Foreks, uluslararası denetime açık olmalı

Sermaye Piyasası Yatırımcıları Derneği (SPYD) Başkanı Arif Ünver, son yıllarda bilinirliği ve işlem hacmi sürekli artan Foreks piyasalarının sadece bireysel yatırımcılar için değil ülkeler açısından da çeşitli riskler barındırdığını belirterek, "Bu piyasanın uluslararası denetime açık ortak bir platform üzerinde oluşturulması birçok olası sistem riskini ortadan kaldırabilir" dedi.

Tüm dünyada olduğu kadar Türkiye'de yatırımcıların ilgisinin arttığı Foreks piyasaları, yüksek kaldıraç, tezgahüstü denilen OTC piyasa ve 24 saat işlem yapabilme özellikleri nedeniyle küçük yatırımlarla büyük paralar kazanma olanağı sağlaması nedeniyle insanları cezbediyor.

Buna karşın bu tür piyasaların yatırımcıların ellerindeki birikimi tamamen sıfırlayabilecek bir mantıkla da işlemesi, Foreks piyasalarının büyük fırsatlar sunduğu gibi büyük riskleri de bünyesinde barındırdığı yorumlarını beraberinde getiriyor.

Foreks piyasalarının yatırımcılar açısından taşıdığı riskler ve bu piyasaların denetimi için yapılması gerekenler hakkında değerlendirmelerde bulunan SPYD Başkanı Arif Ünver, Foreks piyasasında yapılan günlük işlemlerin geleneksel piyasalardakinin onlarca katına ulaştığını belirtti.

"SUİSTİMALLERE AÇIK YAPI"

Ünver, Foreks piyasalarında işlem yapmanın yatırım sahipleri açısından taşıdığı risklere değinerek, tezgahüstü denilen bir yapıda işleyen Foreks piyasalarının önemli derecede suistimallere açık bir yapısının olduğuna dikkati çekti.

Bu yapının organize piyasalar kadar denetlenememesinin uluslararası bir havuz mantığıyla işlemesinden kaynaklandığını belirten Ünver, şunları kaydetti: "Yüksek kaldıraç ile ülkemizde yasal çerçevede bire yüz seviyelerine kadar kaldıraç kullanılabiliyor. Örneğin 100 dolar teminat ile 10 bin dolarlık alım veya satım yapabilen tasarruf sahibi, yüzde birlik oynamada parasını ikiye katlayabiliyor veya tüm parasını sıfırlayabiliyor. Çünkü kazancınız veya kaybınız kaldıraç sayesinde açtığınız toplam pozisyon üzerinden oluyor. Tam da bu nokta insanlara büyük bir cazibe sunuyorken büyük bir risk almaları anlamına da geliyor."

"ZATEN YÜKSEK OLAN RİSKİ DAHA DA ARTIRIYOR"

Arif Ünver, bire yüz kaldıraçla açılan pozisyonların ters yöndeki yüzde birlik oynamalarında pozisyonlarını devam ettirebilmeleri için yatırımcılardan teminat istendiğinin altını çizerek, aracı kurumların pozisyonlarını yatırımcılar yerine kapattıklarını veya yatırımcının bu işlemi kendisinin yaptığını söyledi.

Aracılık faaliyetlerinden kaynaklı olası sıkıntıların da zaten yüksek riskli olan piyasanın riskini daha artırma potansiyeline sahip bulunduğunu dile getiren Ünver, tasarruf sahiplerinin Foreks piyasalarının dinamiklerini öğrenmelerinin kendi menfaatleri açısından önemini vurguladı.

"FİNANSAL PİYASALARIN GENETİĞİ İLE OYNANMIŞ HALİ"

Ünver, Foreks piyasalarının, finansal piyasaların ana mantığından kısmen uzak, tamamen bir öngörüye dayalı bir çeşit bahis mantığıyla oluştuğunu anlatarak, "Foreks, daha ziyade para piyasalarının popüler fakat geleneksel modelden uzak mutasyon yapısıyla öne çıkıyor. Finansal piyasaların genetiği ile oynanmış hali olan Foreks ve benzeri finansal havuzlar, içerdikleri risklerden dolayı sadece bireyler için değil edilgen ülkeler içinde büyük riskleri ruhunda barındırıyor" değerlendirmesinde bulundu.

Bu piyasalarda yatırımcının, elinde olmayan bir para birimini, düşeceği öngörüsüyle "short" olarak ifade edilen şekilde satıp hem düştüğü zaman ucuz fiyattan alarak hem de kaldıraç ile büyük kazanç sağlayabileceğini dile getiren Ünver, "Can alıcı nokta burasıdır ve her türlü uluslararası spekülasyon ve manipülasyona açık kapı bırakmaktadır. Kaldıraçlı işlem mekanizmaları her türlü ürünün sağlıklı bir şekilde fiyatlanmasını bozma potansiyeli taşıdığından fiyatlamaların da kimyasını bozabilmektedir" dedi.

"HUKUKEN ÇOK GÜVENLİ DEĞİL"

Foreks piyasalarının denetimine ilişkin de Ünver, bu piyasaların gerek ülkeler gerekse bireyler üzerindeki kontrol edilebilir risklerinin takip altına alınması açısından, uluslararası kamuoyu oluşturulmasının önemine işaret etti.

Ünver, aksi takdirde bir netice alınabilmesinin çok kolay olmadığını vurgulayarak, "Tezgahüstü yapısından dolayı hukuken çok güvenli bir alan olmasını beklemek aşırı iyimser bir yaklaşım olur. Özellikle aracılık faaliyetlerinin en tepesinde yer alan piyasa yapıcılar üzerinde, ülkelerin ortak bir yapı ile hassasiyetle durmaları sağlıklı olur" diye konuştu.

Serbest piyasa koşullarında herkesin özgür olmasına karşın risklerin net bir şekilde ortaya konması gerektiğini belirten Ünver, "En çok riski bünyesinde barındıran işlem platformları kaynaklı sorunların aşılması, zihinlerde soru işaretleri olmaması için belki uluslararası ülkelerin denetimine açık ortak bir platform üzerinde piyasanın oluşturulması birçok olası sistem riskini ortadan kaldırabilir" ifadesini kullandı. Ünver, piyasa yapıcı finansal kuruluşların olası karanlık havuz aksiyonlarının önüne geçilmesinin dünya finansal aleminin topyekun sağlığı açısından da önem taşıdığının altını çizdi.

Türev piyasaların altın, petrol gibi lokomotif ürünler ile rezerv para birimleri yan yana düşünüldüğünde kaldıraçlı piyasalar aracılığıyla arz ve talep eden ülkeler arasındaki finansal savaşların silahlarının mühimmatının önemli kalemi olabildiğine dikkati çeken Ünver, bu sebeple Foreks piyasaları ile kaldıraçlı diğer piyasaların kimi zaman bir riskten kaçınma alanları olabilirken kimi zaman da finansal savaşların araçları olabildiğini sözlerine ekledi.