Ekonomomide bahar havası sona erdi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ikinci çeyreğine ait büyüme rakamlarını açıkladı. Gazete Habertürk ekonomi yazarı Rahim Ak, bugünkü yazısında, açıklanan büyüme rakamını ve Türkiye ekonomisini değerlendirdi. İşte Rahim Ak'ın ekonomide yaşanan bahar havasının ve güzel günlerin geride kaldığını değerlendirdiği o yazı.

Yılın ikinci yarısında doların artacağını öngören ve seçim nedeniyle de harcamalarını öne alan özel sektör gaza bastı. Kur artışından etkilenecek olan makine ve teçhizat alımları yatırım harcamalarını, otomobil satışları tüketimi patlattı. Ancak üçüncü çeyreğe yönelik öncü veriler bu durumun sürmeyeceğini gösteriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) bu yılın ikinci çeyreğinde sabit fiyatlarla yüzde 3.8 büyüyerek sürpriz yaptı. Ancak bu sürprizde hem yatırım hem tüketim mallarına talebin öne çekilmesinin etkisi büyük oldu. Kurun artacağını öngören özel sektör, doların hızla çıkışa geçtiği yılın ikinci çeyreğinde bu yükselişten etkilenecek olan makine ve teçhizat alımlarını yüzde 15.5 artırdı. Diğer yandan yine otomobil gibi kurdan etkilenecek olan tüketim mallarını satın almak için vatandaş da gaza bastı. Yanı sıra seçim harcamalarının artması büyümeye özel sektör tüketim harcamaları katkısını getirdi. Talep kaynaklarına göre büyüme rakamına özel tüketim yüzde 3.6 , özel sektör yatırım harcamalarının katkısı ise yüzde 2.3 puan olarak gerçekleşti.
Seçim öncesi kamunun hem tüketim hem yatırım harcamalarının artışı da büyümeye katkı yaptı. Böylece 3.8’lik büyümenin 1.3’ü imalat sanayiinden geldi. Aynı zamanda yurtiçi harcamalarda meydana gelen yüzde 5.6’lik artış da eklenince ihracatın ve stok değişimlerinin negatif etkisine rağmen süpriz büyüme gerçekleşti. Ancak öne çekilen harcamaların yanı sıra büyümenin öncü verilerinden sanayi üretiminin temmuzda düşüş göstermesinin de işaret ettiği gibi hükümetin kurulamaması nedeniyle bozulan diğer veriler büyüme rakamlarının bundan sonrasına yönelik kuşkuları artırdı.

İNŞAAT TOPARLANIYOR

Mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.3’lük dikkate değer bir değişimle son 12 yılda yüzde 1.2 olan çeyreklik ortalamanın üzerinde kaldı. Diğer yandan Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden inşaatta yılın ilk yarısında eksiye düşen büyüme hızının yüzde 3.4’e çıkması hatta bu rakamı takvim ve mevsim etkisinden arındırdığımızda da yüzde 2’lik bir artış göstermesi de sürpriz büyüme rakamında etkili oldu. Bir süredir dikkat çeken otomobil satışlarındaki artışın büyümeye katkısı 0.3 puan oldu.

İHRACATTA KAN KAYBI SÜRÜYOR

Büyümeyi aşağıya çeken kalemler ise ihracat ve stok değişimi oldu. Net ihracat kalemi büyümeyi yüzde 1.1 aşağıya çekti.

BÜYÜME İÇİN NE DEDİLER?

OTOMOBİL VE KONUT ETKİSİ
“Yılın ilk çeyreğinde olduğu gibi yurtiçi talep kaynaklı büyüme söz konusu. Otomotiv, beyaz eşya üretim satışları ile konut satışları yurtiçi üretim ve talebi destekleyen göstergeler. Piyasalardaki dalgalanmalara rağmen yılın ikinci çeyreğinde de büyüme özel sektörün öncülüğünde gerçekleşti.”

3. ÇEYREK ILIMLI BÜYÜRÜZ
“Siyasi belirsizlikler ve olumsuz dış konjonktür nedeniyle büyümenin Orta Vadeli Program’da öngörülen yüzde 4’ün altında kalması muhtemel. Otomotiv, konut ve beyaz eşya gibi bazı temel sektörlerdeki güçlü satış trendi ekonominin 3. çeyrekte ılımlı da olsa büyümeye devam edeceğini gösteriyor.”

İKİZ AÇIKLAR KAPANIYOR
“2015 yılının ilk 6 ayında açık değil, 800 milyon dolar fazla veren merkezi yönetim bütçemiz ve giderek düşen cari işlemler açığımız var. Dolayısıyla Türkiye’de ikiz açıklar döneminin kapanmaya başladığını ifade edebiliriz. Piyasaların, küresel gelişmelerin etkisinde kalarak biraz daha kötümser şekilde resme baktığını düşünüyorum.”
Rahim AK / HTGazete