeyi planlamıştık. İki otel projemiz vardı Halep için ama olaylar çıkınca durdurduk.
Vücuduna  zaman ayıran  sağlıklı olur
* Sapanca'daki oteliniz, dünyada çok moda olan 'Spa' trendiyle çalışıyor. Bu modanın özü nedir?
 Orada, Türkiye'nin ilk destinasyon Spa'sını oluşturduk. Yaklaşık 8-10 çeşit Spa var. Onlardan birisi de bu. Mesela 14 yaşından küçük çocuklar, bu otele giremiyor. İnsanlar, tamamen dinlenme ve huzur için, sağlık için buralara giderler.
* Nasıl bir sağlık hizmeti veriliyor?
 Sağlıklı beslenme, diyet ve detoks programları var. Meditasyon programları, orman yürüyüşleri,  beslenme üzerine seminerler veriliyor.
 Mesela, sebze sularıyla beslenme, barsak temizlikleri uygulanıyor.  Gerçekten sağlığınız, vücudunuz ve organlarınız için vakit ayırmak gerekiyor. Bu da, bir iki gün gidip  bir masaj yaptırıp veya bir gün sağlıklı yemek yemekle olacak şey değil.
Turcularla otelciler kavga etmezse herkes çok kazanır
* İstanbul'a gelen turist hala az. Mevcut sayıyı nasıl artırabiliriz ve turiste nasıl para harcatabiliriz?
 Turist sayısından önce bence otel fiyatlarını artırmak lazım. Hala çok ucuza veriyoruz otelleri. Üç tane ucuzcu turist geleceğine bir tane cebi paralı turist gelsin, bundan hem turizm sektörü hem de esnaf faydalanır. Öyle turistler geliyor ki, ekmek arasında patates kızartması yiyerek öğlen yemeğini geçiştiriyor.  Yine de İstanbul, son üç yılda mesafe kaydetti ve oda fiyatları yükseldi.
* Sizce tur operatörleriyle otelciler neden fiyatları yükseltemiyor?
 Aslında iki kesim de el ele kol kola gitmeleri gerekirken nedense, birbirlerini vururlar.  Oysa onlar iyi anlaşırsa tur ve oda fiyatları de yükselir.   10 yıl öncesine göre artık her şey değişti. Giderek zevk veren otelcilik yapılıyor. Hem para kazanıyorsunuz, belli fiyata satınca da ona göre fiyat veriyorsunuz.
* Arap Baharı, sizlere yaradı mı?
Şöyle bir rüzgarını aldık. Arap turist sayısında bir artış oldu ama ortalık o kadar karıştı ki, gerisi gelmedi.
'Her Şey Dahil' içimi acıtıyor
* Sizde de 'Her şey dahil' var mı? Bu sistemi bırakmanın zamanı geldi mi?
 Sadece Efes'teki otelde var. Her şey dahil, her yerde var ama biz ultra dahil, mega dahil diye abarttık. Belli bir noktada duramadık. Yurtdışında bizimki kadar 'dahil' bir sistemi görmedim. Sürekli bir yeme var tatillerde. İnsanların bütün gün boyunca her yerde yemek yediğini görünce içim acıyor.
 Seri ilanları, sanal aleme taşıdılar
 * Mert Bey, şimdi çok yaygınlaştı ama internetle ilanı ve ticareti ilk siz başlattınız değil mi?
  Evet. 1990'lı yılların sonlarında 'seri ilan' kavramı sadece gazete, dergi gibi geleneksel mecralarda yer alıyordu. 'Sahibinden.com'u,  alıcılar ve satıcıları bir araya getirmek amacıyla, 2000 yılında kurduk ve yayın hayatına başladı. Ayda 3 milyar sayfa görüntülemesi, aylık 26,5 milyon tekil ziyaretçisi bulunan site, bugün 3 milyon aktif ilanı ve binlerce ürün çeşidiyle Türkiye'nin en büyük e-ticaret platformlarından birisi.
 * Siteyi kaç kişiyle kurdunuz?
  Üç kişilik kadro ile altı kategori altında, 2 bin 700 ilan ile yayına başladık. Bugün site, 285 çalışanı, binlerce kategori ve yüz binlerce ilanı ile 13. yılında Türkiye'nin en çok ziyaret edilen ilan ve alışveriş platformu olma özelliğini koruyor.
 * İnternette ticaret nereye gidiyor?
  E-ticaret sektöründe taşların her geçen gün yerine oturduğunu söylemek yanlış olmaz. Büyüyecek alanların hala olduğu sektörde kalıcı oyuncuların ve özellikle özel alışveriş alanında ana oyuncuların netleştiğini söyleyebiliriz.
  'Grup Satın Alma-Fırsat siteleri' hayatımıza ilk girdiği dönemde yaygın kullanılmakla birlikte iş modelinde temel problemlerin olmasından dolayı sürdürülebilirlik sıkıntısı olacağını öngörmüştük. Şimdi grup satın alma siteleri arasında konsolidasyon ve iş modellerinde değişiklik sürecine tanıklık ediyoruz.
  Dikey e-ticaret sitelerinde ise bazılarının başarılı olarak büyümeye devam etmesi, bazılarının ise çok ilgi görmeyerek pazardan çekilmesini bekliyoruz.
 AVM'lerin bazıları kapanacak bazıları yapı değiştirecek
 * Capitol, en eski AVM'lerden, AVM çılgınlığı nereye gidecek?
  AVM'lerin sayısı süratle artıyor. Çünkü hızlanan şehir hayatında, özellikle İstanbul' da, artık hepimizin her şeye çok daha az vakti var.
  Ailelerin hem birlikte vakit geçirebilecekleri, hem ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri, güvenli, temiz ve organize, ulaşım kolaylığı olan merkezlere ihtiyacı var. Bunu da AVM' ler karşılıyor. Ne yazık ki, her AVM' nin gerek kendi içinde sürdürülebilir bir istihdam ve yaşam merkezi olma, gerek bulunduğu bölgenin altyapısına uyumlu olma konularında yeterince iyi tasarlandığını söylemek zor.
  Bu AVM' ler için gelecekte bizleri bir konsolidasyon veya fonksiyon değişimi süreci bekliyor. Yani bazıları kapanacak, bazıları da yapısını değiştirecek.