'Esnetme' haberi bile yetti

Ekonomi yönetimi 2014'ün başında kredi kartlarındaki taksit sayısına sınırlama getirmişti. Karara göre kredi kartıyla yapılan tüm harcamalarda taksit sayısı dokuz ile sınırlandırılmıştı. Kuyumculuk sektöründe kredi kartlı alışverişte taksit önce tamamen kaldırılmış, sektörde alışverişlerin bıçak gibi kesilmesi nedeniyle bir süre sonra dört aya uzatılmıştı. Bu kararın üzerinden 20 ay geçti. Son dönemlerde seçim, erken seçim, koalisyon görüşmeleri ve artan terör olayları nedeniyle ekonomideki sinyaller kötüleşti. Piyasalarda azalan alışverişlere bir nebze katkı olması için 20 ay önce kredi kartına getirilen sınırlamanın esnetilmesi gündemde. BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) Başkanı Mehmet Ali Akben, kredi kartları ve tüketici kredilerinde taksit sınırlamasının, Finansal İstikrar Komitesi toplantısında gündeme geldiğini, konu üzerinde çalışıldığım belirterek, "Acaba bunu biraz esnetebilir miyiz diye konuştuk" açıklaması yaptı. Henüz alınmış bir karar yok; BDDK nezdinde teknik çalışma yürütülüyor.

İdriz Çokal’ın Para Dergisi’ndeki haberine göre, sınır tamamen kalkmayacak, 15 ya da 16 aya uzatılacak. Bu haber bile kredi kartının yoğun olarak kullanıldığı birçok sektörü heyecanlandırmaya yetti. Elektronik, teknoloji, cep telefonu, mobilya, beyaz eşya, hazır giyim, ayakkabı ve mücevher sektörü şimdi bu müjdeli haberi bekler oldu. Görüşme yaptığımız sektör temsilcileri, çok gecikmeden kredi kartındaki sınırın esnetilmesi gerektiğini belirtiyorlar. Sektör temsilcileri piyasanın bu dar zamanda bir can suyuna ihtiyaç duyduğunu vurgularken, "Böyle bir karar alışverişi canlandırır. Can suyu olur" diyorlar. En çok ise senetli ve kayıt dışı satışların engelleneceğini, devletin bu işten her durumda karlı çıkacağını savunuyorlar.
 
MOBİLYACILAR 15 AY İSTİYOR

Taksit sınırlamasından en çok etkilenen sektörlerden biri mobilya. Harcamaların tutarı yüksek olduğu için taksit sayısı sektördeki alışverişi doğrudan etkiliyor. Kısıtlama öncesinde sektör kredi kartlarına 36 aya kadar vade imkanları tanıyordu. Taksit sayısı dokuza düşünce de satışlar olumsuz etkilendi. Sektördeki daralmanın yüzde 15-20 düzeyinde olduğu ifade ediliyor. Zaman içinde senet ve açık hesap sistemleriyle sektör denge kurmaya çalıştı.

Mobilya sektörünün duayen isimlerinden Doğtaş ve Kelebek Mobilya'nın sahibi Davut Doğan, kredi kartına sınır gelmesiyle sektörde kayıt dışının arttığını söylüyor. Doğan, "Dokuz taksitten sonrası için elden tahsilat yapıldı. Kayıt dışına çıkmalar oldu. Oysa taksit sınırlaması sektöre göre ayarlanmalıydı. Bizim sektörde 15-18 ay yeterlidir. Daha uzun taksitler için insanlar bankalara çalışıyor" diyor. Taksit sınırının esnetilmesiyle mobilya sektörünün canlanacağını söyleyen Doğan, kararın çok geciktirilmeden verilmesini istiyor.
 
"MORALLERİ YÜKSELTİR"

