Erken seçim ne zaman olur?

7 Haziran seçimlerinin ardından dört partinin girdiği ancak hiçbirinin  tek başına iktidar çoğunluğunu yakalayamadığı Meclis aritmetiği, önümüzdeki  günlerde bir yandan TBMM'nin 26. Başkanı'nın seçimine, diğer yandan da koalisyon  hükümeti arayışlarına sahne olacak.
 
Milletvekili genel seçimi kesin sonuçlarının YSK tarafından (Resmi  Gazete'de) ilanını izleyen beşinci gün saat 15.00'te TBMM Genel Kurulu herhangi  bir çağrıya gerek kalmadan toplanıyor. Bu birleşimde milletvekilleri yemin  edecek. Yemin töreninde bulunmayan milletvekilleri, katıldıkları ilk birleşimin  başında bu işlemi yapabilecek. Buna göre, milletvekilleri  23 Haziran Salı günü  TBMM Genel Kurulu'nda yemin edecek.
 
Meclis'in ilk işi Başkanı'nı seçmek olacak
 
Yasama döneminin birinci birleşiminin ilk oturumundan başlayarak  Başkan seçilinceye kadar, en yaşlı milletvekili olan CHP Antalya Milletvekili  Deniz Baykal Geçici Başkanlık görevini yapacak. En genç altı milletvekili de  geçici olarak dönüşümlü katip üyelik yapacak. Meclis, YSK'dan en genç üyelerin  listesini istedi. Geçici Başkan, yeni başkan seçimine kadar Meclis Başkanı  yetkilerine sahip olacak.
 
Milletvekillerinin yemin etmesinin ardından Meclis'in ilk işi, TBMM  Başkanı'nı seçmesi olacak. TBMM Başkanlığına aday başvuruları, ilk birleşimden  itibaren 5 gün içinde TBMM Başkanlık Divanı'na yapılacak, daha sonraki 5 günde de  Genel Kurul'da seçimler yapılacak. Milletvekillerinin 23 Haziran Salı günü yemin  etmesi durumunda adaylık başvuruları bu birleşimden itibaren başlayacak ve ilk  tur oylama 28 Haziran Pazar günü yapılacak.
 
Başkan seçimi gizli oyla yapılacak. İlk iki oylamada üye tam sayısının  üçte iki ve üçüncü oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranacak. Üçüncü  oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için  dördüncü oylama yapılacak; dördüncü oylamada en fazla oy alan üye Başkan  seçilecek.
 
Hükümet kurulması süreci
 
Bakanlar Kurulunun istifasına dair Tezkere, Başkanlık oylamasının  yapılacağı birleşimde TBMM  Genel Kurulu'nda okunacak.
 
Bu arada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçimlerde en  çok oyu  alan partinin genel başkanını yeni hükümeti kurmakla görevlendirebilir. Yeni  hükümetin kurulması için öngörülen 45 gün de bu görevlendirmeden itibaren  işleyecek.
 
 Cumhurbaşkanı, görev verdiği kişi hükümeti kuramazsa başka  görevlendirmelerde de bulunabilecek.
 
Cumhurbaşkanı'na seçimleri yenileme yetkisi
 
Anayasa, seçimlerin dört yılda bir yapılmasını öngörüyor. Meclis, bu  süre dolmadan seçimin yenilenmesine karar verebileceği gibi, Anayasa'da  belirtilen şartlar altında Cumhurbaşkanınca verilecek karara göre de seçimler  yenilenebiliyor. Yenilenmesine karar verilen Meclis'in yetkileri, yeni Meclis'in  seçilmesine kadar sürecek.
 
Anayasa Cumhurbaşkanı'na "TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar  vermek" yetkisini 1961 Anayasasından beri tanıyor.
 
