Enflasyon tahmini arttı

FINANSGUNDEM.COM

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Haziran’da beklentilerin üzerinde aylık bazda %1.13 arttı. Yıllık bazda ise TÜFE Mayıs’taki %11.39’dan Haziran’da %12.62’ye yükseldi. Çekirdek enflasyon (C endeksi)
Haziran’da bir önceki aya göre %2.13 arttı ve yıllık bazda Mayıs’taki %10.32’den %11.64’e yükseldi. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) Haziran’da bir önceki aya göre %0.69 arttı ve yıllık bazda baz etkisiyle Mayıs’taki %5.53’ten %6.17’ye yükseldi.

Akbank Ekonomik Araştırmalar Bölümü tarafından hazırlanan analizde, çekirdek enflasyonun %11,64 ile son 10 ayın en yükseğinde olduğu, aylık bazda ise artışın %2,13 ile son 20 ayın en yükseğinde bulunduğu belirtiliyor. Temel mal fiyatları aylık bazda %2,17 ile güçlü artışını sürdürürken, dayanıklı mal fiyatlarındaki aylık %2,88’lik güçlü artış, bu yükselişin en önemli nedeni olarak bildiriliyor. Düşük talebin hizmet enflasyonunu baskılamasını beklediklerini ancak maliyetlerdeki artışın yükseliş eğilimi oluşturduğunu gördüklerini bildirirken, TCMB'nin de, dün yayınlanan ve politika faizini %8,25’te tuttuğu PPK toplantısı özetinde çekirdek enflasyonda salgına bağlı birim maliyetlerdeki artış kaynaklı risklere dikkat çektiğini hatırlatıyor.

Son 3 aydır gerileme eğiliminde olan ve Mayıs’ta %5,53’ü gören ÜFE de, %6,17’ye yükseldi. Bu kalemde BOTAŞ’ın geçtiğimiz günlerde, elektrik üretimi için doğalgaz satış fiyatlarında indirime gitmesinin maliyet baskısını azaltabileceği öngörülüyor.

Gelecek dönem enflasyon gelişmelerine bakıldığında enflasyonun önümüzdeki dönemde baz etkisiyle gerilemesini bekleyen kurum, kurda son dönemde görülen istikrarın, enflasyon üzerindeki yukarı yönlü baskıları bir miktar azalttığının da altını çiziyor. Ancak güçlü talep ile artan otomotiv fiyatları, mevsimsel koşullar nedeniyle gıda fiyatlarında oluşabilecek artışlar ve olası vergi düzenlemelerinin enflasyon üzerinde yukarı yönlü risk oluşturduğu belirtiliyor. 

Vakıfbank tarafından hazırlanan analiz raporunda ise, haziran ayında enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmesinin özellikle ulaştırma grubunda yaşanan sert yükseliş ve diğer pek çok grubun da %1’in üzerinde artış göstermesi sonucu gerçekleştiği ve yıllık bazda son on ayın en yüksek seviyesine çıktığı bildiriliyor. Çekirdek enflasyonda gıda grubundaki düşüşün etkisi görülmediği için çekirdek enflasyondaki yükselişin de daha sert olduğu yazılıyor. Çekirdek enflasyondaki yükseliş, enflasyondaki ana eğilimin de yükseliş yönlü olduğunu gösterirken, özellikle enerji maliyetlerindeki artışın etkisiyle Yİ-ÜFE’de yıllık bazda son dört aydır görülen düşüşün sona erdiği belirtiliyor. Haziran ayı gerçekleşmesiyle birlikte yılsonu enflasyonunda yukarı yönlü baskının arttığı, enflasyonun yılsonunda tek haneli seviyelere gerilemesi ihtimalinin de düştüğü öngörülüyor. Yılın ikinci yarısında enflasyonda aşağı yönlü bir hareket yaşanması beklenirken, normalleşme adımlarının fiyatlar üzerinde oluşturduğu baskının Temmuz ayında azalmasıyla enflasyonda yıllık bazda geri çekilme yaşanacağı da bildiriliyor. Ancak bu geri çekilme hızlı olmayacağı da not düşülmüş.

Son olarak da,"Bu nedenle son toplantısında mevcut enflasyon görünümünün yılsonu tahminiyle uyumlu olduğu cümlesini toplantı notundan çıkaran ve faiz oranlarını sabit bırakan TCMB’nin 31 Temmuz’da yayımlanacak enflasyon raporunda %7.4 olan yılsonu enflasyon tahminini yukarı yönlü güncelleme ihtimali artmış görünüyor" diye eklenmiş.

İş Yatırım tarafından hazırlanan analizde, geçtiğimiz aylarda manşet enflasyonu yukarı çeken gıda grubunun tarihsel ortalamalarından daha düşük gelmesine rağmen enflasyonda yaşanan yükselişi finansmana erişimin kolaylaşması sayesinde yurtiçi talepteki güçlü toparlanmaya bağlıyor.

"Detaylara bakıldığında hane halkı sepetinde ağırlığı görece yüksek olan ulaştırma ve görece düşük payı olan lokanta ve oteller Haziran aylık enflasyonuna en çok katkı yapan grupları oluşturuyor" denilen rapora "Ancak enflasyondaki çıkışı bu iki grupla açıklamak doğru değil. Tam tersine ev eşyasından, haberleşmeye, eğlence ve kültüre, eğitime, giyim ve ayakkabıya uzanan genel bir yükseliş görüyoruz" diye devam ediliyor.

Söz konusu artış belli bir gruptan kaynaklanmıyor

İş Yatırım raporunda, "Söz konusu artış belli bir gruptan kaynaklanmıyor. Çekirdek enflasyonda hem temel mallar (%2,2) hem de hizmet (%2,1) gruplarında etkili genele yaygın tehlikeli bir yükseliş görüyoruz" diye belirtiliyor.

Sonuç olarak, haziran ayı rakamları iç talebin güçlenmesi, genişleyici para ve maliye politikaları ve finansal baskılamanın enflasyonda yukarı yönlü riskleri artırdığının görülmesi ve eksi reel faiz, para arzındaki genişleme ve hızlı kredi büyümesinin etkilerini de hesaba katarak 2020 yıl sonu enflasyon tahminini %9,5'tan %10,5 seviyesine yükselten kurum, 2021 enflasyon tahminini %10,5 seviyesinde koruyor.

Merkez Bankası için de son paragrafa eklenen yukarı yönlü revize nedenleri şu şekilde: 

"Haziran ayı enflasyon rakamları Temmuz sonunda yapılacak Enflasyon Raporu toplantısında yukarı yönlü anlamlı (150-200bp civarı) bir düzeltme yapılmasını zorunlu kılıyor. Merkez Bankası'nın enflasyon tahmini (%7,4) yukarı çekmesini destekleyen dört temel neden görüyoruz.
(i) Genişleyici politikalar sayesinde iç talepte öngörülenden çok daha sert bir toparlanma görülmesi
(ii) Salgına karşı alınan önlemlerin şirketlerin maliyetini artırması
(iii) Talepteki toparlama ile küresel olarak artan emtia fiyatları,
(iv) Geçmiş kayıplarını karşılamak isteyecek şirketlerin normalin üstünde zam yapması. "