BMD (Birleşmiş Markalar Derneği) Başkanı Sami Kariyo da yaptığı değerlendirmede, taksit sınırının esnetilmesi halinde sektörün moral bulacağım söylüyor. Seçimlerden bu yana perakendenin olumsuz etkilendiğini belirten Kariyo, "Cirolar açısından   henüz   somut   bir olumsuzluk yok. Ama moraller iyi değil. Maliyetler hızla artıyor. Döviz kurlarının kiralar ve ithalat olmak üzere iki olumsuz etkisi var. Kira ve ithalat maliyetleri artıyor. Yaz boyunca bir belirsizlik hakimdi. Bu nokta tüketimi artıracak bir hamle bizim için çok önemli. Kredi kartı kararının bir an önce verilmesini istiyoruz. Sektöre durgun ve maliyetlerin arttığı dönemde moral olur" diyor. 150 mağazaya ulaşan Süvari markasının sahibi Ahmet Coşkun ise, taksit sınırlamasının giyim sektörünü dolaylı etkilediğini söylüyor. Sektörde ortalama vadelerin 5-6 ay olduğunu, dolayısıyla dokuz aylık sınırlamadan direkt etkilenmediklerini belirtiyor. Coşkun, "Kredi kartına sınır gelmesi insanların harcama bütçelerini daralttı. Taksitten etkilenmesek de insanların alışveriş bütçesinin daralması nedeniyle dolaylı olarak etkilendik. Şimdi tekrar esnetilecek olmasını olumlu buluyorum. Alışverişi artıracaktır" diyor.
 
"TÜKETİM ARTAR, ÜRETİM CANLANIR"

Kredi kartına ilk sınırlama gündeme geldiğinde Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, "Ayakkabıya 36 taksit mi olur" demişti. Anlayacağınız taksit sınırlamasının gerekçelerinden biri olmuştu ayakkabı sektörü. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Hüseyin Çetin, sektörün üretim odaklı olduğunu, satışların düşmesiyle üretimin de olumsuz etkilendiğini söylüyor. Çetin, "18 ay vadeyle satış yapılırken dokuz aya düştü. Bu da satışlara yansıdı. Mağaza zincirleri ise üreticilere 17-18 ay vadeyle ödeme yapıyor. Satışlar düşünce üretici zora girdi. Taksit sınırlaması kademeli olmalıydı. Hem üretici, hem satıcı hem de tüketici önünü görmeliydi. Bir düşürüp bir yükseltmek sektöre zarar veriyor" diyor. Taksit sınırının esnetilmesinin üretimi tekrar artıracağını söyleyen Çetin, bu sayede istihdamın da artacağını vurguluyor.
 
"PERAKENDEDE DOPİNG ETKİSİ YAPAR"

KDM Alışveriş Merkezleri Kiralama ve Yönetim Danışmanlık'ın sahibi Murat İzci ise, kredi kartına taksit sınırı gelmesinden sonra bazı sektörlerde yüzde 30 daralmaların yaşandığını belirtiyor. AVM'lerin lokomotifi konumundaki teknoloji marketlerinde ciddi bir daralmanın yaşandığını söyleyen İzci, "AVM'lerin lokomotifi teknoloji marketleri ziyaretçi sayısını da etkileyen yerlerdir. Buralardaki alışverişin düşmesi AVM ziyaretçilerini de etkiledi. Dolayısıyla taksitle ilgisi olmayan diğer sektörler de olumsuz etkilendi. Bu dönemde insanların kafası karışık ve keyifsiz. Seçim belirsizliği, artan terör olayları gibi birçok olumsuz etken insanların alışverişini etkiliyor. Taksit esnekliği doping etkisi yapar" diyor.
 
CEP TELEFONUNDA TREND DEĞİŞEBİLİR

Taksit sınırından en çok etkilenen ürünlerin başında cep telefonları gelmişti. Özellikle ithalata dayalı olan cep telefonları satışında büyük düşüşler oldu. Bu dönemde başka bir gelişme daha yaşandı. Cep telefonlarındaki taksit sınırı GSM operatörlerinin özel kampanyaları ile dokuz ayın çok üzerine taşındı. Operatörler tarifelere bağlı kampanyalarla ciddi cep telefonu satışı hacimlerine ulaştı. GSM operatörleri geçen hafta 4.5 G ihalesine yoğunlaştığı için bu konudaki görüşlerini alamadık. Bu konuda Sony Mobile Türkiye Ülke Müdürü Tarık Akad ise şu değerlendirmeyi yapıyor:

"Tüketiciler en son teknolojiye sahip ürünleri kullanmak istiyor. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de akıllı telefon satışları her sene artıyor. Sony Mobile olarak son yıllarda pazar payımızı sürekli artırdık. Beklenenin aksine kredi kartı taksit sınırlandırması bizim satışlarımızı direkt etkilemedi. Her geçen gün sınırların zorlandığı akıllı telefon dünyası, taleplerle şekilleniyor. Tüketiciler markaların kendilerini alıştıkları telefon anlayışının dışına çıkarmalarını ve onların ekonomik koşullarına göre cazip teklifler sunmalarını bekliyor. Burada yapmamız gereken, müşterilerimizin ekonomik koşullar sebebiyle değişen alışveriş alışkanlıklarını iyi takip ederek onlara özel teklifler sunmak.
 