Anayasa'nın 116. maddesi uyarınca seçimlerin yenilenmesine karar  verildiğinde Bakanlar Kurulu çekilerek, Cumhurbaşkanı geçici Bakanlar Kurulunu  kurmak üzere bir Başbakan atıyor. Geçici Bakanlar Kuruluna, Adalet, İçişleri ve  Ulaştırma bakanları Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki veya Meclis dışındaki  bağımsızlardan olmak üzere, siyasi parti gruplarından, oranlarına göre üye  alınıyor.
 
Siyasi parti gruplarından alınacak üye sayısını TBMM Başkanı tespit  ederek Başbakan'a bildiriyor. Teklif edilen bakanlığı kabul etmeyen veya sonradan  çekilen partililer yerine, Meclis içinden veya dışarıdan bağımsızlar atanıyor.  Geçici Bakanlar Kurulu, yenilenme kararının Resmi Gazete'de ilanından itibaren  beş gün içinde kuruluyor. Geçici Bakanlar Kurulu için güvenoyuna başvurulmuyor.  Geçici Bakanlar Kurulu seçim süresince ve yeni Meclis toplanıncaya kadar vazife  görür
 
Bakanlar Kurulunun, güvenoyunu alamaması ve güvensizlik oyuyla  düşürülmesi hallerinde; 45 gün içinde yeni Bakanlar Kurulu kurulamadığı veya  kurulduğu halde güvenoyu alamadığı takdirde Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı'na  danışarak, seçimlerin yenilenmesine karar verebiliyor.
 
Başbakan'ın güvensizlik oyu ile düşürülmeden istifa etmesi üzerine 45  gün içinde veya yeni seçilen TBMM Başkanlık Divanı seçiminden sonra yine 45 gün  içinde Bakanlar Kurulunun kurulamaması hallerinde de Cumhurbaşkanı Meclis  Başkanı'na danışarak seçimlerin yenilenmesine karar verebilir.
 
Örneği yok
 
 Koalisyon görüşmelerinden sonuç alınamaması halinde Türkiye bir ilki  yaşayacak.
 
TBMM İçtüzüğü uyarınca, iki seçim arası bir dönem sayıldığından 25.  Dönem bitmiş olacak. Süresinin ne kadar olduğu hiç önemli değil. Partiler, 26.  Dönem milletvekili seçimlerine yeni listelerle gidecek. Örneğin AK Parti'deki 3  dönem kuralına takılanlar aday gösterilebilecekleri gibi, aksi düzenleme  yapılmazsa yeni üç dönem kuralına takılan milletvekilleri ise aday  gösterilmeyebilir.
 
YSK sonuçları açıkladı
 
Türkiye'de, Cumhurbaşkanı'nın TBMM'yi seçime götürmesinin örneği  bulunmuyor. Meclis'in açıldığı 23 Nisan 1920'den beri hükümet kurulamadığı için  Türkiye'nin yeniden seçime gittiği ve geçici bakanlar kurulunun kurulduğu bir  dönem yaşanmadı.
 
Bakanlar Kurulunun Türkiye'de en uzunu 4 yıl 9 ay olan 22. Dönem  olurken, en kısası ise 1. Dönem. Bu dönemde Bakanlar Kurulu 3 yıl 2 ay sürdü.  Meclis dönem ortalaması ise 3,5 yıl... Parlamento, seçimlerin 5 yılda bir  yapıldığı dönemlerde bile 5 yıl çalışmadı.
 
Seçim ne zaman olur?

Milletvekili Seçimi Kanunu uyarınca, seçim dönemi bitmeden önce  seçimin yenilenmesine TBMM veya Cumhurbaşkanı tarafından karar verilmesi halinde,  durum Bakanlar Kurulu tarafından 48 saat içinde ilan olunacak.
 
Yenileme kararı TBMM tarafından verilmişse Meclis, seçimin yapılacağı  tarihi de belirliyor ancak yenileme kararının Cumhurbaşkanınca verilmesi halinde,  bu kararın verildiği günden sonra gelen 90. günü takip eden ilk Pazar günü seçim  gerçekleştirilecek.