Erdoğan'ın bıraktırdığı sigara ve Türk tütüncülüğünün sonu

Erdoğan, şöhretli şarkıcılara, oyunculara, sporculara iftar verdi.
Bu davetlerde fısıltıyla yapılan mavranın tek konusu var; sigara!
Erdoğan sigara içilmesine karşı; yakaladığında sigara paketine el koyup, “bıraktırma”
sözü/yemini alıyor. Sigara mücadelesinde Erdoğan'ı destekliyorum…
Fakat… Çok ayrı olduğumuz başka konu var. Önce anekdot vereyim:
Rahmetli Mehmet Ali Birand ile “Özallı Yıllar” belgeseli yaptık. İşadamı Şarık Tara, anlattı:

“Turgut (Özal) Bey başbakandı. Evinde oturuyoruz. Sabah saat 4'e doğru. Cebimden sigara paketini çıkardım, dedim ki, ‘Şu anda ben bunu (Marlboro) içtiğim için hapse kadar gidebilirim. Halbuki Türkiye'de
bunu herkes içiyor. Onun için bunu serbest bırakın. Açtı telefonu, ‘Resmi Gazete yarın üç saat geç yayınlansın' dedi, arkasından yine telefon etti, ‘Adnan Kahveci gelsin.' Adnan Kahveci uykulu gözlerle geldi. Ona dedi ki, ‘sigaranın serbest ithali için bir tebliğ yaz.' Turgut Bey böyle kararları çabuk alırdı.” Özal, 1984 yılında yabancı sigara ithal yasağını kaldırdı. Ardından 1986 yılında özel sektöre TEKEL ile ortak şartıyla sigara üretme izni verdi.
Atatürk'ün bin bir mücadeleyle kurdurduğu TEKEL'in tasfiye süreci böyle başladı…

VER KURTUL

Dünyanın en değerli tütünlerinden biri Anadolu ürünü; dünyada “Şark tipi Orientel‐Türk tütünü” diye biliniyor. Öyle değerli ki; 1881'de kurulan Düyunı Umumiye/REJİ İdaresi alacaklarına karşılık tütün gelirlerine el koydu. Bu yabancı şirketin emrindeki kolcular kaçak tütün ekenleri ya hapse attırırdı ya da katlederdi.
Kurtuluş Savaşı tütünümüz üzerindeki emperyalist sömürüye son verdi. 1921'de REJİ'nin yetki ve gelirleri kısıldı. 1923'te REJİ'nin mal varlığına el konuldu. 1925'te tütün ve tütünle ilgili hizmetler  kamulaştırıldı. 1930'da “Tütün İnhisarı Kanunu” çıkarıldı. Yıllar sonra… Özal ve liboş iktisatçılar kamuya en yüksek getiriyi sağlayan işletmelerden‐ TEKEL'e “düşman” oldular! “Zarar ettiğini” söylüyorlardı. Her TEKEL'e saldırıda yabancı sigara şirketlerine yol açıldı. 1991'de küresel şirketlere sigara üretme ve satma hakkı verildi. Ve, Dünya Bankası “memuru” Kemal Derviş, 9 Ocak 2002'de çıkardığı “Tütün Yasası” ile sektörün ölüm fermanını imzalattı.
– Tütünde destekleme alımlarına son verildi…
– TEKEL özelleştirilmesinin önü açıldı…
AKP, “IMF bayrağını” Derviş'ten aldı. 2003'te, TEKEL'in içki bölümünü 292 milyon dolara Nihat Özdemir ve ortaklarına sattı. (“Havuzcu” Özdemir, Mey'i üç yıl sonra 950 milyon dolara Amerikan Texas Pacific Group'a; o da 2.1 milyar dolara İngiliz Diageo'ya sattı!) Sonra sigara özelleştirildi. Yıl, 2008. TEKEL'in altı sigara fabrikası (Samsun, Tokat, Malatya, Adana, Maltepe, Bitlis) British American Tobacco'ya 1.7 milyar dolara satıldı. (Şirket krediyi Türk bankalarından aldı!) Bu para, TEKEL'in sadece iki sigara fabrikasının üç yılda yapacağı kâra denkti! Keza fabrikaların arsa fiyatları en az 4‐5 milyar dolar ederdi. Yetmezmiş gibi, Yaprak Tütün İşleme fabrikalarındaki en kaliteli 25 bin ton tütün şirkete hediye edildi! “Ver Kurtul” dönemiydi…

NEREDE GELİNCİK?

Erdoğan'ın insanlara sigarayı bıraktırması doğru! Ama…
Erdoğan'ın insanlara tütün ekimini bıraktırması doğru değil.
Bizim komşu Gümüşhacıköy'ün aroma kokulu basma tütünü meşhur. Eskiden 100 haneli köyde 80 ev tütün yetiştirirdi; şimdi on aile uğraşıyor. Onların ürettiklerini de, Allance One, TTL, Socotab gibi yabancı şirketler kuruşa alıp ABD'ye gönderiyor. Bizim şark tütününün yüzde 90'a yakını ihraç ediliyor. AKP 2010'da yayınladığı “Tütün Alım‐Satım Sözleşmesi” ile tütün üreticilerinin yabancı şirketler tarafından sömürülmesini seyrediyor. Türk tütünü 30 yıldır bu topraklarda öksüz…
Türkiye'de 250 bin aile tütün yetiştiremez oldu. Bunun 66 bin 123'ü Güneydoğu'da yaşıyor. Çoğu kaçak sigara ticareti yapıyor! (PKK'yı bu tür ekonomik politikalar büyüttü.) Tütün ithalatındaki artış 10 yılda yüzde 60'a ulaştı. Sadece tütün dış alımına 2015'te 529 milyon dolar ödedik. Konya kadar Hollanda'dan tütün alıyoruz! Tohumunu bile dışarıdan alır hale geldik.
Yerli tütünlerin, sigaralarda kullanımı 2003'te yüzde 43 iken, 2015'te yüzde 13`e düştü. İthal edilenler; şişirilmiş tütün damarı, şişirilmiş, işlenmiş gibi kalitesizler. Her ÖTV zammıyla ithal tütün kalitesi düşüyor. AKP “bana ne, içmesinler” diyor! Yetmiyor; 19. yüzyıl başında Osmanlı'nın bile yasakladığı tütün ithalatına gümrük vergisini sıfırlıyor! Tütün ürünleri imalatının yüzde 89.3'ü küresel şirketlerin kontrolünde.
Erdoğan sigara kutusunu alırken hiç düşünüyor mu:
“Kimin cebinden sigara paketi alsam; ABD'nin Marlboro, Parliament, LM ya da İngiliz'in Pall Mall, Kent sigarası çıkıyor!
Nerde bizim Bafra, Gelincik, Samsun, Birinci sigaralarımız?”

SONER YALÇIN - SÖZCÜ GAZETESİ