Enflasyonda tek haneyi unutacak mıyız

Yıllık TÜFE'de son sekiz buçuk yılın rekorunu kırdık. Ama yeni rekorlar bizi bekliyor; nisan ve mayısta daha yüksek oranlar görebiliriz. Yılı tek hanede tamamlama olanağımız da neredeyse kalmadı. Hele hele Merkez Bankası'nın 2017 tahmini olan yüzde 8'de kalmak, tümüyle mümkün olmaktan çıktı. Şimdilik görünen, yüzde 10.5 dolayında bir yılsonu gerçekleşmesi...

TÜFE mart ayında yüzde 1.02 oranında arttı, yıllık oran da şubat sonundaki düzeye göre biraz daha yükselerek yüzde 11.29'a ulaştı. TÜFE'de yıllık bazda çift haneli oranı çok uzun bir aradan sonra yüzde 10.13'le şubat ayında görmüştük.

Yıllık TÜFE daha şunun şurasında beş ay önce, geçen yılın kasım ayında yüzde 7 düzeyinde oluşmuşken, hızlı bir artış gösterdi. Aralıkta yüzde 8.53'e çıkan yıllık oran, bu yıl ocakta yüzde 9.22 oldu. Şubatta biraz önce de belirttiğimiz gibi çift haneye çıkıldı ve yüzde 10.13'ü gördük ve nihayet mart sonunda da yüzde 11.29'luk bir oranla karşılaştık.

Mart sonundaki yüzde 11.29, 2008 yılının ekim ayında oluşan yüzde 11.99'luk yıllık artıştan sonraki en büyük oran. Yani Türkiye yıllık TÜFE artışında neredeyse son sekiz buçuk yılın rekorunu kırmış durumda.

Sahi enflasyonda nereye gidiyoruz. Öyle görünüyor ki önümüzdeki aylarda bu rekor daha yükseğe "taşınacak", daha yeni rekorlarla "tanışacağız". Bunu neye dayanarak mı söylüyoruz?.. Daha önce de yaptığımız gibi 2003- 2016 dönemi gerçekleşmesini, yani son on dört yılın oranlarını baz alarak bir tahminde bulunmaya çalıştık ve bu hesaplama mart sonundaki oranın da üstüne çıkacağımız sonucunu verdi. Hesaplamada neden 2003-2016 dönemini kullandığımızı da belirtelim. TÜİK yeni seri TÜFE'yi 2003 yılını baz alarak hesaplıyor, dolayısıyla biz de o yüzden başlangıç yılı olarak 2003'ü esas alıyoruz.

Bu hesaplama yıllık oranın iki ay daha artış göstereceğini... Sonra bir miktar geri çekilme yaşanacağını ve temmuzda kıl payı da olsa çift hanenin altına inileceğini... Ardından yeni bir yükseliş sonrası kasımda yıllık bazda bu yılın rekorunun kırılacağını... Aralık ayında ise geçen yılın aralık ayındaki çok yüksek artışın yaratacağı olumlu baz etkisi sayesinde yeniden bir düşüş olacağını gösteriyor...

Aralıkta bir düşüş olacak olmaya da, bu düşüş tek haneye inmeyi mümkün kılmayacak. "Geçmiş yıl eğilimlerini baz alarak yaptığımız hesaplama", bu yılı TÜFE'de yüzde 10.4 dolayında bir artışla kapatacağımızı gösteriyor.

Merkez de tahminini yüzde 8'e çıkarmıştı

Bu yıl için enflasyon hedefi orta vadeli programa göre yüzde 6.5 olarak belirlenmişti. Ancak Merkez Bankası, yılın ilk enflasyon raporunda tahminini yüzde 8 olarak açıkladı.

Ama çok açık ki, Merkez Bankası'nın bu tahmininin tutması mümkün değil. Değil çünkü, yılın ilk çeyreğindeki TÜFE artışı yüzde 4.34 oldu. Yıllık yüzde 8'de kalınabilmesi için yılın kalan üç çeyreği toplamındaki artışın yüzde 3.5'i geçmemesi gerekiyor.

Bir çeyrekte yüzde 4.34, izleyen üç çeyrekte yüzde 3.5! Eğer bu mümkün olursa, 2017'nin TÜ- FE artışı da pekala yüzde 8'de tutulabilir.

"Baş suçlu" yine gıda!

Tüketici fiyatlarında mart ayında ortaya çıkan yüzde 1.02'lik artışa en büyük etki gıda ve alkolsüz içecekler grubundan geldi. Toplamdaki ağırlığı bu yıl yüzde 21.77'ye düşürülen gıda ve alkolsüz içecekler grubunda mart ayında yüzde 1.93 fiyat artışı yaşandı. İşte bu artış, yüzde 1.02'lik toplam artışa 0.42 puan etki yaptı.

Daha farklı ifade etmek gerekirse mart ayındaki fiyat artışının yüzde 41'i gıda kaynaklı olarak ortaya çıktı.

Toplam fiyat artışına etki açısından gıdayı 0.15 puanla giyim ve ayakkabı izledi.

Yıllık yüzde 11.29 olan artışa en büyük etki ise 2.82 puanla ulaştırmadan geldi. Döviz kurlarındaki artış ve bunun etkisiyle ortaya çıkan zamlar sonucu son bir yılda ulaştırma grubundaki fiyat artışı yüzde 17.69'u buldu, bu artıştan toplama yansıma da 2.82 puan oldu.

Gıdada ise yıllık artış yüzde 12.53 düzeyinde gerçekleşti, bu artıştan da toplama 2.67 puanlık bir yansıma oldu.

Vergi indiriminin etkisi sınırlı kaldı

Bu arada dayanıklı tüketim malı ve mobilya için uygulamaya konulan vergi indiriminin etkisi sanıldığı kadar olmadı. Bu indirimler şubat ayında sınırlı da olsa bir ucuzluk yarattı. Ancak mart ayında dayanıklı tüketim mallarında klima dışında fiyatı gerileyen olmadı.

Mobilyada ise şubat ayında bazı ürünlerde yüzde 10'a yaklaşan fiyat indirimleri yerini martta küçük dalgalanmalara bıraktı. Bazı ürünlere zam yapıldığı görüldü, bazı ürünlerde ise yüzde 1'i bile bulmayan sembolik indirimler yapıldı.