Ekonomik toparlanma için bir iyi bir kötü haber

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD ekonomisinde bugünlerin en sıcak sorusu ülkenin ekonomik toparlanma için daha ne kadar fazla harcama yapacağı yönünde. Ekonominin normale dönüş yolunda olduğuna inananlar işsizlik rakamlarındaki düşüşü gösteriyor. Diğerleriyse bu düşüşün yeterince hızlı olmadığından ve bunun ekonomide uzun vadeli yaralar açmasından endişeleniyor.

Barings Yatırım Enstitüsü’nün Başkanı ve Küresel Baş Stratejisti Christopher Smart, MarketWatch’taki konuyla ilgili yorumlarında iki grubun da haklı olduğunu belirtiyor. Zira özellikle de yeni bir teşvik paketiyle düşen işsizlik yardımlarını genişletmesiyle birlikte ekonomideki kısa vadeli görünüm de oldukça güçlenebilir. Borsalar da bu sebeple oldukça görkemli bir yazın gelmekte olduğunu hissediyor.

Ancak Smart şirketlerin korona virüs şokundan yararlanmaya başladıkça yeni maliyet tasarrufu teknolojileriyle tanıştıklarını ve değişen tüketici alışkanlıklarını kısıtlamalar sonrasında eski mesleklerin dolduramayacağını da ifadelerine ekliyor. Baş stratejist kriz nedeniyle birçok kişinin daha düşük maaşlarla çalışacağını veya işgücünden tamamen atılacağını öngörüyor. Bu sebeple ekonomideki yaraları kapatmak için para dağıtmaktan başka çözümler de gerekiyor.

Kısa vadeli ekonomik toparlanma geliyor

Geçtiğimiz yıl Kovid-19 pandemisi ekonomi için ne kadar şok edici olsa da baş stratejist tüm dünyadaki senkronize politika hamlelerini de bir o kadar şaşkınlık verici olduğunu belirtiyor. Bu süreçte merkez bankaları faiz oranlarını düşürdü, maliye bakanları denetlemeleri azalttı ve olağanüstü çabalar sonucu elde edilen aşılar şimdilerde oldukça etkili seçenekler sunmaya başladı.

Smart piyasada bu denli miktarda para dolaşırken neden sert bir geri dönüş beklenmediği sorusunu masaya yatırıyor. Zira Avrupa Komisyonu dahi geçtiğimiz hafta öngörülerinde ekonomideki beklentilerini yükselterek Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) raporlarındaki olumlu havayı takip etti.

ABD’de işsizlik oranı geçen Mart ayındaki %14,7’lik zirvesinden yarı yarıya inerken hane halkı cephesinde tasarruflar sağlıklı ve borçlanma da düşük seyrediyor. Daha düşük gelirli hane halklarında dahi ek hükümet destekleri sayesinde az da olsa daha yüksek gelir rapor ediliyor. Büyük firmalarda bol miktarda nakit mevcut ve bankalarda da büyük miktarda borç verme kapasitesi söz konusu. Kış aylarından bahara dönüldüğünde Amerikalıların aşının ikinci dozunu yaptırır yaptırmaz alışveriş çılgınlığına dönmesi ve egzotik seyahatler için yer ayırtması bekleniyor

Söz konusu senaryo ABD Kongresi Bütçe Ofisi’nin %3,7’lik büyüme tahmininin ekonomik toparlanmanın da etkisiyle geçileceği varsayımını taşıyor. Ancak işsizliğin %6,3’ün aşağısında kalacağını öngören bu tahminlerin gerçekleşmesi oldukça zor. Zira Smart’ın ifadelerine göre ABD’deki işsizlik verilerindeki ayrıntılar endişe veren birkaç detayı ortaya koyuyor. 

Uzun vadeli işsizliğin etkileri sürecek

Özellikle 27 haftadan daha uzun süre işsizliği ifade eden uzun vadeli işsizlik oranı toplam işsizlik oranıyla birlikte artmaya devam ediyor. Smart, Küresel Finans Krizi ardından gerçekleşen toparlanma sonrasında da işgücüne katılım oranı da keskin bir düşüş gerçekleştiğini hatırlatıyor.

İşlerini kaybedenlerin büyük bir kısmı alışveriş merkezlerinin yeniden açılmasıyla birlikte tekrar oraya çıkabilir. Ancak baş stratejiste göre bu işçi çıkarma eğilimlerin çoğu, “25-54 yaş arası erkeklerin küresel rekabet, teknolojik yenilik ve zayıflayan işçi sendikaları gibi karmaşık değişimler sırasında işgücü piyasasından atılmaya başlandığı 1960'lara kadar uzanan hikayenin” bir parçası. Smart’a göre bu eğilimlerin bir kısmı sadece ekonomik krizler sırasında gerçekleşebiliyor.

Pandeminin çalışan kadınlar üzerinde oluşturduğu baskı ise henüz anlaşılmaya başlanıyor. Ocak ayında ekonomik toparlanma süreci devam etmesine karşın ABD’de işgücünden ayrılan kesimin %80’i kadın çalışanlardı.

Tüm resesyonlarda çalışanlar ve işsizler arasındaki dengesizlik vardır. Ancak Smart’a göre bu seferki krizde bu çok daha ağır olabilir. Zira kriz kendisini ilk hissettirdiğinde şirketler genellikle teknoloji harcamalarını arttırarak operasyon giderlerini kesmeyi hedeflerler. Ancak bu krizle birlikte tüketici alışkanlıklarında ve tercihlerinde pandemi sonrasına da sarkacak kalıcı değişimler yaşandığı gözüküyor.

FED New York’un konuyla ilgili yaptığı bir çalışmaya göre ekonomik toparlanma gerçekleştiğinde işlerinden çıkarılanların büyük bir kısmının yetenekleri yeni meslekleri karşılamaya yetmiyor. Söz konusu eksiklik sadece eğitimle ilgili de değil. Baş stratejiste göre eski işverenin işletmesine talebin artması ve eski çalışanları geri çağırması ihtimali haricinde söz konusu bireylerin iş bulma serüveni çok daha uzayabilir ki söz konusu işverenin iflas etmesi ihtimali de söz konusu. Bir araştırmaya göre ABD’de geçtiğimiz Ocak ayından bu yana küçük işletmelerin üçte biri kapandı.

Söz konusu sorunların teşvik paketiyle birlikte çözülmesi söz konusu değil. Özellikle uzun süreli işsizlerin işgücüne geri dönebilmesi için teşviklerden çok desteğe ihtiyacı bulunuyor. Smart’a göre bunun için gereken eğitim ve öğretimin sonuç vermesi uzun bir zaman alabilir.

Baş stratejiste göre yatırımcılar için iyi haberse bu uzun vadeli trendlerin borsalardaki kısa vadeli getirileri etkilemeyeceği. Kötü haberse birçok ölçeğe göre uzun vadeli büyüme rakamları siyasi istikrar bir kenara bırakılsa bile bozulma eğilimi göstermeye devam ediyor.

Sevgililer Günü'nde online harcamalar rekor kırdı

İngiltere'nin kripto para kraliçesi

Almanya’da iş dünyası ekonomi için iyimser