FAKTORİNG'TE SEKTÖREL ŞİRKETLER OLACAK

Faktoring sektörü son yıllardaki hızlı büyümesini sürdürüyor. Sektör 2007 yılında bir önceki yıla göre yüzde 40 büyüyerek 27 milyar dolar ciro yaptı. Sektördeki hızlı büyüme dikkat çekici boyutlarda olsa da sektörünün bilinirlik sorunu hala sürüyor. Çünkü faktoring Türkiye’de hala komisyonla çek bozdurma işlemi olarak algılanıyor. Bu da bir faktoring işlemi olmasına karşın faktoringde cironun büyük bir kısmı faturaya bağlanmış alacakların finansmanıyla sağlanıyor. Yeni yasayla birlikte Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’na (BDDK) bağlanan sektörde birçok değişiklikler bekleniyor. Örneğin faktoring derneği birliğe dönüştürülecek, her şirketinin birliğe üye olması zorunlu hale gelecek. Sektörde denetim sorunu ortadan kalkınca imaj sorunun da düzelmesi bekleniyor. Bu hafta sektörün hızlı büyüyen şirketlerinden olan Garanti Faktoring Genel Müdürü Cengiz Üçbaşaran ile hem sektörü hem de Garanti Faktoring konuştuk. Öncelikle Garanti Faktoring’ten başlayalım. Siz sektörün neresindesiniz? Sektörde ciro rakamları yayınlanıyor ve bu veriler konuşuluyor. 2007 yılı rakamlarına baktığımızda dernek üyesi 43 şirket arasında en fazla ciro yapan ikinci şirket durumundayız. Pazar payımız da her yıl sürekli artıyor. Geçen yıl yüzde 13.3’e ulaştı. 1990 yılında kurulan şirket her yıl sürekli büyüdü. Geçen yıl ne kadar ciro yaptınız? 2.9 milyar dolar ciro yaptık. Türkiye’de hep ciroya bakılıyor. Oysa finansal bir şirket için aktif büyüklük daha önemli değil mi? Aktif büyüklük faktoring ile kıyaslandığında bankacılık sektörü için daha fazla anlam ifade ediyor. Bunun nedeni ise bankacılıkta aktiflerin vadesinin uzun olması. Elbette bir finansal işlem olduğu için faktoring için de aktif büyüklük önemli ancak bankacılık sektörü kadar değil. Çünkü biz ticaretin finansmanı işini yapıyoruz. Genel anlamda ciro çok daha önemli. Aktif büyüklükte de ikinci sıradayız. Cirolar yüzdesel anlamda sürekli artarken aktif büyüklükler neden artmıyor? Sektörün aktif büyüklüğü 2007 yılı sonunu itibariyle 7.5 milyar YTL civarında. Öz kaynakları 2 milyar YTL iken karı ise 414 milyon YTL. Bunlar çok büyük rakamlar değil. Hem aktif hem de ciro olarak çok düşük rakamlar olduğu için sektörün gelişme potansiyeli yüksek. Sektör 27 milyar dolar ciro yapıyor, ama karlığı aktifleri ve öz kaynakları hala küçük. Faktoring yasası çıkar, sektörün birliği kurulur ve faaliyet gösterecek şirketler netleşirse yeni bir ivme başlar. 2008 yılı büyüme hedefleriniz nedir? Sektör olarak bu yıl yüzde 25 büyüme bekliyoruz. Bu yıl sektör 30 milyar doların üzerinde ciro yapar. Ama şirket olarak biz bununu üzerinde büyüme hedefliyoruz. Pazar payımıza da 1-2 puan ekleyerek, yüzde 15’lere çıkarmak istiyoruz. Bu beklenti böyle bilirsiz bir ortamda yüksek değil mi? Bence değil. Ülkede büyüme oranının yüzde 4-5 olacağı tartışılırken sektörünün yüzde 25 büyüme beklentisi içinde olması olumlu bir gelişme. Faktoring sektöründe cironun büyümesi ülke ekonomisinin büyümesiyle ters orantılı mı? Kamuoyunda böyle bir algı var. O faktoringin parayı son kullandıran kaynak olarak görülmesinin bir sonucu. Kamuoyunda bankayla çalışamayan sektörlerin faktoring ile çalıştığı gibi yanlış bir anlayış var. Bu anlayış çok doğru değil. Artık bu tür ters denklemler değişti. Bizim müşterilerimiz aynı zamanda bankadan kredi kullanabilen müşteriler. Bizden de tamamlayıcı hizmet olarak faktoring işlemi yaptırıyorlar. Risk anlayışının bankalarla farklı mı? Garanti Faktoring olarak söylemem gerekirse biz bankanın riskli görüp kredi vermediği yani kredi müşteri olarak değerlendirmediği biriyle iş yapmıyoruz. Biz ticarette alacakları temlik ediyoruz. Bu olumlu bir durum ve bu bizim kredi vermemizde etkin olabiliyor. Banka bilançoya daha çok bakıyor. Biz bilançoya da bakıyoruz ama alacaklar bizim için daha önemli. Basel II standartları ile birlikte sektöre ilgi