Finans sisteminin Kovid-19’dan çıkarması gereken 4 ders

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Korona virüs krizi küresel finans sisteminde ağır bir şok dalgası oluşması yol açtı. Bloomberg yazarı Bill Dudley konuyla ilgili yazısında bu şokun nasıl oluştuğu ve 2008 Küresel Finans Krizi sırasında istikrarı korumak için yapılan reformların işe yarayıp yaramadığını sorguluyor.

Dudley’e göre bunun soruların cevabı karışık ve bu da finansal sistemde daha yapılacak çok için olduğunu gösteriyor.

ABD bankacılık sisteminin merkezi kriz boyunca iyi bir görünümde kalmayı başardı. Yönetmeliklerdeki değişimler sayesinde bankalar artan kredi taleplerini karşılamak için yeterli miktarda likidite ve kayıpları absorbe edebilmek için daha fazla sermaye bulunduruyordu. Bu bankaların kredi sağlama ve ödemelerin sürdürülmesi gibi temel işlevlerini yerine getirmelerine olanak sağladı.

Tüm bu olumlu tabloya rağmen Dudley bir konuya dikkat çekiyor: Bankalar ABD hükümetinin piyasaları ve ekonomiyi desteklemek için yürüttüğü trilyon dolarlık çabalardan büyük ölçüde yararlandı. Bu nedenle Dudley’e göre hiç kimse bankaların kurşun geçirmez bir zırha sahip olduğu sonucuna varmamalı.

Banka dışı finans kurumları krizden büyük zarar gördü

Özellikle küçük ölçekli banka dışı Finans kurumları olmak üzere ABD finans sisteminin geri kalan kısmı krizlere karşı çok daha fazla savunmasız olduklarını kanıtladılar. Bazı para piyasası fonlarından gelen ani nakit talipleri mortgate odaklı gayrimenkul yatırım fonlarının zorlanmasına ve kurumsal ve devlet tahvil piyasalarının donmasına neden oldu. En yüksek kaliteli varlıklar dahi bu süreçten muaf değildi. Mart ayında ABD Hazinesi verimleri riskli fonların ve diğer menkul kıymetlerin satışlarıyla ciddi biçimde yükseldi. Tüm bunlar daha geniş çapta piyasaların erimesini önlemek için ABD Merkez Bankası’nın (FED) müdahalesini gerektirdi.

Dudley banka dışı finans kurumlarının daha sağlam ve daha esnek bir yapısı olması gerektiğini düşünerek iyileşmenin gerçekleşmesi gereken dört alanı gösteriyor.

Yeni bir likidite mekanizması gerekiyor

Dudley’e göre krizlerin ortaya çıktığı zamanlarda nakit taleplerini karşılayabilmek için güvenilir bir mekanizmanın kurulması gerekiyor. Bunu başarabilecek güçteki tek kurum şu an FED. Ancak geçici piyasa müdahaleleri yeterli olmayabilir. Zira bu müdahaleler genellikle çok geç geliyor ve etik açısından tehdit oluşturuyor. Bu konudaki çözümlerden birisi Dudley’e göre sürekli bir repo olanağı. Bu sayede ABD Hazinesi’nden ve diğer hükümet destekli menkul kıymetlerden borç alma olanağı sağlanabilir. Dudley’e göre söz konusu repo aracı kriz zamanlarında kullanılacak pahada olmalı ve FED’i volatilitesi yüksek piyasalardaki kayıplardan koruyacak derecede büyük olmalı.

Eğer bu araç geniş çapta kullanılabilir hale gelirse elde edilecek likidite FED’in kabul edeceği menkul kıymetlerin bir özelliği haline gelir ve bu da hükümetin borçlanma maliyetlerini düşürecektir. Bunun da ötesinde böyle bir aracın varlığı kriz zamanlarında nakit talebindeki beklenmedik yükselişleri de azaltacaktır.

