Esnaf Ahilik Sandığı yılbaşında geliyor

Esnafın dara düştüğünde birlik olması için Ahilik örgütlenmesinden hareketle bir Esnaf ve Ahilik Sandığı oluşturulması için gerekli düzenlemeler 2017 yılında yapılmıştı. Kanunla hayata geçirilen Esnaf Ahilik Sandığı’na yapılacak prim ödemeleri ise 2020’ye ertelenmişti. Yılbaşından itibaren Bağ-Kur’lu esnaftan kesintiler yapılmaya başlanacağını ve üç yıl içerisinde dükkânını kapatmak zorunda kalan esnaf da Ahilik Sandığı’ndan ödenek alabilecek.

Milliyet gazetesi yazarı Cem Kılıç yazısında Ahiliğin bir kültür oluşundan bahsederek yeni yılda  Bağkur'lu esnaftan alınacak kesintileri kaleme aldı. Kılıç yazısında şu detaylara yer verdi:  Ahilik “ben değil, biz” demek. Bu düşünceyle esnaf için tasarruf artırıcı bir mekanizma olarak hayata geçirilen Esnaf Ahilik Sandığı ile iflas eden veya dükkanını kapatan esnafa işsizlik maaşı bağlanabilecek. Ekonomik zorluklar nedeniyle iflas eden ya da dükkanı kapatmak zorunda kalan esnaf, ekonomik durumunu düzeltip yeni bir işyeri açana kadar belirli bir süre fondan yararlanabilecek. Devlet de sandığa katkı yapacak.

Kimler kapsamda?

5510 sayılı Kanuna göre 4-b’li, yani eski adıyla Bağ-Kur’a tabi olarak çalışan sigortalılar sandığın kapsamda yer alıyorlar. Tarım Bağ - Kurlular, isteğe bağlı sigortalılar, jokey ve antrenörler ve köy ve mahalle muhtarları hariç bütün Bağ-Kur’lular kapsamda.

Söz konusu kişilerin, ekonomik olarak zor duruma düşmeleri nedeniyle işyerlerini kapatmaları ya da iflas etmeleri durumunda oluşacak gelir kayıplarını önlemek için Esnaf Ahilik Sandığı kuruldu. 4-b’li olarak hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan kişiler Esnaf Ahilik Sandığının sigortalısı konumundalar.

Esnaf Ahilik Sandığı sigortası zorunlu

Esnaf Ahilik Sandığı sigortası zorunlu bir uygulama. Bu açıdan, kapsama giren ve halen faaliyetlerini sürdüren esnaf yılbaşından itibaren sandık sigortalısı olacak ve yüzde 2 oranında prim ödemeye başlayacak.

Bununla beraber, bir dükkan açıp esnaflığa adım atanlar da faaliyetlerine başladıkları tarihten itibaren sandık sigortalısı olacaklar.

Devlet de katkı verecek

Kurulan sandığa, yukarıda belirtilen kapsamdaki sigortalılar ile devlet prim ödeyecek. Buna göre, prime esas kazanç üzerinden sigortalılar yüzde 2 ve devlet de yüzde 1 oranında sandığa ödeme yapacaklar. Yılbaşından itibaren başlayacak prim ödemeleri asgari ücret üzerinden prim ödeyen esnaf için yeni asgari ücretin yüzde 2’si olacak. Devlet de yeni asgari ücretin yüzde 1’i tutarında prim ödeyerek sandığa katkı sağlayacak. Diğer taraftan, herhangi bir nedenle sandık sigortalılığının sona ermesi durumunda, o ana kadar sigortalıdan kesilen primler ile devlet katkısı iade edilmeyecek. Esnaf Ahilik Sandığında biriken fonun idaresinden ve primlerin kesilmesinden Sosyal Güvenlik Kurumu sorumlu.

Zora düşen esnafa ne kadar ödenek verilecek? 

Esnaf Ahilik Sandığı ödeneğinin günlük tutarı, ödenekten yararlanacak sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama kazancının yüzde 40’ı kadar olacak. Bununla birlikte, söz konusu ödeneğin miktarının aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’inini geçmesi mümkün değil.

Ayrıca, ödenek damga vergisi hariç herhangi bir vergi veya kesintiye de tabi tutulmayacak. Bu çerçevede işsizlik sigortası ile aynı mantıkla hesap yapılması söz konusu.

Yararlanma koşulları 

Esnaf Ahilik Sandığı ödeneğinden yararlanılabilmesi için sandık sigortalılığının sona ermesinden önceki son 120 gün sürekli çalışmış olmak gerekiyor. Bununla birlikte, son üç yıl içinde;

600 gün faaliyetini sürdüren ve sandığa prim ödemiş olanlara 180 gün,

900 gün faaliyetini sürdüren ve sandığa prim ödemiş olanlara 240 gün ve

1080 gün faaliyetini sürdüren ve sandığa prim ödemiş olanlara da 300 gün süre ile ödenek verilecek.

Ödenek için 30 gün içinde kuruma başvuru yapılacak

Ödenekten yararlanabilmek için iflas istemiyle mahkemeye başvurmaları ya da iflas etmeksizin işyerini kapatmaları nedeniyle sandık üyeliği sonra erenlerin, sandık üyeliğinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde SGK’ya doğrudan veya elektronik ortamda başvurmaları gerekiyor. Başvuruda bulunan esnafın, yeni bir iş aramaya hazır olduklarını kaydettirmeleri, yukarıda sayılan prim ödeme koşullarını sağlamış olmaları ve sandığa prim borçlarının olmaması gerekiyor.