Faizsiz faiz indirimi!

Amerikan Merkez Bankası FED, önceki gün açıkladığı 600 milyar dolarlık devlet tahvili alım programıyla 8 ayda faizleri kabaca 0.50 ila 0.75 puan düşürmüş gibi bir etki sağlamayı amaçlıyor. Son üç ayda, ‘geldi geliyor’ denilen alım programı şimdi uygulamada. Reel ekonomiyle ilgili olanların da finansal piyasalarda kazanç peşinde olanların da umutla beklediği ‘son dönemece’ girildi.
FED’in 5 ayda toplam 500 milyar dolarlık tahvil satın almaya hazırlandığı basında yer almıştı. Yani 5 ay boyunca aylık 100 milyar dolarlık alım. Oysa çarşamba günü FED’in açıkladığı plandaki, 8 ayda 600 milyar dolar alım planı ise aylık 75 milyar dolarlık alıma işaret etti. FED’in elinde bulunan mortgage tahvillerinden vadesi gelenleri de (aylık 35 milyar dolarlık bir büyüklük) yeniden devlet tahvillerine yatıracağı açıklandı.
Toplam ‘taze para’ alım miktarı 100 milyar dolar daha fazla olsa da aylık alımların miktarı beklenenden düşük oldu. Ancak FED’in gerektiğinde her türlü ince ayarı yapacağı da açıklamaya eklenmiş. 

‘Terzi işi’ parasal operasyon
Peki, açıklanan bu ilave tahvil alımı ne işe yarayacak?
FED şunu bekliyor: Uzun vadeli faizlerin düşmesini ve daha önemlisi bu adımla enflasyon beklentilerinin yükselmesini... Amaç, uzun vadeli reel faizlerin düşürülmesi. Bununla, ekonominin durgun sulardan uzaklaşması hedefleniyor. Peki, 30 yıla uzanan bir ufku olan bu piyasada hangi vade hedefleniyor? FED, hangi vadede hangi ağırlıkta tahvil alacağını da açıkladı. Ortalamasının da 5-6 yıllık bir risk ağırlığı (duration) taşıyacağı açıklandı. Bu da daha uzun vade ve de çok kazanç bekleyenlerin umutlarını biraz ‘boş’ çıkardı. Açıklanan vade yapısına bakılırsa FED oldukça pozitif bir verim eğrisi hedefliyor. Yani orta vadede enflasyonun yükseleceğini gösteren bir verim eğrisi. FED Başkanı Bernanke’nin hedefi çok açık; bu operasyonlarla ‘terzi işi’ bir verim eğrisi dikmek! 

Sıfır noktasındaki ‘faiz indirimi’
New York FED’in başkanı William Dudley, ekim ayı başında New York’ta ekonomi gazetecilerinin derneğinde yaptığı konuşmada, tahvil alımlarının nasıl bir etki göstereceğini şöyle anlattı: “500 milyar dolarlık bir alım, FED’in faizleri 50 ila 75 baz puan düşürdüğünde sağlanan ilave canlanma kadar katkı yapar.”
Sonuçları zamana kaldı. Ama alım miktarlarının piyasadaki temel büyüklüklere göre bakıldığında hiç de küçük miktarlar olmadığını not düşmek gerekiyor.
SIFMA verilerine göre, ABD tahvil piyasasında yıllık işlem hacmi 2009’da 4.9 trilyon dolar oldu. Aylık ortalama ise 407 milyar dolar demek. ABD Hazinesi’nin yaptığı borçlanma senedi ihracı ise yıllık 2.2 trilyon dolara erişmiş durumda. Aylık ortalama ise 2010’da 200 milyar dolara erişti.
FED’in aylık 75 milyar dolarlık alımları; tahvil piyasasının işlem hacminin kabaca yüzde 25’i, ABD Hazinesi’nin aylık borçlanmasının da yüzde 40’ı demek.
Bu yeni sürecin, kur ve ticaret savaşı ile sermaye kontrolüne dönük olarak, diğer ülkeleri harekete geçirecek yeterince rahatsız edici sonuçları ortaya çıkaracağını hesaba katmak gerekiyor.
(SIFMA: The Securities Industry and Financial Markets Association)

UĞUR GÜRSES
RADİKAL