Yatırım fonları başvurulacak ilk likidite kaynağı olmamalı

Finans uzmanına göre kriz dönemlerinde yatırım fonlarının yürütülmesindeki savunmasızlığın giderilmesi gerekiyor. Yazar özellikle de ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun yatırım fonlarındaki itfa standartlarını dayanak varlıklarının likiditesine bağlaması gerektiğine dikkat çekiyor.

Dudley örnek olarak varlıkların düzenli bir şekilde satılması birkaç hafta sürecekse yatırımcıların yatırım fonu hisselerini nakit olarak kullanabilmeleri için de bu kadar süre beklenilmesi gerekebileceğini belirtiyor. Bu sayede yatırım fonlarındaki likidite sınırları tükenmeden önce fondan dışarıya çıkılmaya çalışıldığında ortaya çıkan koşulların önlenmesi sağlanabilir.

Ayrıca yatırım fonlarındaki mal varlıklarının hızlı bir şekilde satılması da önlenmiş olacaktır. Dudley bu düzenlemelerin çok rahatsız edici olacağını düşünmüyor. Zira yüksek getirili tahvil fonları hiçbir yatırımcının ilk likidite kaynağı olmamalı. SEC’in oluşturacağı sınırlamalar aslında bakılırsa fon yöneticilerine yardımcı olacak niteliğe bürünecektir.

FSOC'nin değişmesi gerekiyor

Dudley’e göre ABD Finansal İstikrar Gözetim Konsey’nin (FSOC) ya düzeltilmesi ya da değiştirilmesi gerekiyor. FSOC görevi gereği finansal sistemdeki Banka dışı kesimlerde ortaya çıkan istikrar riskleri belirlemesi ve ele alması gerekiyordu ancak bunda başarılı olamadı. Dudley’in örneğinde de belirtildiği gibi korona virüs öncesinde hiçbir firma veya faaliyeti sistematik olarak önemli nitelikte tanımlanmamıştı. Finans uzmanı durumun böyle olması halinde neden olağan üstü müdahalelerin gerektiği sorusunu soruyor. Dudley Biden yönetiminin ve ABD Kongresi’nin FSOC’de yapılması gereken yapısal değişikliklerin gerçekleşmesi için gerekli yetkiyi vermesi gerektiğini belirtiyor.

Likidite tamponları kriz dönemleri için fazla sıkı

Finans uzmanının değindi son nokta ise ABD bankalarının yönetmeliklerindeki kusurlar. Sermaye ve likidite gereksinimleri gerçekten de çok önemli, ancak Dudley’e göre kriz dönemlerinde istenmeyen sonuçlara da yol açabiliyorlar. Bankalar ABD Hazinesi’nin teminatlarına karşı olarak dahi banka dışı finans kurumlarına nakit tamponlarını korumayı hedeflemek amacıyla borç vermeyi reddediyor. FED’in nakit sıkıntısını rahatlatmak amacıyla ABD Hazinesi’nden ve mortgage destekli fonlardan satın alım yapması bankaların düzenleyici kaldıraç oranlarında artış oluşmasına neden oluyor. Piyasalarda volatilite daha fazla yükseldiğinde ağırlıklı sermaye gereksinimleri daha sıkı hale gelir. Bu sorunları azaltmak için FED’in bankaların likidite tamponlarını kullanmasını kolaylaştırması gerekiyor. Dudley bu kararın Basel Bankacılık Denetleme Komitesi’yle koordine bir şekilde yapılması gerektiğini de sözlerine ekliyor.

Korona virüs sürecinde elde edilen tecrübelerden çıkarılacak sonuçlar bunlarla sınırlı olmasa da Bloomberg yazarına göre söz konusu düzenlemeler ileriki süreç için iyi bir başlangıç olacaktır.

ECB’den likidite hatlarına uzatma kararı

Amatör bankacılara önemli uyarı: Yazılı emirleri uygulayın

ABD'de işten çıkarmalar aylık yüzde 3.3 arttı