Ekonomik iyileşme Biden'ın teşvik paketini tehdit eder mi

ABD’de işverenler geçen ay istihdam piyasasına 379 bin yeni iş sahası daha ekledi. Çalışma Bakanlığı’nın aylık raporuna göre bu rakam Ekim ayından beri sağlanan en yüksek istihdama işaret ediyor. Uzmanlar bunda korona virüs vakalarında geçen haftalarda görülen düşüşün, tüketicilerin daha fazla harcama yapmaya başlamasının ve şehirlerde korona önlemlerinin hafifletilmesinin etkili olduğu görüşünde.

Associated Press haber ajansına göre, Cuma günü açıklanan raporun ekonominin canlanmaya başladığını göstermesi Başkan Joe Biden’ın 1,9 trilyon dolarlık teşvik paketini zora sokabilir. Paket Temsilciler Meclisi’nde onaylanmasının ardından Senato’da görüşülüyor.

İstihdam alanında Şubat ayında sağlanan ilerleme Ocak ayındaki 166 bin istihdam artışının ve Aralık ayındaki 306 bin istihdam kaybının ardından sert bir yükselişe işaret ediyor. Ancak ekonominin pandemi öncesindeki seviyesine dönebilmesi için 9 milyon 600 bin istihdam sağlanması gerekiyor.

Çalışma Bakanlığı’nın aylık istihdam raporuna göre işe alımlardaki artış işsizlik oranını da yüzde 6,3’ten yüzde 6,2’ye düşürdü. Ancak bu rakam pandemi öncesindeki yüzde 3,5 oranındaki işsizliğin hala üzerinde. ABD’de korona virüsün ortaya çıkmasından hemen sonra geçen yılın Nisan ayındaysa işsizlik oranı yüzde 14,8’ye kadar tırmanmıştı.

Borsalarda bir gün önce enflasyon ve faiz oranlarının yakında yükselebileceği kaygısıyla yaşanan düşüşün ardından hisse senedi fiyatları güçlenen istihdam piyasası haberiyle yükseldi.

Ekonomistler umutlu

ABD’de büyük bir ekonomik resesyona yol açan salgının üzerinden bir yıl geçmişken ekonomistler aşıların da piyasaya çıkmasıyla gelecek aylarda Amerikalılar’ın yeniden seyahat, alışveriş, spor etkinlikleri, sinema ve restoranlara geri dönmesiyle istihdamın da artacağı konusunda umutlu.

California gibi bazı eyaletlerde işyerlerinin üzerindeki kısıtlamaların kalkmasıyla barlar ve restoranlar geçen ay istihdam piyasasına 286 bin yeni iş sahası ekledi. Teksas’ın da bu haftasonunda ekonomisini tam olarak açmaya ve tüm kısıtlamaları kaldırmaya hazırlandığı açıklamasıyla istihdamdaki artış eğiliminin sürmesi bekleniyor.

Geçen ay istihdamı arttıranlar arasında 41 bin iş imkanı sağlayan perakendeciler, 46 bin iş imkanı sağlayan sağlık hizmeti şirketleri ve 21 bin iş imkanı sağlayan üreticiler de vardı. Diğer taraftan inşaat firmalarında 61 bin iş kaybı yaşandı. Bunun nedeninin Teksas’taki elektrik kesintileri ve fırtınalar olduğu sanılıyor.

Şubat ayı verilerinde dikkat çeken bir nokta ise geçen ayın net istihdam büyümesine etki edenlerin daha çok işlerinin geçici olarak durdurulduğunu söyleyen işçiler olması. İş kaybının kalıcı olduğunu açıklayanların istihdam durumunda ise Ocak ayına kıyasla fazla değişim olmadı. İşini kalıcı olarak kaybedenler genellikle yeni iş bulmakta zorlanıyor. Bu çalışanların işverenleri de kapılarını tamamen kapatmak zorunda kalmış oluyor.

‘‘Ekonomik büyüme hızı rekor kırabilir’’

Oxford Economics uzmanlarının tahminine göre 2021’de ekonomik büyümenin yüzde 7 civarında olması bekleniyor. AP ajansının haberine göre bu da 1984’ten bu yana bir takvim yılında görülen en hızlı büyüme olabilir. Kongre Bütçe Ofisi bu yıl istihdam piyasasına eklenecek toplam iş sahasının 6 milyon 200 bin olmasını tahmin ediyor, ancak bu yine de pandemi öncesindeki dönemin istihdam oranına ulaşılmasını sağlamıyor.

Biden’ın teşvik paketinin ekonominin ilerleme sağladığı bir dönemde gelmesi enflasyonun artması, borçlanma maliyetlerinin yükselmesi ve Merkez Bankası’nın (FED) faiz oranlarını arttırmasına neden olmasından endişe ediliyor. Bu kaygılar son iki haftadır finans piyasalarını da etkisi altına aldı.

Biden’ın paketinin bir dizi mali yardımın yanı sıra Amerikalılar’a bin 400 dolarlık yardım çekleri gönderilmesini, haftada 400 dolarlık ek işsizlik yardımı yapılmasını ve küçük işletmelere mali desteğin tekrar edilmesini öngörüyor.

FED kaygıları gidermeye çalıştı

FED Başkanı Jerome Powell, Perşembe günü kaygıları gidermeye çalıştı ve enflasyonda görülebilecek etkili artışların geçici olacağını, FED’in kısa dönem gösterge Faiz oranını arttırma konusunda acele etmeyeceğini bildirdi.

Son dönemdeki ekonomik veriler de daha olumlu bir geleceğe işaret ediyor. Amerikalılar, haftada 600 dolarlık yardım çeklerini aldıkları dönemde, Ocak ayında perakende mağazalarından ve restoranlardan alışverişlerini arttırdı. Perakendecilerin satışları 3 aylık düşüşün ardından yüzde 5,3 arttı.

Üretim de Ocak ayında yükseldi. Yönetim, geçen hafta otomobil ve uçak gibi uzun süreli ürünlere talebin de arttığını bildirdi.

Ev satışları da uzun vadeli konut kredi (mortgage) faizlerinin düşük olması ve Amerikalılar’ın salgın sırasında daha fazla alana sahip olmayı istemeleri gibi sebeplerle artmıştı. Evden çalışanların sayısında büyük artış olması da ev satışlarını arttırdı. Ocak ayında ev satışları bir önceki yılın aynı döneminden yüzde 24 fazlaydı.

ABD'de Şubat'ta tarım dışı istihdam beklentileri aştı

Biden'ın 1,9 trilyon dolarlık ekonomik destek paketi Senatoda