Dikkat tehlike!

Almanya’da statların dinamiği üzerine yapılan araştırma korkunç bir gerçeği ortaya çıkardı. Maçlar sırasında tribünde aynı anda zıplayan seyircilerin büyük bir tehlike yarattığı ve statlarda çökme riski bulunduğu görüldü.Biz de Türkiye’deki statların durumunu araştırdık.
Ülkemizde de tablo çok farklı değil. 1936’da yapılan Ankara 19 Mayıs ve 1947’de tamamlanan İnönü hakkında ciddi bir dayanıklılık çalışması yapılmadı. Çoğu stadımızın şu an ne halde olduğunu bilen yok.
Araştırma sonunda ortaya çıkan şu bilgiler gerçekten çok çarpıcıydı: “80 kiloluk bir kişi normal sıçrama ile bulunduğu yere 3-4 kat fazla baskı uyguluyor. Bu bazen daha da artabiliyor. Ortalama 80 kilo olan 10 kişinin normal ağırlığı 800 kilo olacakken, sıçramalarla bu 2-2,5 tona kadar yükseliyor. Bunu 5-10 bin kişi aynı anda yapınca da tribünler beşik gibi sallanmaya başlıyor. Statların yapımında bu etki göz önüne alınmıyor.”
Biz de bunun üzerine Türkiye’deki statlarla ilgili bir araştırma yaptık ve ürkütücü gerçekle karşılaştık. Ülkemizdeki eski statların büyük bölümünde çökme tehlikesi olabileceği ve çoğunun yeterli derecede güvenli olmadığı ortaya çıktı.
İnönü’nün demir ölçümü yapılmamış
27 Kasım 1947 tarihinde yapılan Fiyapı İnönü Stadyumu, ilk olarak 1950 yılında ek tribünler yapılırken elden geçirilmiş. Ancak stadyumun yapısı ve demir ölçümleri bugüne dek hiç yapılmamış. Tam 63 yıl önce İtalyan mühendis Paolo Violi tarafından yaptırılan stadyumun günümüz koşullarında ne kadar güvenli olduğu hiç bilinmiyor. Türk spor tarihinin yaşayan en eski tesislerinden İnönü tarihi eser kapsamında olduğu için tribünlerinin yıkılıp yeniden yapılması da bir türlü gerçekleştirilemiyor. Spor Toto Süper Lig maçlarının oynandığı en eski stat ise 1936 yılında yapılan Ankara 19 Mayıs Stadyumu. İnönü’nün mimarı İtalyan Violi’nin imzasını taşıyan 75 yaşındaki tesisi inceleyen mühendisler, stadyumun çökme tehlikesi yaşayabileceğini belirtiyor.
Sadece yeni statlar güvenli
Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu, Türk Telekom Arena, Atatürk Olimpiyat ve Kayseri Kadir Has gibi statlarda ise yeni teknoloji ile yapıldıkları için herhangi bir güvenlik sorunu sözkonusu değil. Fenerbahçe’nin stat inşaatını gerçekleştiren asbaşkan Nihat Özbağı, Şükrü Saracoğlu’nun 9.5 şiddetinde bir depreme karşı bile dayanabileceğini söyledi. Özbağı, “Stadımızı zemin güçlendirme çalışması ile seyirci hareketlerine dayanıklı hale getirdik. Her yerine maksimum şekilde en iyi malzemeleri kullandık” diye konuştu.
Sami Yen mucize eseri yıkılmamış
Bu arada eski statların neden güvensiz olduğuna dair en somut verilecek örneklerden biri de yıkılan Ali Sami Yen. Stadın yıkım ihalesini üstlenen Aşçıoğlu İnşaat yetkilileri, normalde metrekareye 250 kg demir kullanılması gerekirken 57 kg kullanıldığını belirterek, emektar stadyumun yıkılmamasının büyük bir mucize olduğunu ifade etmişlerdi.
Statlarımız ne durumda
Ankara 19 Mayıs Stadı
74 yıllık bir yapı. Geçtiğimiz yıl Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından duvar ve kolonlarında yapılan teknik analizinde yıpranmaya ilişkin ciddi sıkıntıları olduğu saptanmıştı. Şiddetli bir depremde büyük hasar görebileceği belirtiliyor.
Eskişehir Atatürk Stadı
Asbaşkanı Ahmet Yalçın: 1950’li yıllarda yapılan eski bir stat. Açık tribüne ek bölümü 1980’lerde yapılmıştır. Bizim statta böyle seyredilmez ama bütün stadın zıplayarak maç seyretmek istemesi tehlike yaratmaz diyemeyiz.
Kayseri Kadir Has Stadı
Stat sorumlusu Ali Üstünel: Depreme dayanıklıdır. 11 santim dikine ve enine esneme kabiliyeti vardır. Bu yüzden stat tamamen dolsa ve herkes zıplayarak maç seyretse dahi yıkılma tehlikesi yoktur. UEFA tarafından da test edilmiştir.
Bursa Atatürk Stadı
Stadın yenilemesinde görev alan mimarlardan Hasan Sözüneri: 1955 yılında yapılan çok eski bir stattır. Yenileme çalışmalarında görev yaptım. Yenilediğimiz bölümler her türlü testten geçmiştir ve tehlike yoktur. 
Manisa 19 Mayıs Stadı
Asbaşkan Ersin Öztaş: Tribünlerin büyük kısmı son 5 ay içinde hesaplamalara ve yönetmeliklere uygun olarak yapıldı. Son olarak kale arkalarının üstlerini örtmek için yeniden beton testi yaptırdık. Bunda da tribünlerin sağlamlığı ortaya çıktı.