Etiyopya Dışişleri Bakanı: Nil Nehri bizimdir!

Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Gedu Andargachew twitterdan yaptığı açıklamada:

'Tebrikler! Eskiden nehirdi, şimdi ise Etiyopyanın gölü haline geldi, gerçekte Nil bizimdir' ifadelerini kullandı.

Sosyal medyada ses getiren paylaşımın ardından güldüren yorumlar yapıldı:

''Etiyopuya dur allasen, zaten ortalık karışık.''

''Nil bir Mısır gölü değildir.Nil bir Etiyopya gölü de değildir. Binaenaleyh nil bir göl de değildir...''

''Ölmüş eşşek kurttan korkmaz"

Hedasi Barajı nerede? Kriz ne zaman başladı?

Etiyopya'nın Nil Nehri'ni besleyen Mavi Nil'in yatağını değiştirerek inşa ettiği Hedasi Barajı'nın (Büyük Rönesans Barajı) nehir havzasındaki Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında başlattığı diplomatik kriz tüm girişimlere rağmen çözülemedi.

Mısır'ın itiraz ve tehditlerine rağmen, 2011'de barajın inşasına başlayan ve halihazırda yüzde 73'ünü tamamlayan Etiyopya, ortak anlaşma olmasa da temmuz ayında barajda su tutmaya başlayacağını açıklamıştı. Etiyopya'nın, kendi haklarını garanti etmeden hidroelektrik santralini aktif hale getirmesini istemeyen Mısır, ABD ve Dünya Bankası öncülüğünde başlatılan ara buluculuk çabalarından sonuç alamayınca çareyi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) mektup yazmakta buldu.

Sudan ikili anlaşmayı reddetti

Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk, "kapsamlı bir anlaşmaya varmanın yolunun müzakerelere bir an önce yeniden başlamak" olduğunu söyleyerek teklifi reddettiğini duyurdu.

Sudan İçişleri Bakanı Et-Turayfi İdris de Başbakan Hamduk'un ardından Savunma ve Güvenlik Konseyi toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, konseyin, Başbakan Abdullah Hamduk’un Mısır ve Etiyopya’nın görüşlerinin yakınlaştırılmasına yönelik çaba ve girişimlerini desteklediğini, Hedasi Barajı konusunda tüm tarafların çıkarlarını ve bölgesel güvenliği koruyacak bir anlaşmadan yana olduklarını ifade etti.

Temmuzda 4,9 milyar metreküp doldurulacak

ABD'nin geçen yıl sonunda başlattığı müzakerelerde sonuca varılması beklenirken, bu yılın şubat ayında son anda masadan kalkan ve o dönem 31 milyar metreküp su salmak isteyen Etiyopya'nın, şu anda bu miktarı 35 milyar metreküpe kadar çıkarmayı kabul ettiği aktarılıyor. Mısır ise yıllık yaklaşık 49 milyar metreküp suyun aktığı nehirden 40 milyar metreküp su salınmasında ısrar ediyor.

Yaklaşık 5 milyar dolarlık maliyetle Sudan-Etiyopya sınırına yakın bir bölgede yapılan barajın temmuz ayında 4,9 milyar metreküp su tutarak iki enerji türbininin test edilmesi planlanıyor. Toplam su tutma kapasitesi 74 milyar metreküp olan baraja, ikinci aşamada da 13 milyar metreküplük su doldurulacak.

Etiyopya nehrin yüzde 85'inin kaynağı

Beyaz Nil ve Mavi Nil'in birleşmesinden oluşan Nil Nehri'nin su kaynağının yüzde 85'i Etiyopya'daki Mavi Nil Nehri'nden geliyor. Halkının yüzde 60'ından fazlasının elektriğe erişiminin olmadığına vurgu yapan Etiyopya, kalkınmak isteyen ve sınırlı kaynaklarına sahip bir Afrika ülkesi için projenin hayati öneme sahip olduğunu tekrarlıyor.

İlk başta 750 megavat elektrik üretecek tesis bittiğinde 6 bin 450 megavat enerji üretecek ve Afrika'nın en büyük hidroelektrik santrali olacak. Etiyopya, barajı 3 yıl içinde doldurmak isterken, Mısır en az 7 yılda barajın doldurulması konusunda baskı yapıyor. Addis Ababa hükümeti, Mısır'ın çıkarlarının olumsuz etkilenmeyeceğini de her fırsatta dile getiriyor.

Barajı yapımı 2011’de başladı

Etiyopya, Mısır’da 30 yıl iktidarda kalan Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in 2011’de devrilmesinden doğan iktidar boşluğundan yararlanarak Hedasi Barajı'nın yapımına başladı. İngiliz sömürgesi döneminde yapılmış olan uluslararası anlaşmalarda, Mısır’ın Nil Nehri’ndeki yıllık su hissesi 55 milyar metreküp, Sudan’ın ise 18,5 milyar metreküp olarak belirlenmişti.

Sudan, Mısır ve Etiyopya arasında 2015'te imzalanan "İlkeler Deklarasyonu" sonrasında defalarca bir araya gelen ülkeler, şimdiye kadar hiçbir nihai anlaşmaya varamadı. Deklarasyonda, Mısır ve Sudan'a barajın ürettiği elektrik ihracatında öncelik verilmesi, barajın dolumu sırasında aşağı kıyı ülkelerin çıkarlarının korunması, zararların tazmini ve uzlaşmazlıkların çözümü için ortak bir yapı kurulması amaçlandığı belirtilmişti.