Finans dünyasının gözü Körfez petro-dolarlarında

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenen bir konferans küresel finansın Orta Doğu sermayesine ne derece bağlı olduğunu bir kez daha ortaya çıkardı. Abu Dabi şehrinde düzenlenen Investopia x Salt Konferansı’nın katılımcıları 2 günlük etkinlik için 1000 misafir bekliyordu. Ancak mart başında düzenlenen etkinliğe 2500 katılımcı iştirak etti.

CNBC’nin haberine göre ismini vermek istemeyen Dubai merkezli bir fon yöneticisi, “Çok fazla insan vardı. Herkes Korfez’e para dilenmek için geliyor. Bu utanç verici bir durum” ifadelerine yer verdi. Organizasyonun yöneticilerinden biri ise “Biraz bunaldık ama bu harika bir işaret” açıklamasında bulundu. İki kaynak da ismini açıklamayı reddetti.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre petrol zengini Körfez ülkelerinin harcamak için çok fazla paraya sahip olduğu bilgisi yeni değil. Devlet Varlık Fonu Enstitüsü'ne göre, bölgenin en büyük 10 devlet varlık fonu bir araya geldiğinde yaklaşık 4 trilyon doları yönetiyor. Bu rakam Fransa veya İngiltere’nin gayrisafi yurtiçi hasılasından bile daha fazla. Üstelik söz konusu rakam bireylere ait özel servetleri de içermiyor.

Ancak yabancı kurumsal yatırımcıların akını ve fintek, dijital dönüşüm, yenilenebilir enerji teknolojileri gibi gelişmekte olan sektörlere risk sermayedarlarının ve start-up kurucularının görünür ilgisi sektördeki oyuncuları her zamankinden daha fazla fark edilir bir seviyeye taşıdı.

Dubai merkezli yatırım bankası Awad Capital'in Ortağı ve Genel Müdürü Marc Nassim, CNBC'ye verdiği demeçte, “Yatırım eskiden sadece Körfez'den dışarıya doğru akardı. Şimdi her iki yöne de gidiyor; kurumsal yatırımcılar buraya geliyor ve yatırım yapıyor” dedi.

Almanya merkezli girişim sermayesi şirketi AlphaQ Venture Capital'in Kurucu Ortağı Stephen Heller, “Orta Doğu, Avrupa'nın şu anda olduğundan daha istikrarlı hissettiriyor. Avrupa'nın güvenlik sorunları, ekonomik eşitsizlik giderek kötüleşiyor. Bu arada, Körfez ise bir arada duruyor” dedi.

İklim teknolojisi, altyapı, sağlık ve fintek gibi mega trendlere yatırım yapan Heller'in girişim sermayesi fonu, kısa süre önce Abu Dabi'deki ilk Orta Doğu ofisini açtı. Heller, “Bugün BAE ve Suudi Arabistan'da girişimciliği destekleyen bir enerji var. Potansiyeli görüyorum çünkü teknik olarak sonsuz sermayeniz var ve buraya gelen girişimcileriniz varsa, çok büyük sonuçlar elde edebilirsiniz” açıklamasında bulundu.

Sermayeyi takip ediyorlar

Petrol fiyatları son iki yılda güçlü bir geri dönüş yaptı. Körfez ülkelerinin devlet varlık fonları da harcama çılgınlığına girişti. Devlet varlık fonlarını izleyen Global SWF verilerine göre bölgenin en büyük beş varlık fonu; Abu Dabi merkezli ADIA, ADQ ve Mubadala, Suudi Arabistanlı PIF ve Katar merkezli QIA sadece 2022 yılında toplamda 73 milyar dolar yatırım yaptı.

Bu arada, Global SWF verilerine göre devlet varlık fonlarının küresel çaptaki değeri 2021 ve 2022 yılları arasında 11,5 trilyon dolardan 10,6 trilyon dolara geriledi. Söz konusu düşüşün temel sebebi emeklilik fonları tarafından da tutulan hisse senedi ve tahvil piyasalarında görülen olağanüstü düşüşlerdi.

Global SWF’in 2023 raporunda, “En aktif on yatırımcıdan beşi Orta Doğu’dan geliyor” denildi. Raporda ADIA’nın dünya çapında hedge fonlarına en fazla yatırım yapan varlık fonu olduğu belirtildi. Körfez ülkelerinin devlet varlık fonlarının Kovid-19 krizi ve 2022’de baş gösteren mali sıkıntılar döneminde önemli bir rol oynadığının da altı çizildi.

BAE’nin yatırım fonundan ismi belirtilmeyen bir yönetici, “Dünyadaki birçok yer sermayeye sahip değil. Batılı kurumsal fonların elleri kolları bağlanmış durumda. Bu bölgede ise çok fazla sermaye var. Telefonlarımız susmak bilmiyor” açıklamasında bulundu.

Körfez varlık fonlarındaki para olağanüstü büyük oranlarda gelişmiş ülkelere, özellikle de ABD ve Avrupa’ya akıyor. Fonlar özellikle enerji, yenilenebilir enerji, iklim teknolojileri, biyo-teknoloji, tarım teknolojileri ve dijital dönüşüm alanına akıyor.

Petrol biterse ne olacak?

Ancak tüm emtia kaynaklı ekonomik patlamalarda olduğu gibi bu servetin de kaynağı tükenebilir. Zira çok da uzun olmayan bir süre önce pandemi döneminde petrol fiyatları onlarca yılın en düşük seviyesine gerilemişti ve Körfez ülkeleri harcamalarını kısmak ve yeni vergiler getirmek zorunda kalmıştı. Özellikle Suudi Arabistan ve BAE, uzun vadede gelir kalemlerini çeşitlendirmek için büyük yatırımlar yapıyor.

Awad Capital’dan Nassim, “Eğer petrol fiyatı düşerse müzik de durur, bazı devlet varlık fonları hükümetlerin mali pozisyonlarını veya çok mümkün görünmese de olası jeopolitik risklere karşı korunmalarını desteklemek için rezervlerini kullanmak zorunda kalır” dedi.

Nassim, “Eğer petrol fiyatları düşerse üretilen ve genellikle de varlık fonlarına tahsis edilen artı kaynak açık bir şekilde azalacaktır. Bu da fonları yatırımlarını azaltmaya ve daha yüksek getiri sağlayan varlıklarla sınırlamaya zorlayacaktır” açıklamasında bulundu. Bununla birlikte, Nassim, yatırım stratejisi söz konusu olduğunda tüm devlet varlık fonlarının aynı yetkiye sahip olmadığını da belirtti.

Suudi Arabistan: Körfez ülkeleri için gelecek 6 yıl çok iyi olacak

Katar Enerji Şirketi'nden Namibya'da yeni petrol keşfi

Türkiye'den geçen boru hatlarından taşınan petrol arttı