Esnaf çözümü bulmuş

Alkollü içkilerin tanıtım, pazarlama ve satış koşullarını düzenleyen 3. TAPDK Yönetmeliği’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte market zincirleriyle rekabet edemez hâle gelen esnaf, “referanslı” satışlara başladı. Taraf Gazetesi'nin haberine göre Asıl satışlarını büyük market zincirlerinin kapandığı saatlerin ardından yapan esnaf, saat 22:00’de kepenk indirmek yerine, yalnızca “tanıdıklara” satış yapmaya devam ediyor. Dükkân sahibine yabancı kişiler ise ancak kendilerini kimin gönderdiğini söyleyip, güvenilir bulunduktan sonra içki alabiliyorlar. Dükkânın çıkışında dikkat çekmemek için, çok sayıda şişe alacak müşterilerin sırt çantasıyla gelmesi isteniyor.
ESNAFA “RÜŞVET” YEMİ
Referans üzerine gittiğimiz İstanbul Feneryolu’ndaki bir içki dükkânı sahibi, uygulamanın bu şekilde devam ettiğini anlattıktan sonra, “rüşvet” çarklarının da dönmeye başladığını dile getirdi. Yasakların başladığı saatlerde “içki sattığınıza dair ihbar var” diyen görevlilerin ağız yokladığını anlatan esnaf, “Aslında ‘Kusura bakmayın bir kerelik oldu’ gibi bir laf etmenizi bekliyorlar. Buradan esnaf arkadaşları uyarıyorum, ellerinde bir bilgi olmadan bunu yapıyorlar. Sonra sorunun nasıl çözüleceği aşikâr” diye konuştu.
Öte yandan, yasaklara tam anlamıyla uymaya niyetli esnaf da; hem neyin yasak olup olmadığını anlamamaktan şikâyetçi, hem de yasakları çiğneyenlerin haksız rekabet yaratmasından. Saat 22:00’de kepenklerini indiren Göztepe’den bir esnaf, “Ben ne rüşvet veririm, ne de yasak iş yaparım ama burada ben cezalandırılıyorum. Ben dükkânımı kapayıp gittikten sonra, benim eski müşterilerim diğerlerine gidiyor” diye şikâyet etti. Tam olarak ne yapmaları gerektiğini anlayamadıklarını belirten aynı işyeri sahibi, “Sigaraların üstü örtülecek dediler, kimse örtmedi. Vitrinden içkilerimi indirdim sadece ama burası içki dükkânı. Her yer içki şisesi. Ben de sakız satacak değilim saat 22:00’den sonra. Kepengi indirip gidiyorum. Kiramı da devlet öder artık” dedi.
ZABITANIN KARAR VERİYOR
Para cezası gerektiren yasaklarda, her yasağın cezası ayrı ayrı yazılmadığı için eski yasalara (4250 ve 4733 sayılı yasalar) bakmak gerekiyor. Uygulamacıların bunu yapmak yerine yönetmelikte tarif edilen ve üst sınırı 500 bin liraya kadar çıkan en yüksek cezaları verme olasılığı satış noktalarını kaygılandırıyor.
Öte yandan alkollü içkilerin satış noktalarında yer alması konusunda da çeşitli belirsizlikler var, “işyeri dışından görünmeyecek şekilde satışa sunulur” cümlesinin ne anlama geldiği kolluk kuvvetlerinin ve zabıtanın insafına bırakılıyor. Bir içki dükkânının her yerinde alkollü içki rafları olduğu için, denetim yapan kolluk görevlisi dışarıdan bakıp içeride bir köşede içki raflarını gördüğünü iddia ederse işyerine 5 bin liradan 50 bin liraya kadar ceza verebilecek. Alkollü içkilerin saat 22.00 ile 06.00 saatleri arasında perakende olarak satılamayacağı kuralı da, bu saatler arasında işyerinin kapanacağı şeklinde yorumlanabiliyor ve ruhsatında 24 saat açık kalabilme hakkı olsa da pek çok esnaf saat 22:00de kapanması gerektiğini düşünüyor.
ÖZEL DAVETE DE YASAK
Yönetmelik, yasanın “açık alkollü içki ruhsatı olmayan yerlerde alkollü içki tüketime sunulamaz” maddesine de bir açıklık getirmiyor. Bu durumda kapalı özel davetlerde bile davet verilen yerin açık içki ruhsatı yoksa davetlilere içki sunulması davet sahibinin cezalandırılmasına yol açabilecek. Yasada ceza miktarının üst sınırının 500 bin TL olması da kimsenin bu riski almayacağı anlamına geliyor.