Ekonomistler yüzde 3.6'lık artış için ne dedi?

Arındırılmamış sanayi üretimindeki gerilemeye rağmen, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimindeki yüzde 3.6'lık artış Türkiye ekonomisine ilişkin PMI gibi öncü göstergelerin işaret ettiği yavaşlamayı tam olarak desteklemiyor.

Ekonomistlere göre jeopolitik riskler ve AB'deki kırılgan talebe rağmen yavaşlayarak da olsa devam eden ekonomik büyümenin bundan sonra nasıl bir seyir izleyeceğini ise TCMB'nin mayıs ayından bu yana uyguladığı faiz indirimlerinin iç talep üzerindeki etkisi ve ihracat belirleyecek.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, arındırılmamış sanayi üretimi Ramazan Bayramı tatili nedeniyle çalışma günü sayısındaki azalmaya paralel temmuzda yüzde 4.66 gerilerken, takvim etkisinden arındırılmış endeks yıllık bazda yüzde 3.6'lık artış gösterdi.

Arındırılmış endeksteki yıllık bazda artış Ocak'ta yüzde 7.1 seviyesinde gerçekleşirken artış daha sonra kademeli olarak Haziran'da yüzde 1.6'ya kadar düşmüştü. Analistler arındırılmış büyümedeki artışın Temmuz'da yeniden yüzde 3.6'ya yükselmesinin ekonomik büyümenin üçüncü çeyreğe hızlı bir başlangıç yaptığını gösterdiğini belirtti.

Ancak sanayi üretiminde TÜİK'in mevsimsellikten arındırılmış verileri açıklamaya başladığından beri dalgalı seyir izleniyor.

HSBC Portföy Stratejisti Ali Çakıroğlu

HSBC Portföy Stratejisti Ali Çakıroğlu, manşet verideki yıllık daralmada çalışılan gün sayısındaki azalış etkili olurken, ara malı üretiminde gözlenen sert daralmanın üretim tarafındaki aşağı yönlü risklerin sürdüğüne işaret ettiğini belirterek, "Bununla birlikte mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış rakamlar ekonomik aktivitenin üçüncü çeyreğe düşündüğümüzden daha hızlı bir başlangıç yaptığına işaret ediyor" dedi.

Arındırılmamış sanayi üretimi ilk çeyrekteki yüzde 5.3'lik artışın ardından ikinci çeyrekte AB'deki kırılgan toparlanma ve yakın coğrafyadaki jeopolitik gelişmelerin de etkisiyle yüzde 2.5'e gerilemesi ekonomik aktivitede yavaşlama olduğunu teyit etmişti. Sanayi üretiminde yüzde 5.3 artışın yaşandığı yılın ilk çeyreğinde GSYH büyümesi yüzde 4.3 seviyesinde gerçekleşmişti. Reuters anketine göre GSYH büyümesinin ikinci çeyrekte ilk çeyreğe göre yavaşlayarak medyan bazında yüzde 2.65 olması bekleniyor.

İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu

İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, "Takvim etkisinden arındırılmış endeksin beklentilerin üzerinde büyümesinin bir kısmının geçen ayki aşağı yönlü sürprizin düzeltmesi olduğunu düşünüyoruz. Sonuçlar temmuz ayında sınırlı da olsa düşüşünü sürdüren PMI endeksleriyle uyumlu gerçekleşmedi. Ara malı üretimi büyümesinde görülen aşağı yönlü seyir devam ediyor ancak, sermaye malı üretiminde Aralık 2013'ten bu yana görülen en güçlü yıllık katkı ve dayanıksız tüketim malı üretiminin desteği, ara-malı üretiminin olumsuz etkisini telafi etti" dedi.

Kömürcüoğlu şöyle devam etti: "Sanayi üretimi büyümesi Irak'taki iç savaş ve Avrupa ekonomisin büyümesindeki kırılganlığına rağmen ekonomik büyümenin devam ettiğine işaret ediyor. Görünen o ki, TCMB'nin Mayıs ayından bu yana uyguladığı parasal gevşeme; jeopolitik risklere ve AB yavaşlamasına rağmen ihracatın gücünü koruması, üçüncü çeyrekte büyümeyi destekliyor."

Türkiye imalat PMI endeksi temmuz ayında 48.5'e gerileyerek sektörün art arda ikinci ayda da daraldığına ve üçüncü çeyreğe küçülerek başladığına, ağustosta ise 50.3 değerini alarak sektörün iki ay süren daralmanın ardından tekrar büyümeye geçtiğine işaret etmişti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise temmuz'da bir önceki aya göre yüzde 1.8 arttı.  

ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan

ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan ise, "TCMB'nin faiz indirimleri ve iyileşen risk algısıyla iç talebin büyümeye katkısı üçüncü çeyrekte daha olumlu olacak gibi gözüküyor. Yine de, Fed'in Faiz artış sürecine dair beklentilerin yansımaları, devam eden jeopolitik riskler ve 2015 genel seçimleri de dikkate alındığında politik gelişmelerin olası etkileri yılın ikinci yarısında büyüme performansında belirleyici olacaktır" dedi.