artacağı söyleniyor. Bunlar ne kadar gerçekçi? Kesinlikle artacak. Çünkü Basel II ile birlikte şirketlerin bilançoları olmak zorunda. Bilançoları olmayanlar bankalarla iş yapamayacak. Bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde bu tür işler zaman alır. İşletme sahiplerine bu tür kuralları uygulaması zaman alacak. Ve bu süreçte faktoringe ilginin artması çok doğal. Faktoring imajını kurtardı mı? Eskiden faktoring işlemi yapan kurumlara çok iyi gözle bakılmazdı? Şimdi faktoring eskiye oranla daha fazla bilinmeye ve daha fazla tabana yayılmaya başladı. Eskiden belirli sektörlerde ve belirli illerde yapılan faktoring işlemleri artık her tarafta biliniyor. Sektör BDDK’ya bağlandı. Bu süreçte faaliyet izinleri netleşir birlik kurulursa,(BDDK Faaliyet izinlerini tekrar inceliyor) ondan sonra oyuncular netleşecek. Her şirketin izni yenilenmeyebilir. Böylece eski algılamalar ortadan kaybolur. Yeni yasa ne getirecek? Garanti faktoring olarak sizde ne tür değişiklikler olacak? İnanın bizde bir şey değişmeyecek. Ama birçok şirket için köklü değişiklikler olacak. Defterlerin nasıl tutulacağından bilgi işlem sistemlerinin nasıl kurulacağına kadar her şey belirli kurallara bağlanacak. Yöneticilerle ilgili standartlar getirilecek. Bankacılık sektöründe olan kriterler faktoring sektörü içinde geçerli olacak. Örneğin genel müdürü olmayan şirket kalmayacak. Risk yönetimi gibi yeni birimler kurulacak. Risk yönetimine daha fazla önem verilecek. Kısacası sektörde yeniden yapılanma olacak. Bunlar faydalı. Ama bizde zaten uygulanıyor. Birlik kurulunca üye zorunluluğu olacak. Sektördeki şirket sayısı oldukça fazla, dünya da böyle mi, bu süreçte konsolidasyon bekliyor musunuz? Bu kadar yüksek sayı çok mantıklı değil. Ancak şu anda riski göremiyoruz. Bir işletmenin ekonomik olması için belirli kurallalar var. En azından bu işten para kazanmak için belirli büyüklükte olmak lazım. Güçlü bir sermaye ortaya konması gerekiyor. Onun için bu pazar bu kadar çok şirkete yetmeyebilir. Bunu zaman gösterecek. Şirketler kapanır mı? Çok spesifik şirketler olabilir. Örneğin sadece tekstil sektöründe faaliyet gösteren şirketler olabilir. Ama bu tür şirketlerde 5- 10 tane olmaz. Belirli sektörlere yoğunlaşan şirketlere olabilir ama onların da güçlü olması lazım. Sektöre yabancı ilgisi nasıl? Şu anda özelikle fon türünden yatırımlar sektörle ilgileniyor. Faktoring şirketlerini portföylerine koymak isteyen yabancı fonlar olduğunu biliyoruz. Ancak bugün Türkiye’de faktoring şirketini kalkındırmak, büyütmek çok kolay bir iş değil. Çünkü bir kredi ürününden bahsediyoruz. Ciro artarken müşteri sayısı da artıyor mu? Bizim müşterimiz artıyor. Yeni yeni müşterilere ulaşıyoruz. Ama bankayla birlikte ulaşıyoruz. Çünkü sektör Anadolu’ya da yayılmaya başladı. Oralarda da biliniyor. Artık banka şubeleri kanalı ile tanıtılan bir ürün haline geldi. Eskiden böyle değildi. Çapraz satışlarla çok işlem yapılıyor. Çeklerini vadesinde eskiye oranla uza var mı? Faktoringin cirosunun yaklaşık yarısı çeklerden geliyor. Çeklerin de bir maliyeti var. Çeklerin vadeleri de uzadı. Uzunca bir süredir ticaretin gereği olarak çeklerin vadelerinde bir uzama var. Ancak biz altı en fazla dokuz ayı geçen vadelerde çek almıyoruz. Sektör tercihiniz ya da çalışmadığınız sektörler var mı? Biz sektör ayrımı yapmıyoruz. Ancak ticari aktiviteleri olan sektörlerle çalışmayı tercih ediyoruz. Sürekli üretip satan sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerle ilişkiler kuruyoruz. Örneğin tekstil sektörü bunlardan birisi. İnşaat gibi proje bazlı çalışan sektörler daha bankacılık sektörünün yapısını uygun. Faktoringinden en çok yararlanan sektör hangisi? Tekstil sektörü lider sektör durumunda. Tekstili ulaşım araçları (otomotiv ve yan sanayi) izliyor. Daha sonra da toptan perakende ticaret sektörü geliyor. Son dönemlerde inşaat sektörüne yönelik işlem hacimlerinde de artış var.