"ÖNEMLİ BİR ADIM"

Akıllı telefon satışında kredi kartına taksit imkanının kaldırılması, operatörlerin cihaz satışlarındaki ağırlığının artmasını sağladı. Özellikle yüksek fiyatlı telefonlarda operatör payı çok yükseldi. Sınırlandırmanın teknoloji marketlerinin ve bayilerinin eski satış ivmelerine ve sektörün eski canlılığına döneceğini düşünüyorum."

Tablet bilgisayar ve yerli cep telefonu markası Reeder'in CEO'su Uygar Saral ise yaptığı değerlendirmede, taksit sınırlamasının teknoloji marketindeki satışları operatörlere kaydırdığını söylüyor. Taksit sınırlamasının satışları olumsuz etkilediğini söyleyen Saral, "Serbest piyasa ekonomisinin çalışması Türkiye'nin istikbali için en önemli kriterlerden biri. Taksit sınırlamasının kaldırılması bu yönde önemli bir adım olacaktır" diyor.
 
"SATIŞLARI ARTIRACAKTIR"

Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Genel Sekreteri Günöz Atakan:
“BDDK'nın kredi kartlarındaki taksit sınırının esnetilmesi için çalışma yapıyor olması memnuniyet verici. Kredi kartına taksit sınırlaması yürürlüğe girdiği Şubat 2014 tarihinden itibaren tüm alışverişi olumsuz yönde etkilemesinin ötesinde en çok teknoloji sektörünü ve teknoloji hipermarketlerini etkiledi. Uygulamanın yürürlüğe girdiği Şubat 2014'ten itibaren AVM'lerdeki teknoloji kategorisi cirolarında düşüşler görüldü. 2014'ün tamamında teknoloji market cirolarında ortalama yüzde 3.75'lik düşüş yaşandı. Elbette bu dönemde hem tüketiciler hem de perakendeciler yeni düzenlemeden olumsuz etkilenmemek için kendilerine uygun çözümler üretti. Tüketici belki taksit yerine ihtiyaçlarını erteleyerek gerekli birikim sonrası peşin alışveriş yapmayı tercih etti. Perakendeci de düzenlediği indirim kampanyası veya peşin alışveriş avantajları ile durumdan etkilenmemeye çalıştı. Kredi kartına taksit sınırlaması kalkar veya esnetilirse alışveriş bundan olumlu etkilenecektir. Döviz kurlarındaki artış nedeniyle, özellikle de teknoloji ürünleri fiyatlarında yaşanabilecek artışlar tüketiciyi ihtiyaçlarını ertelemeye yöneltebilir. Taksit imkanı bu durumu bir nebze de olsa önleyebilir ve tüketici ihtiyaçlarını beklemeksizin karşılama yoluna gidebilir.”
 
"BİZE SEKİZ TAKSİT KAFİ”

Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Ayhan Güner:
“Kuyumculuk sektörü kredi kartlarıyla taksitli alışverişe sınır getirilmesinden en çok etkilenen sektörlerin başında geliyor. Sektörde uygulama nedeniyle tüm işler durdu ve bazı meslektaşlarımız işyerlerini kapattı ya da çalışanlarını işten çıkarmak zorunda kaldı. Sektörün gösterdiği tepkiler sonuç verdi ve hükümetimiz sağ olsun sınırlı da olsa uygulamayı gevşettiği için işlerimizde bir hareketlenme oldu. Özellikle içinde bulunduğumuz koşullarda insanların alışveriş yapabilmesini kolaylaştırmak gerekiyor. Elbette burada insanların gelirlerinin çok üzerinde harcama yapmasını kast etmiyoruz. Ancak eğer başta kuyumculuk sektörü olmak üzere reel sektör ürettiğini satamazsa, zor duruma düşecek olan şirketlerin almak zorunda kalacakları önlemlerin satın alma gücü ve isteğini daha da düşürmesi riskini göze alamayız. Ekonominin soğutulması gerekiyordu. Şimdi piyasalar gereğinden fazla soğudu; biraz ısıtmakta yarar olduğunu düşünüyoruz. Bizim sektör için sekiz taksit yeterlidir.”