Emeklinin masrafı ne kadar arttı?

Milliyet gazetesi ekonomi yazarı Güngör Uras, bugün köşesini mutfak masraflarına ayırdı. İşte Uras’ın o yazısı...

*

Ocak ayında tüketici fiyatları % 2.46 oranında arttı.

Ayşe Hanım Teyze’min tencere kaynatmak için satın aldığı malların fiyatındaki artış ise % 6.37 oldu.

Bir ayda % 6.37 mutfak enflasyonu, emekliler ve asgari ücretiler için hiç de iyi değildir.

2017 yılı için memur, işçi, Bağ-Kur emekli maaşları  % 3.00-4.73 dolayında artırıldı. Asgari ücret % 1’in altında (% 0.8) zam gördü.

Daha Ocak ayında enflasyon emekli maaşları ile asgari ücret zamlarını sildi süpürdü.

İşte onun içindir ki, “Ne yapalım... Mutfak enflasyonu % 6.37 olmuşsa... Olacak o kadar...” diyemeyiz.

Ayşe Hanım Teyze’min, Ali Rıza Bey Amca’mın, işçi Memed Kardeş’imin gelirlerindeki artışı aşan fiyat artışları, onların satın alma güçlerini eritiyor. Yaşam seviyelerinin düşmesine yol açıyor. Öte yandan, ekonomide yavaşlama ortaya çıkıyor. Piyasa daralıyor.

Ana harcama gruplarından sağlık harcamaları bir ayda % 4.68, ulaştırma harcamaları % 3.24 arttı.

Ana harcama kalemlerindeki artış, dar ve sabit gelirlilerin cebindeki parayı tüketince, insanların giyim kuşama ayıracakları para kalmıyor. Giyim, kuşam talebi düşünce giyim kuşam satanlar, ayakta kalmak için kârlarından fedakârlık ederek, tenzilatlı satışlara gidiyorlar. Hatta zararına satış yapıyorlar. İşte bu nedenle giyim kuşam fiyatları ocak ayında % 6.99 geriledi.

Para gıdaya yetmiyor

Ocak ayı tüketici fiyatları endeksi genel olarak şunu gösteriyor. Tüketicimiz, fiyat artışları karşısında, cebindeki para ile öncelikle evin gıda ihtiyacını karşılamaya çalışıyor. Artan fiyatlar nedeniyle gelirinin büyük kısmı gıdaya gidince, gıda dışı harcamalara harcayacak para kalmıyor.

Bu anlattıklarıma Ayşe Hanım Teyze’m itiraz etti.

“Gıda dışında harcayacak para kalmıyor diyorsun, ocak ayında yerli ve ithal otomobil ve ticari araç satışları ile konut satışları geçen yılın ocak ayının üzerine çıkmış!”
Anlatmaya çalıştım. “Ben size, Ayşe Hanım Teyze’m gibi, Ali Rıza Bey Amca’m gibi, işçi Memed Kardeş’im gibi olanların durumunu anlatmaya çalışıyorum. Her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de gelir dağılımı eşit değil. Varlık ve gelir durumuna göre belli kesimin harcamalarındaki artış, genellenemez...”

Üretici fiyatları %3.98 arttı

Tüketici fiyatlarının arkasında üretici fiyatları vardır. Ocak ayında üretici fiyatları tüketici fiyatlarından daha fazla arttı. Bir ayda üretici fiyatlarındaki artış %3.98 oldu. Genel olarak üretici fiyatları artışı, ocak ayında tüketici fiyatları artışının üzerinde. Demek ki toptancı, perakendeci, üreticinin maliyet artışını henüz fiyatlara yansıtamamış durumda.

İlgi çeken ise, işlenmiş gıda fiyatlarında ocak ayındaki artışın % 2.24 olması. Halbuki tüketicilerin gıda ve alkolsüz içki sepetinde ocak ayı fiyat artışı yüzde 6.37 oranında. Bunun arkasında, ocak ayında yaş meyve ve sebze fiyatları ile işlenmemiş gıda maddeleri fiyatlarının yüksek oranda artması var.

Ocak ayında, ülke genelinde tüketici fiyatları, doğudaki illerde batıdaki illerden daha yüksek oranda arttı. Bu da çok önemli bir gelişme.

Halkımız için en önemli gelişme fiyat artışlarıdır. Alt ve orta grup için en önemli gelişme mutfak harcamalarındaki artıştır. İşte onun için ocak ayı enflasyon rakamları halkımızın moralini bozdu.