Ekonomik vaatler aynı, fark rakamlarda

Siyasi partilerin 7 Haziran seçimleri ile ön plana çıkan ekonomik vaatleri 1 Kasım seçimlerinde siyasetin daha ağır basması nedeniyle çok gündeme gelemese de tartışıldı. 7 Haziran’da partilerin emeklilere yönelik seçim vaatleri ön plana çıkarken, asgari ücret ve gençler 1 Kasım seçimlerinin gözdesi oldu. İşte dört büyük partinin hepsinin bildirgesinde yer alan ve rakamları değişen ekonomik vaatler:

ASGARİ ÜCRET

7 Haziran seçimlerinde 1.400 lira vaatte bulunan MHP ile 1.500 lira vaatte bulunan CHP bir değişikliğe gitmezken, AK Parti 7 Haziran’da vermediği sözü 1.300 lira ile 1 Kasım’da verdi. 7 Haziran seçimlerinde 1.800 lira vaatte bulunan HDP ise asgari ücreti 2 bin liraya çıkardı. Asgari ücretle birlikte işverene yük de tartışıldı.

AK Parti’nin vaadi gerçekleşir ve net asgari ücret 1.300 lira olursa brüt asgari ücret 1.572 liraya yükselecek. AK Parti’nin vaadinin işverene maliyeti 1.847 lira olacak. MHP’nin 1.400 liralık vaadinin işverene maliyeti 1.991 lira. CHP’nin 1.500 liralık vaadinin işverene maliyeti ise 2.132 liraya denk geliyor. Ancak CHP asgari ücrette 1.500 liralık vaatte bulunurken, artıştan kaynaklanan işçi ve işveren payları, işsizlik sigortası paylarını almayacağını belirtiyor. HDP’nin 2 bin liralık net asgari ücret için brütünün 2.418 lira olması gerekiyor. İşverene maliyeti ise 2.840 lira oluyor. 

EMEKLİLER

Yaklaşık 10 milyonu bulan emekliler için 7 Haziran seçimlerinde ilk vaat CHP’den gelmişti. Emeklililere iki bayramda birer maaş ikramiye verilmesi vaadi 7 Haziran seçimlerinde tartışma yaratmıştı. CHP 1 Kasım için yılda iki ikramiye vaadini değiştirmedi. 1 Kasım seçimlerinde emeklililere vaatte AK Parti de harekete geçerek, maaşlarda 100 liralık iyileştirme sözü verdi. MHP de yılda iki kere emekliye ikramiye vereceğini açıkladı. HDP de emeklilelere en düşük ücretin asgari ücretle eşitleneceğinin sözünü verdi.

GENÇLER

1 Kasım seçimlerinde partilerin hedef kitlesi bu sefer gençler oldu. En önemlisi ise Genel Sağlık Sigortası (GSS) gelir testi yaptırmadığı için borçları biriken gençlere müjdeler üst üste geldi. AK Parti gençlerin gelir testi borçlarını sileceğini söylerken CHP “Geliri olmayan vatandaşların GSS prim borçlarını silip 3.2 milyon yurttaşımızı ücretsiz olarak GSS kapsamına alacağız” taahhüdünde bulundu. MHP’nin seçim bildirgesinde, “Aile içi gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretten az olan işsiz gençlerimiz ailelerinin sağlık sigortasından yararlandırılacaktır” denilirken; HDP de sağlık hizmetleri için prim uygulamasına son verileceği sözünü verdi.

ÇİFTÇİLER

Çiftçilere yönelik olarak AK Parti, yem ve gübrede KDV’yi kaldırma sözü verdi. CHP 7 Haziran seçimlerinde açıkladığı mazot desteğini artırarak 1 lira 80 kuruş olarak değiştirirken, orman köylüsüne sigorta yapmayı taahhüt etti. MHP 7 Haziran seçimleri öncesi çiftçi için açıkladığı mazotun litre fiyatını 1 Kasım için değiştirmedi ve 1 lira 75 kuruş olarak açıklarken, gübre, tohum, ilaç ve yem üzerindeki vergilerin kaldırılacağını bildirdi. HDP ise küçük çiftçilere elektrik ve suyu ücretsiz kullandıracak. 

Seçim öncesi TİSK’ten uyarı

TÜRKİYE İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), seçimden sonra kurulacak yeni hükümete, mevcut ve gelecekteki olası işsizlik artışına yeni strateji ve tedbirlerle cevap vermesi çağrısında bulundu. TİSK, “seçim sonrası kurulacak hükümet, sanayinin uluslararası rekabet gücünü, yatırımları, ihracatı, büyümeyi ve istihdamı artıracak yeni tedbirler uygulamalı” uyarısını da yaptı.

TİSK’in yayınladığı ekim ayı Ekonomi Bülteni’nde, Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) küresel ekonomiye ilişkin saptamalarına da atıfta bulunularak, 2016’da dünya ülkelerinde genellikle büyüme oranının artacağı, işsizlik oranının azalacağı öngörüleri aktarıldı.

Bültende, “Türkiye açısından ise bu eğilimlerin tam tersine, büyümenin azalacağı, işsizlik oranının ise artacağı tahmin edildi. Uluslararası konjonktürün Türkiye’ye muhtemel etkisi, ekonomideki mevcut eğilimler ve reel sektörün yaşadığı sorunlar, bu tahminleri doğruluyor. Seçim sonrası kurulacak hükümet, sanayinin uluslararası rekabet gücünü, yatırımları, ihracatı, büyümeyi ve istihdamı artıracak yeni tedbirler uygulamalı” denildi. Bültende, IMF’nin, Türkiye’nin büyüme oranını 2015 için yüzde 3, 2016 için ise yüzde 2.9 olarak tahmin ettiği anımsatılarak, “bu oranlar, Türkiye için yetersizdir ve kalkınma gereklerini karşılamaktan uzaktır. IMF, siyasi belirsizliklerin iç talebin artışını engelleyeceğini öngörmektedir” denildi.