Füzelere inat yatırım yağmuru

Suriye’de 2011 yılında patlak veren iç savaş Türkiye’ye sayıları 3.5 milyona varan bir mülteci akını yaşanmasına neden olurken, ülkemizin ekonomisini de derinden etkileyen sonuçlara yol açtı. Özellikle Suriye sınırındaki kentler çatışma ortamından en çok etkilenen yerler oldu. Bu kentlerin başında ise 93 bin nüfuslu olmasına rağmen 130 bin Suriyeli mülteciye kapılarını açan ve sınır ötesinden atılan füzelerin hedefi haline gelen Kilis var. Son beş yılda ticareti durma noktasına gelen ve yüzlerce esnafın kepenk kapatmak zorunda kaldığı Kilis, şimdi yaralarını saracak ve ekonomisini canlandıracak bir doğrudan üretim ve yatırım atağına hazırlanıyor.

Ekonomist dergisi Kilis’e yatırım yağmuruna mercek tuttu ve şirketlerin böylesine sıkıntılı bir dönemde neden Kilis’i tercih ettiklerini ortaya koydu. 

İHRACATTA ARTIŞ BAŞLADI

Kent ekonomisi için birinci öncelik dış ticaret. Zira Kilis, bugüne kadar sınır ticaretiyle gelişen bir profil çizdi. Özellikle Suriye ve Irak pazarlarına yakınlığı nedeniyle şirketlerin radarına giren Kilis, Suriye iç savaşına kadar başta gıda, tekstil ve kimya sektörlerinde olmak üzere neredeyse tamamen ihracata dayalı üretim yapılan bir kent görünümündeydi. Fakat ihracata dayalı üretim yapan şirketlerin son yıllarda yaşadığı gerileme dikkat çekici.

TÜİK verilerine göre, Suriye savaşı öncesinde 30 milyon dolarlık ihracat yapan kent, 2012’de ihracatının üçte ikisini kaybetti ve ihracatı 10 milyon dolar seviyesine geriledi. Ancak 2014 ile birlikte yeniden Suriye ve Irak pazarına yönelmeye başlayan yatırımcılar Kilis’in ihracatını tekrar yukarıya çekmeye başladı. 2015 sonu itibariyle Kilis’in ihracatı 78 milyon dolara ulaşmış durumda. 2016’nın ilk dört ayındaki ihracat ise 30 milyon dolara yaklaştı. 1990’ların sonunda faaliyete geçen Kilis OSB’de şu anda 36 firma aktif olarak üretim yapıyor. 2011’den bu yana tek bir fabrika bile çatışmalı ortam nedeniyle üretimini durdurmuş değil. Yani Kilis’te her şeye rağmen üretimin çarkları dönüyor. 

YATIRIM YAĞMURU

Şimdi ise sıra yavaş da olsa dönen çarkları hızlandırmaya geldi. Bunun için de yeni açılan Kilis İkinci OSB hayati önem taşıyor. 52 sanayi parseline sahip İkinci OSB için 102 yatırımcı başvuru yaparken, 52 parselin ön tahsisi gerçekleştirildi. İkinci OSB’de 3 bin yeni istihdam yaratılması planlanıyor. Kilis İkinci OSB’de yatırım yapacak firmalar arasında General Tekstil, Biska, LCW, Oba Makarna gibi önemli şirketler var. Bu arada gelen yoğun talep üzerine OSB Genel Müdürlüğü, Kilis’e Üçüncü OSB’nin kurulması için de çalışmalarını başlattı. Öte yandan Limak Holding de 110 milyon dolar yatırımla Kilis Entegre Çimento Fabrikası yatırımına başladı. Limak’ın çimento yatırımının 2018’de devreye alınması planlanıyor.

ÜRETİMİ DURDURAN YOK

Kilis Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Mehmet Kanar, Kilis’e olan yatırımcı ilgisine ilişkin, “Her şeye karşın Türkiye özel sektörü üzerine düşen görevi yerine getiriyor” şeklinde konuşuyor. Kanar, “Kentimize ilişkin olumsuzlukları şikayet ederek, deyim yerinde ise ağlayarak gideremeyiz. Biz kent idarecileri olarak elbirliği ile dersimize en iyi şekilde çalışıyoruz. Altyapıyı titizlikle oluşturuyoruz. Özel sektör de ilgisini esirgemedi” diyor. Mehmet Kanar’ın verdiği bilgiye göre, Kilis son dönemde yaşadığı olumsuzluklardan ciddi şekilde etkilenmiş durumda. Ancak kentte faaliyet yürütüp de çalışmasına son veren veya yatırımından vazgeçen şirket yok. Kanar, “Eminim bu yatırımcı ilgisi, bölgedeki gerilimler azaldıkça giderek artan şekilde devam edecek” diye konuşuyor.

50 MİLYON LİRA YATIRACAK

Kilis İkinci OSB’de yatırım kararı alan şirketlere bakıldığında, neredeyse tamamının üretimini yüzde 100 ihracata yönlendireceği görülüyor. Mesela Türkiye’nin makarna ihracatının yaklaşık yüzde 30’unu gerçekleştiren Oba Makarna da bu kapsamda İkinci OSB’de yatırım kararı alan büyük firmalardan biri. Oba, Kilis’te makarna, bulgur ve irmik tesislerinden oluşacak bir gıda üssü kuracak. 50 milyon TL’lik yatırımla hayata geçecek fabrika 250 kişilik istihdam yaratacak. Oba Makarna’yı 2005’te satın alan işadamı Musa Özgüçlü, Gaziantep Dördüncü OSB’deki fabrikalarından sonra ikinci fabrikalarını neden Kilis’e açma kararı aldıklarını şu sözlerle açıklıyor: “Er ya da geç savaş bittiğinde Suriye pazarına ulaşmaktaki en kilit nokta Kilis. Yalnızca Ortadoğu değil Körfez Ülkeleri ve Afrika’ya ulaşmak için de Kilis büyük imkan sunuyor.İskenderun Limanı’na uzaklığı bir saate indirecek tünelin açılmasıyla navlun maliyetlerimiz üçte bire düşecek. Suriye’deki savaş bittiğinde Kilis altın değerinde olacak.” 

Yatırımcı neden Kilis’i tercih ediyor?
1. Kent teşviklerde Beşinci Bölge içerisinde yer alırken, Kilis OSB içerisinde yapılacak yatırımlara Altıncı Bölge teşvikleri uygulanıyor. 
2. Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Şanlıurfa ve Adana gibi önemli üretim merkezlerinin ortasında yer alıyor. 
3. Son yıllarda iç savaşlar nedeniyle büyük yara alsalar da Suriye ve Irak gibi Türkiye’nin geleneksel ihracat pazarlarına birkaç kilometre uzaklıkta bulunuyor.
4. Yoğun mülteci akını nedeniyle kentte özellikle tekstil ve gıda sektörlerinde düşük maliyetle istihdam edilecek geniş bir nüfus mevcut. 
5. Önümüzdeki yıl faaliyete geçmesi planlanan Hassa-Dörtyol tüneli ile Kilis-İskenderun Limanı arası bir saate inecek. Böylelikle navlun maliyetlerinin 3’te 1’e düşeceği hesaplanıyor.