Emtia 5.0 dönemi mi başlıyor

Borsa ve tahvilden sonra üçüncü büyük varlık sınıfı emtiada dikkat çekici bir ralli yaşanıyor. Tahıllardan metallere ve enerji fiyatlarına kadar birçok hammaddenin fiyatı son yılların en yüksek seviyelerinde. Bu yükseliş emtiada yeni bir süper döngü beklentisini körükledi. 19’uncu yüzyıldan bu yana dört süper döngü yaşayan emtia, Wall Street’in dev bankalarına göre beşinci tura başlamış olabilir. Trilyonlarca dolara ulaşan hükümet teşvikleri ve daha zayıf bir dolar beklentisi analistlere göre, Emtia 5.0 için zemin hazırladı. Bir diğer önemli etken ise dünyanın en büyük emtia tüketicisi Çin’de talebin artmaya devam etmesi.

Bakır ve petrolde güçlü yükseliş sürüyor

S&P GSCI Endeksi yılbaşından bu yana yüzde 13.5 yükseldi. Endeksteki metal fiyatları geçtiğimiz yılın dip seviyesinden yüzde 57 yükselirken, tarım ürünlerinde yüzde 50’den fazla artış kaydedildi. Bakır fiyatları, güçlü talep ve sıkı tedarik beklentisinin desteği ile geçen hafta çıktığı sekiz yılın en yüksek seviyesini geçerek 8.300 dolarla Eylül 2012'den beri en yüksek seviyesini gördü.

Ortadoğu'da gerilimlerin yeniden gün yüzüne çıkması petrol fiyatlarını yeniden 13 ayın zirvesine taşıdı. ICE'de Brent fiyatı dün sabah 63,76 dolar/varile çıktı. Rallinin ortaya çıkmasındaki en büyük neden, devasa miktardaki parasal ve mali politikaların COVID-19 krizi boyunca enflasyonu desteklemesi ve fon yöneticilerinin kendilerini korumak için petrol ve metal gibi güvenli liman varlık piyasalarına girmek konusunda cesaretlenmesi.

ABD merkezli yatırım bankası JP Morgan tarafından hazırlanan raporda, emtiada yıllarca devam edecek yeni bir süper döngünün başlamış olabileceği belirtiliyor. Marko Kolanovic liderliğindeki analistler tarafından hazırlanan raporda pandemi sonrasında beklenen güçlü ekonomik toparlanma ve enflasyondan korunmak için hedge ihtiyacının emtia talebini yüksek tutabileceği ifade ediliyor. Raporda enflasyon ve tahvil faizlerinin emtianın kaderini değiştirdiği ifade ediliyor. Goldman Sachs da yakın tarihli bir raporunda, "Emtia fiyatlarındaki toparlanma aslında emtialar için çok daha uzun bir yapısal boğa piyasasının başlangıcı olacak” ifadelerine yer veriyor.

Sanayileşme ve kentleşme tetikliyor

Emtia piyasalarında uzun dönemli fiyat patlamalarını tanımlamak için kullanılan süper döngüler, birçok nedenden dolayı talepteki şok değişimlerin sonucu olarak ortaya çıkıyor. 20. yüzyılın başında bir dünya gücü olarak ortaya çıkan ABD’nin hızlı sanayileşmesinden, 21. yüzyılın başlarında Çin'in yükselişine kadar, bu tarihsel sanayileşme ve kentleşme dönemleri hammadde talebinin katlanarak artmasını sağladı. Buna spekülatif alımların da eşlik etmesi fiyatların uzun süre yüksek kalmasına neden oluyor.

Yeşil ekonomi metalleri destekleyecek

COVID-19 sonrası güçlenen yeşil ekonomi teşvikleri birçok metalin fiyatı için itici güç olacak. Demir cevheri, bakır, çinko, alüminyum ve gümüş dahil olmak üzere çeşitli metallerin yoğun olarak kullanıldıkları çevreci ekonomiden destek bulması bekleniyor. Yeşil teknoloji de dahil olmak üzere tüketici odaklı teşvik ve hızlandırılmış altyapı yatırımları, metallere endüstriyel talebi canlandıracak.

