Döviz borcuna sınırlama imzada

Ekonomi yönetiminin yaklaşık bir yıldır yürüttüğü reel sektörün dövizle borçlanmasının sınırlandırılmasına yönelik tedbirlerde son viraja girildi. Öncelikle küçük ve orta boy işletmeler için alınan tedbirler devreye girecek. Tedbirlere ilişkin Bakanlar Kurulu kararı taslağı imzaya açıldı. Yatırım için alınan makine teçhizat alımı ile kamu özel işbirliği projeleri tedbirlerin dışında kalacak.

BORÇLANMA YASAK

Reel sektörün döviz borcuna yönelik çalışmalarda ilk aşama çalışması tamamlandı. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in açıkladığı döviz borcu çalışması için iki aşamadan oluşan bir planı devreye sokulacak. Küçük ve orta boy işletmeler için dövizle borçlanmanın sınırlandırılmasına yönelik Bakanlar Kurulu taslağı imzaya açıldı. Taslağa göre, döviz geliri olmayan küçük ve orta boy işletmeler artık dövizle borçlanmayacak. Döviz geliri olan yine küçük ve orta boy işletmeler ise üç yıllık ortalama döviz gelirlerinin 3 katına kadar dövizle borçlanabilecek. Toplam döviz borcunun yüzde 16-17’lik kısmı küçük ve orta boy işletmelerin borçlarından oluşuyor. Sınırlama devreye girdikten sonra bir işletmenin geliri 2 milyon dolarsa ancak 3 katı kadar yani 6 milyon dolar borçlanabilecek. Düzenleme geriye dönük kredileri etkilemeyecek. Yeni alınacak döviz kredisi için sınırlama söz konusu olacak.

İSTİSNALAR OLACAK

Uygulamanın bazı istisnaları olacak. Yatırım için alınan makine-teçhizat için kullanılan döviz kredileri kapsam dışında kalacak. Ayrıca kamu-özel işbirliği ile yapılan işler de kapsam dışında tutulacak. Merkez Bankası’nın Reel Sektör Döviz Pozisyonu ve Risklerin Dağılımı çalışmasına göre, son 10 yıldaki döviz kredilerinin artışında Kamu-Özel İşbirliği kapsamındaki altyapı ve şehir hastaneleri projelerinde kullanılan döviz kredileri etkili oldu. Çalışmada, “KÖİ yatırımları içerisindeki yenilenebilir elektrik enerjisi üretimi, elektrik dağıtımı, otoyol/köprü ve havaalanı gibi projelerde kamu satın alım garantisi bulunmaktadır. Hizmet/ürün satın alımı, kiralama veya dolaylı yöntemlerle kamu garantisi kapsamına giren KÖİ projelerinde kullanılan yabancı para kredi miktarı en geniş varsayımlarla yaklaşık 31 milyar dolar olarak hesaplanmıştır” denildi.

BÜYÜKLER İÇİN ÇALIŞMA SÜRÜYOR

BU arada döviz kredi borcu yüksek olan ilk 2 bin şirket için daha detaylı çalışma yapılacak. Bu şirketlere hedge zorunluğu getirilecek. Hedge sistemi döviz riskini azaltmak için uygulanan bir model. Başka bir kaynakla döviz kredisi borcu dengelenmeye çalışılıyor. Ancak öncelikle bu şirketlere yönelik veri seti çalışması tamamlanacak. Geçen yılın sonlarında yasalaşan torba yasayla Merkez Bankası’nın gerçek ve tüzel kişilerden döviz pozisyonunu etkileyen işlemlerini izlemek için her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilmesine yönelik yetki alındı. Merkez Bankası şirketlerden veri toplarken bağımsız denetim raporlarını esas alacak. Özellikle şirketlerin yaptığı türev işlemlerle ilgili bilgiler toplanacak. Büyük şirketler için yüzde 20’den başlayarak kademeli hedge etme zorunluluğu getirilecek. Büyük firmalar borçlarının belli bir kısmı için örneğin yüzde 20 başka bir enstrümanla riskini azaltacak. (Hürriyet / Neşe Karanfil)