Enflasyonun tek haneye düşme şansı kaldı mı

Son aylarda hızla yükselen enflasyon nisan ayında ortalama tüketici fiyatlarının yüzde 1,3 artmasıyla yıllık bazda yüzde 11,9’a ulaştı. Böylece kasımdan bu yana süregelen enflasyondaki artış trendi kümülatif olarak 5 puana ulaştı. Kasım ayında tüketici fiyatları enflasyonu yüzde 7 olmuş ancak enflasyon yılı yüzde 8,5 seviyesinde kapatmıştı.

Böylece yüzde 5 olan yıl sonu enflasyon hedefi yılın dördüncü ayında aşılmış oldu. Geçen yılın ilk dört ayında yüzde 2,6 olan kümülatif enflasyon oranı bu yılın aynı döneminde yüzde 5,7’ye ulaştı. Enflasyondaki bu yükselişin ardından, yıl sonunda tek haneye düşüş ihtimali oldukça azaldı, düşüş için yaz aylarında peş peşe fiyat düşüşleri ve negatif enflasyon oranları görülmesi gerekiyor.

Enflasyon verilerinin detaylarına bakarsak, nisan ayında enflasyonu artıran en önemli etki yine gıda fiyatlarından gelmiş. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda fiyatlar ortalama yüzde 1,2 artarak bu grupta yıllık enflasyonu yüzde 15,6’ye yükseltmiş. Bu da yıllık enflasyona 3,4 puanlık katkı demek. Bu katkı Mart ayında 2,7 puan olmuştu. Dolayısıyla nisanda enflasyonda görülen artışın tamamının gıda grubundan kaynaklandığını söyleyebiliriz.

Enflasyon endeksinde en yüksek paya sahip olan gıda ve alkolsüz içecekler grubunun enflasyona katkısı geçen Kasım ayında 0,8 puana kadar düşmüş, o zaman da yıllık enflasyon yüzde 7 olmuştu. Aradan geçen beş ay sonrasında, enflasyonda görülen yaklaşık 5 puanlık yükselişin 2,6 puanının gıda kaynaklı olduğunu görüyoruz. 1,6 puanlık ekstra katkı da hem petrol hem de döviz kurlarının toplam etkisiyle, ulaştırma grubu fiyatlarından gelmiş. Gerek gıda, gerekse enerji ve ulaştırma gruplarında görülen bu enflasyonist trend aslında dünyadaki fiyat gelişmeleriyle paralel bir seyir izliyor. Aşağıdaki grafikte IMF tarafından derlenen küresel gıda ve enerji fiyat endeksinin yıllık artış oranları özetleniyor:

Grafikte de görüldüğü üzere, 2014 ve 2015’de negatif olarak seyreden yıllık fiyat artışları bu yıl pozitife dönmüş. Gıda fiyatlarında 2016’nın başında eksi yüzde 12 olan yıllık enflasyon 2017’nin ilk ayında yüzde 12’ye yükselmiş ve mart ayı itibarıyla yüzde 4,4’e gerilemiş. Benzer şekilde, 2016’nın ilk çeyreğinde eksi yüzde 42 olan enerji fiyatları yıllık enflasyonu bu yıl yüzde 60’ların üzerine yükselmiş.

Enflasyonda bu olumsuz görünüm yaz aylarında gıda fiyatlarından gelebilecek yumuşama ve düşüşlerle bir miktar düzelebilir. Ancak yıl sonunda enflasyonun en azından tek haneye indirilebilmesi için yaz aylarındaki fiyat düşüşlerinin oldukça güçlü olması gerekiyor. TL’nin son birkaç hafta yeniden değer kazanıyor olması bu açıdan etkili olabilir ancak fiyatlara yansıması için bu durumun uzun vadeye yayılması ve volatilitenin azalması gerekiyor.