Son 120 yılda hammadde piyasalarındaki 4 süper döngü:

"Süper döngü" terimi ilk olarak 2005 yılında Citigroup analisti Alan Heap tarafından kullanılmıştı. 19’uncu yüzyıldan bu yana; fiyatların yükselişe geçmesi, zirve yapması ve normal trende geri dönmesinin uzun yıllara yayıldığı dört farklı emtia fiyatı süper döngüsü yaşandı: 

• 1899-1932: İlk döngü, 19. yüzyılın sonlarında ABD’nin sanayileşmesi ile aynı zamana denk geliyor. Metal fiyatları 1916’da zirve yaptı. Yükseliş trendi boyunca metal fiyatlarındaki artış yüzde 105.7 oldu. Bu döngü içinde tarımsal ürün fiyatları da 1917'de zirve yaparken, bu ürün grubundaki fiyat artışı yüzde 52.8 olarak gerçekleşti. Ham petrol fiyatları da 1920’ye kadar yükselişini sürdürdü ve yüzde 400’den fazla değerlendi.

• 1933-1961: 1930'larda İkinci Dünya Savaşı'ndan önce küresel silahlanmanın başlaması emtia fiyatlarında büyük bir yükseliş dalgası yarattı. Petrol dışı emtia 1951 yılında zirve yaptı ve yükseliş sürecinde fiyatlardaki artış yüzde 72’yi buldu.

• 1962-1995: Avrupa ve Japonya’da savaş sonrasında yeniden inşa ve yapılanma çalışmaları küresel piyasalara damgasını vurdu. Dev ülkelerdeki sanayileşme fırtınası fiyatlarda yükselişi tetikledi. Bu dönemde petrol dışı ürünler 1973 ve petrol fiyatları 1980’de zirve yaptı. 1973 ve 1998 yılları arasında ham petrol fiyatları yüzde 363.2 yükseldi.

•1999-2011: Son büyük emtia süper döngüsünün arkasında başta Çin olmak üzere BRIC ülkelerinin hızlı sanayileşmesi ve kentleşmesi bulunuyor. Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya gibi gelişmekte olan ülkelerde artan nüfus, refah düzeyi, sanayileşme ve kentleşmeyle birlikte enerji, tarım ürünleri ve metal fiyatlarında yukarı yönlü hareket meydana geldi. 2010 itibariyle petrol dışı ürünlerde çıkış yüzde 81.3 olarak gerçekleşti. 2000 yılında tonu 2.000 doların altında olan bakırın fiyatı Şubat 2011’de 10.190 dolarla rekor seviyeye çıktı. Bazı tahılların fiyatı iki katından fazla artış gösterdi.

Çin emtiadaki yükseliş dalgasında ön saflarda yer alacak

Refinitiv Yükselen Piyasalar Emtia Direktörü Fabrice Tayot, yeni süper döngüde Çin’in ön saflarda olacağına inanıyor. Çin, COVID-19'un etkisinden kurtulurken, emtia talebinin şimdiden yeni süper döngüye liderlik ettiğini söyleyen analiste göre Çin şu nedenlerle dikkatle izlenmeli:

Çin, 2000'li yıllardan beri geniş bir ürün yelpazesinin önde gelen tüketicisi olarak ortaya çıktı ve iç talebindeki herhangi bir artış, piyasaları yeni zirvelere taşıyabilir.
Çin ham petrol ithalatı milyon varil cinsinden bakıldığında 2020'de 2019'a göre yüzde 9.5 arttı. 2020'de Çin ham petrol ithalatı beş yıllık ortalamanın oldukça üzerinde gerçekleşti.
Dünya Bankası da dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar 2021'de yüzde 8-9 gibi güçlü bir GSYİH büyümesi tahmin ettiğinden LNG, rafine ürünler, stratejik metaller ve tarım ürünleri gibi pazarlarda güçlü talep yaratması bekleniyor.
Çin Komünist Partisi'nin 100. yıldönümünü nedeniyle 2021'de ekonomiyi destekleyecek politikalar izlenmesi bekleniyor.
Teşvik politikasının yanında, artan ithalat nedeniyle Çin Merkez Bankası’nın yuanın değerlenmesini sağlamak için faiz oranlarını muhtemelen yüksek tutacağı tahmin ediliyor.

Altında düşüş desteğe takıldı

Petrolde bu kez hava şartları fiyatları yükseltti