Ekonomi yavaşladı, krediler hız kesti

Bankacılık sektörünün 2011’de hızla büyüyen kredi hacmi, bu yılın ilk dört ayında adeta yerinde saydı. Kredilerdeki yavaşlama, küresel konjonktürün de etkisiyle tüketim ve borçlanmanın kısılması, ekonomide soğuma eğilimi ve büyümenin yavaşladığına işaret etti.
DÜNYA’nın Merkez Bankası verilerinden yaptığı hesaplamaya göre mevduat ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının toplam kredi hacmi, bu yılın ilk dört ayında yüzde 4.6 oranında net 29.5 milyar liralık bir artışla 668.6 milyar liraya ulaştı. Ocak-nisan döneminde TÜFE bazında yüzde 3.09 olan enflasyonla indirgendiğinde toplam kredi hacmindeki reel artışın sadece yüzde 1.5 olduğu belirlendi. Geçen yılın aynı döneminde toplam kredi hacminde net 49.2 milyar liralık bir genişleme yaşanmıştı. Sektörün toplam kredi hacmi, geçen yılın tümünde ise yüzde 32.1 oranında 155.3 milyar lira büyüyerek 2011 sonu itibariyle 639.1 milyar liraya ulaşmıştı. Böylece geçen yıl ekonomideki aşırı ısınmaya karşı kredi genişlemesini yüzde 25’te tutmaya yönelik alınan önlemlere rağmen öngörülen sınır fazlasıyla aşılmıştı. Reel bazda ise kredilerde, geçen yılın ilk dört ayında yüzde 7.6, tümünde ise yüzde 19.6 artış yaşanmıştı.
Yurt içi krediler yerinde saydı Ekonomideki canlılık, tüketim eğilimi ve büyümenin asıl göstergesi olan yurt içi krediler ocak-nisan döneminde yüzde 4.5 artışla 663.4 milyar lira olurken, yurt dışı krediler yüzde 14.7 artışla 5.2 milyar liraya yükseldi. Enflasyonla indirgendiğinde yurt içi kredilerdeki reel artışın sadece yüzde 1.4 olduğu belirlendi.
Geçen yılın ilk dört ayında net 47.8 milyar lira artan yurt içi kredi hacminde bu yılın aynı dönemindeki net artış ise 28.9 milyar lirada kaldı. Yurt içi kredilerde 2011’in ilk dört ayda yüzde 7.4 olan reel artış, yılın tamamında da yüzde 19.7 olarak gerçekleşmişti.
En düşük artış kamu mevduat bankalarında
Toplamda en büyük paya sahip olan mevduat bankalarının kredi hacmi dört ayda yüzde 4.3 oranındaki cari artışla 590.2 milyar liraya çıktı. Bu bankaların yurt içi kredileri yüzde 4.4 artışla 587.3 milyar, yurt dışı kredileri ise yüzde 3.3 azalarak 2.9 milyar lira oldu.

Yurt içi kredilerde en belirgin yavaşlama kamu bankalarında görüldü. Bu bankaların yurt içine verdiği kredilerin hacmi sadece yüzde 2.9’lik cari artışla 174.3 milyar lira olurken, özel bankaların yurt içi kredileri yüzde 4.6 artışla 321.9 milyar, yabancı mevduat bankalarının yurt içi kredileri de yüzde 6.5 artışla 91.1 milyar lira düzeyinde gerçekleşti.
Mevduat bankalarının yurt içi kredilerinin en büyük bölümünü oluşturan ticari ve bireysel krediler yüzde 4.6 artışla 550.9 milyar, ihtisas kredileri ise sadece yüzde 0.6’lık bir artışla 36.4 milyar lira oldu. İhtisas kredilerindeki artışın düşük kalmasında, 20.7 milyar lirayla en büyük bölümü oluşturan tarımsal kredilerin hacminde ilk dört ayda yaşanan yüzde 2.3 oranındaki küçülme etkili oldu. Bu kapsamda yer alan küçük esnaf ve sanatkar kredileri yüzde 2.8, konut kredileri de yüzde 3.3’le oldukça düşük artışlar gösterdi. Nisan sonu itibariyle küçük esnaf ve sanatkar kredileri yaklaşık 12 milyar, konut kredileri 1.2 milyar lira oldu. Diğer ihtisas kredileri ise yüzde 15.9 artışla 2.5 milyar liraya çıktı. 
İslami banka kredileri daha hızlı arttı
Ocak-nisan döneminde kalkınma ve yatırım bankaları ile faizsiz bankacılık olarak adlandırılan katılım bankalarının kredilerinde ise mevduat bankalarına göre daha hızlı artışlar yaşandı. Kalkınma ve yatırım bankalarının kredi hacmi dört ayda yüzde 10.8 artışla 2.4 milyar liraya, katılım bankalarının kredileri de yüzde 8.5 artışla 3.3 milyar liraya yükseldi. Mali
kesime verilen krediler ise yüzde 5.9 azalarak 11.7 milyar liraya indi.