Doğalgaz krizi aşılacak mı?

İran'ın Ankara Büyükelçisi Alireza Bikdeli, Türkiye ile fiyat ve miktarda anlaşmaları durumunda yeni doğalgaz anlaşması yapılabileceğini söyledi. 
Nükleer faaliyetleri nedeniyle ABD ve AB'nin yaptırım uyguladığı İran halen yıllık 10 milyar metreküplük kontrat ile doğalgazda Türkiye'nin en iyi ikinci tedarikçisi durumunda bulunuyor. Doğalgaz ticareti yaptırımlar kapsamında bulunmuyor. 
Diplomasi Muhabirleri Derneği üyeleriyle bir araya gelen Bikdeli'ye, Türkiye'nin İran'dan satın aldığı doğalgazın fiyatı konusunda tahkim yoluna gittiği ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin yakın zamanda gerçekleşmesi beklenen Türkiye ziyaretinde doğalgaz fiyatı konusunda bir anlaşmanın söz konusu olup olmayacağı soruldu.  
Türkiye ile İran arasında doğalgaz satışı konusunda yapılan anlaşmanın tahkim seçeneğini içerdiğini hatırlatan Bikdeli, "Bahsettiğiniz tahkim mahkemesi iki kişinin kavga edip başvurduğu mahkemelere benzemiyor. Tam tersine bu mahkeme aramızda imzalanmış olan ikili anlaşmanın bir maddesi ile ilgili karar verecektir" dedi ve bu anlaşmanın gözden geçirilmesi imkanının olmadığını belirtti. İki ülke arasında yeni bir doğalgaz anlaşması yapılabileceğini kaydeden Bikdeli, "Bizler belirli bir hacim üzerinde anlaşabilirsek yeni fiyatlarla ve yeni hacimlerle bunu (yeni anlaşmayı) yapabiliriz. Böyle bir anlaşmada biz birbirimize daha yakın ve olumlu bir mutabakata varabiliriz" dedi. 
Enerji Bakanı Taner Yıldız daha önce Reuters'a yaptığı açıklamada, İran'ın yıllık 10 milyar metreküplük yeni bir anlaşma önerdiğini söylemişti. Türkiye ile İran arasında doğalgaz fiyatı ve teslimi dahil yaşanan sorunların çözümü için başlatılan tahkim süreci de halen devam ediyor.  
     
PETROL ve HALKBANK ÖDEMELERİ  
   
Bikdeli, İran ile Batılı ülkeler arasında sağlanan nükleer anlaşma ile bazı yaptırımların 
kaldırılmasının ardından iki ülke arasındaki petrol ticaretinin miktarında bir artış yaşanıp yaşanmadığı ile ilgili soruları da yanıtladı. Tüpraş , İran'a uygulanan uluslararası yaptırımlar nedeniyle bu ülkeden satın aldığı petrolün miktarını kademeli olarak düşürmüştü. 

"Biz neredeyse Türkiye'ye en fazla miktarda petrol ihraç eden ülkeyiz... Son zamanlarda 
petrol ihracatımızın seviyesinde bir azalma söz konusuydu. Bu miktar aynı düzeyde devam etmektedir" diyen Bikdeli, "Bu, P5+1 ülkeleri ile görüşmelerimiz nihai sonuca varana kadar bu şekilde sürecek. Halihazırda Viyana'da devam eden görüşmeler için olumlu bir bakış mevcuttur. Bu görüşmeler sonucunda Türkiye ile petrol ihracatımızın geçmişteki seviyesine ulaşmasını umut ediyoruz" dedi.  

İran ile Batılı ülkeler arasında İran'ın nükleer programına ilişkin geçen yıl Kasım ayında 
geçici bir anlaşma yapılmıştır. Batılı ülkeler ile İran'ın temsilcileri bu hafta Viyana'da nihai bir anlaşmanın imzalanabilmesi için müzakerelerde bulunuyor.   

Bikdeli, İran'ın Türkiye'ye sattığı petrol ve doğalgaz için Türkiye'nin Halkbank'taki bir 
hesaba yatırdığı ödemelerle ilgili soruları da yanıtladı. Bikdeli, "Halkbank  nezdindeki hesabımızdaki İran parasını biz halihazırda ihtiyaç duyduğumuz ürünleri almak için 
kullanıyoruz ve bu para meblağ olarak birikecek kadar görünmüyor" dedi. İran yaptırımlar nedeniyle Halkbank'taki biriken doğalgaz ve petrol ödemelerini nakit olarak çekemediği için bu parayı Türkiye'den gıda ve ilaç gibi ürünleri satın almak için kullandığını duyurmuştu.  
     
YOLSUZLUK SORUŞTURMASI VE İRAN BAĞLANTISI 

Yolsuzluk ve rüşvet iddiaları ile başlatılan soruşturma kapsamında adı geçen işadamı Reza Zarrab'ın, İran'da da hakkında yargılama süreci devam eden İranlı işadamı Babek Zencani ile bağlantısı sorulan Bikdeli, İran ile iş yapan Türk işadamlarının faaliyetlerinin uluslararası kurallar içinde gerçekleştiğini belirtti ve, "Türkiye'nin İran'la ticari ilişkileri bazı dış unsurların ağır denetimi altında gerçekleşmektedir. Dolayısıyla yaptırım kurallarına aykırı herhangi bir husus görülmüş olsaydı bu işi denetleyen kurumlar herkesten önce seslerini çıkarır ve buna karşı çıkarlardı. Bu bahsettiğim tüm işadamlarını içeriyor, doğal olarak Reza Zarrab'ı da içermektedir" dedi.  

Zarrab ile hiç görüşmediğini ve tanışmadığını belirten Bikdeli, "Zarrab ve Zencani arasında herhangi bir bağlantı hususunda bir haber ya da belge de görmedim. Umud ediyorum İran ve Türkiye olarak ekonomik ilişkilerin siyasi nedenlerle zarar görmemesi için her şeyi yapabiliriz" dedi.  

Yolsuzluk ve rüşvet soruşturması kapsamında gözaltına alınana ancak daha sonra serbest bırakılan Zarrab'ın bazı bakanlarla menfaat ilişkisi geliştirdiği iddiaları gündeme gelmişti.  Bikdeli, açıklamaları sırasında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin en yakın zamanda Türkiye'ye gelmesi konusunda mutabakat olduğunu ve tarih üzerindeki çalışmaların sürdüğünü de söyledi.  Bikdeli, bu ziyaret sırasında iki ülke arasında bazı anlaşmaların imzalanacağını duyurdu ancak detay vermedi.