Fakir uluslar için aşılar finanse edilebilir mi?

Almanya Başbakanı Angela Merkel, Kovid-19 aşıları üzerindeki fikri mülkiyet haklarının kalmasını savunarak, G20 ülkelerine, fakir ülkeler için Dünya Sağlık Örgütünce (DSÖ) oluşturulan Kovid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı'nı (COVAX) finanse etmeleri çağrısında bulundu.

İtalya’nın G20 dönem başkanlığında telekonferans yöntemiyle gerçekleştirilen Küresel Çözümler Zirvesi’nde konuşan Merkel, G20’nin küresel sorunlar için birlikte çalışmaya hazır olduğunu fakat G20’nin küresel sağlık, iklim değişikliği ile mücadele, sürdürülebilir kalkınma ve çevrenin korunması gibi zorlukları G20’nin tek başına çözemeyeceğini vurguladı.

Merkel, gelecekteki halk sağlığı tehditlerine hazırlanmak ve bunları önlemek için Kovid-19 krizinden çıkarılan derslerin pratiğe dökülmesi gerektiğini hatırlatarak krizlerde bile “çok taraflılık ve küresel tedarik zincirinin” devam etmesinin önemli olduğunu kaydetti.

Kovid-19 aşıları üzerindeki fikri mülkiyet haklarının korumanın gelecekteki salgınları yenmek için ilaç geliştirilmesi için hayati önem taşıdığını savunan Merkel, “Bu, Ar-Ge teşviklerini zayıflatmayı değil, gerekirse daha da geliştirmeyi içerir.…Mülkiyet haklarının koruması burada önemli bir rol oynuyor.” diye konuştu.

Merkel, “Virüsün daha fazla mutasyonu olacak, yeni patojenler ortaya çıkacak. Bir sonraki salgın tehditlerine hazırlanmamız gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Merkel, ABD yönetiminin desteklediği, Kovid-19 aşıları üzerindeki fikri mülkiyet haklarının kaldırılması teklifini desteklemeyerek, G20 ülkelerine Kovid-19 salgını ile mücadele için DSÖ'de oluşturulan Kovid-19 COVAX’ı finanse etmeleri çağrısında bulundu.

DSÖ'nün COVAX projesi henüz hedefine ulaşamadı

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, COVAX yoluyla 125 ülke ve ekonomiye şubat ayından 24 Mayıs'a kadar 72 milyon doz aşı gönderilirken, bu miktar söz konusu ülkelerin nüfusunun yüzde 1'ine denk geliyor.

DSÖ, Küresel Aşı ve Bağışıklama İttifakı (GAVI) ve Salgın Hastalıklara Hazırlık İçin Yenilik Koalisyonunca (CEPI) yürütülen ortak girişimle, 2021'de orta ve düşük gelirli 92 ülkeye 1,3 milyar doz Kovid-19 aşısı dağıtılmasını planlamıştı.

DSÖ'den 11 Mart'ta yapılan açıklamada COVAX kapsamında mayıs ayına kadar 237 milyon Kovid-19 aşısı sevk edilmesinin beklendiği duyurulmuştu.

DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, 24 Mayıs’ta, Kovid-19 aşılarının dünya genelindeki adaletsiz dağıtımına tepki göstererek, aşı krizini Kovid-19 salgınını kalıcılaştıran skandal bir eşitsizlik olarak nitelendirmişti.