"Enerjide Türkiye merkez olmalı” çıkışı

FINANSGUNDEM.COM

Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Karahan, Türkiye’nin hem elektrikte hem de doğalgazda bölgede merkez olabileceğini söyledi. Türkiye'nin enerjide transit ülke olmasına karşı çıkan Karahan, “Çünkü transit olmak otoyol gibi bir şeydir, üstünüzden gelip geçer size bir şey bırakmaz ama ticaretinin burada yapılması önemli. Fiyatın burada oluşuyor olması lazım, arzı veya talebi olanın da buraya gelip istemesi lazım” dedi.

Bloomberg HT’de Arzu Maliki'nin sunduğu "Üst Düzey" programına konuk olan   Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) Yönetim Kurulu Üyesi  Mustafa Karahan, elektrik fiyatları, kesintiler, sektörün libarelleşmesi ve EPİAŞ’a yönelik sorulara çarpıcı yanıtlar verdi. Karahan’ın konuşmasından önemli satır başları şöyle…

CİDDİ BİR LİBERALLEŞMEDEN SÖZ EDEBİLİRİZ

-Türkiye'de sektörün liberalleşmesi için nasıl adımlar atılıyor?

-Elektrikte liberalleşme diğer piyasaların önüne geçti altyapı olarak, kamu’nun da hala ciddi bir payı var, regülasyon tarafında düzenlemeler hala devam ediyor. Fiyat oluşumu en azından arz ve talebe göre fiyat oluşması, bunun altyapısı ve tüketici tarafına gitmesinde ciddi bir liberalleşmeden söz edebiliriz. Tüketicilerin yaklaşık %80'i elektriği istediği yerden alabiliyor. Elektriğin ticareti konusunda da bütün altyapı hazır diyebiliriz.
Serbestleşme özelleştirme demek değil, eğer Kamu şirketleri de işin kuralına göre oynuyorsa serbest piyasanın bir aktörü olabilirler. Avrupa'da da bunun örnekleri var.

-EPİAŞ nasıl işliyor? 2016'da neler yapıldı?

-EPİAŞ'ın kurulumunda Kamu-Özel ortaklığı var, TEİAŞ %30, Borsa İstanbul %30 hissedar, geri kalan %40'ı ise enerji şirketlerine küçük paylarla satılmış durumda. Tabi ki 1.5 yıldır var yeni bir şirket, şu anda fiziki bütün elektrik ticaretinin yapıldığı yer EPİAŞ. Yıllık yarım milyar TL civarında bir işlem hacmi var.
Umarım gelecek seneden itibaren doğalgaz piyasasını da kurmuş olacağız, altyapı çalışmaları son aşamaya geldi, 2017'de yazılım tamamlanırsa, 2018'de doğalgaz piyasası devreye girecek.
Fiyatlamalar arz ve talebin kesişmesinden oluşuyor, fiyat nerde kesişiyorsa o saatin fiyatı o oluyor.

ELEKTRİĞE YATIRIMIN MALİYETİ

-Elektrik fiyatları, kesintiler…

-Tabi hava durumu çok etkili oluyor elektrik fiyatları üzerinde, doğalgaz arzı çok etkili oluyor çünkü ciddi miktarda hala doğalgazdan elektrik üretiyoruz. Sıkıntı olduğu zaman doğalgazda direkt arzı etkiliyor bu da fiyatta hareketlilikler yaratıyor.
Bizim için önemli olan şu; elektriğe yatırım yapan şirketlerin yatırımları genelde yabancı para üzerinden, maliyetlerin çoğu yabancı para cinsinde. Özellikle kömür ve doğalgazda ithalata bağlı olanlar için, diğerlerinin de borçları döviz cinsinden.. Doğal olarak kurun ciddi bir etkisi var şirketlerin üzerinde, zaten en büyük zararı da kur artışı verdi şirketlere. Devalüasyon farkı kadar elektrik fiyatlarında artış görmedik.

O ÜLKELERDEKİ BORSALARA ORTAK OLABİLİRİZ

-EPİAŞ'a yabancı ilgisi nasıl?

-Uzun vadede yabancı ilgisi bekliyoruz evet. Bizim yurt dışına ilgimiz var, hem elektrikte hem de doğalgazda Türkiye'nin bölgede merkez olma şansı çok yüksek, Ben Türkiye'nin enerjide transit ülke olmasına biraz karşıyım çünkü transit olmak otoyol gibi bir şeydir, üstünüzden gelip geçer size bir şey bırakmaz ama ticaretinin burada yapılması önemli. Fiyatın burada oluşuyor olması lazım, arzı veya talebi olanın da buraya gelip istemesi lazım. Bizim EPİAŞ olarak Gürcistan piyasası, Azerbaycan piyasası, Kafkaslar’daki potansiyel piyasalar, Balkanlar’daki piyasalarla direkt olarak ilgimiz var buranın Borsalarına ortak olabiliriz.