Dicle kaçağının faturası vatandaşa çıktı

Kaçak elektriğe, özellikle Güneydoğu'da kullanılan kaçak elektriğe bir türlü çözüm bulunamıyor. Kayıp kaçak oranının rekor kırdığı bölgeden 35 milyon abonenin payına düşen fatura ise 140'ar lira artış oldu. Ufuk Şanlı, krizi Vatan'daki köşesine taşıdı. İşte Şanlı'nın o yazısı:
 
Dicle’nin kaçağı yüzünden abone başı 140 TL ‘çarpıldık’ 
Dicle Elektrik Dağıtım Bölgesi’nde 4.9 milyar liralık kaçak-elektrik kullanıldı. Ödenmeyen fatura 35 milyon elektrik abonesine bölüştürüldü. Elektrik faturamız abone başına 140 lira artmış oldu.

Türkiye’deki elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirmeleri geçen yıl tamamlandı. Özelleştirmeyle devletin kasasına 12.7 milyar dolar girerken, ihaleyi kazanan şirketleri de zorlu bir maraton bekliyordu.

Özelleştirme sürecinde tüm gözler Türkiye’nin kaçak-kayıp rekortmeni Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş’nin (DEDAŞ) üzerindeydi. Özelleştirme öncesi Sayıştay tarafından hazırlanan raporlara göre bölgedeki kaçak-kayıp oranı yüzde 71 seviyesindeydi. Ancak daha vahim olan bölgedeki elektrik tüketiminin her geçen yıl hızla artmasıydı. Enerji Bakanlığı verilerine göre 2009-2013 arasında elektrik tüketimi 15.5 milyardan 19.3 milyara yükseldi. Yani tüketim 5 yılda yüzde 24 arttı.

Kaçak her yıl %5 büyüdü
2009 yılında 15.5 milyar kwh olan elektrik tüketimi bir sonraki yıl yüzde 6 artışla 16 milyar 453 milyon kilovat saate ulaştı. 2011 de elektrik tüketimi 17.7 milyar kilovata çıktı. Artış hız kesmeden devam etti ve 2012’de 19.3 milyar kilovata çıktı. Mart 2013’te Dicle Elektrik özelleştirildi. Düzenlenen ihaleyi 387 milyon dolarlık teklifle İşkaya- Doğu Ortak Girişim Grubu kazandı. Özelleştirmenin üzerinden tam 1 sene geçti. Gelinen son noktayı Dicle Elektrik Sözcüsü Mehmet Gökay Üstün ile konuştuk. Üstün, 2013 sonu itibarıyla bölgedeki toplam elektrik tüketiminin 19.3 milyar kilovat olduğunu, ancak bunun sadece 4.6 milyarlık bölümünün tahakkuk edildiğini anlattı. Üstün, “Tüketilen elektriğin parasal değeri vergiler dahil 6.4 milyar liraya ulaşıyor. Ancak bunun sadece 1.5 milyar liralık bölümünü tahakkuk edildi. Geriye kalan 4.9 milyar lira elektrik abonelerinin cebinden çıkmış oldu.” dedi. Üstün’ün verdiği bilgilere göre özelleştirme sonrasında kaçak-kayıp oranı 1 puan düştü. Üstün, “Özelleştirmenin ardından hatalı tahahuklardan ötürü 1 milyar kilovat saatlik bölümü iptal edildi. Dolayısıyla devir aldığımız tarihte yüzde 75.86 olan kaçak-kayıp oranını ciddi bir çabayla 74.95’e düşürmüş olduk. Bu sayede vergiler dahil 40 milyon liralık bir kaybın önüne geçilmiş oldu.” bilgisini verdi.

Türkiye’de yaklaşık 35 milyon elektrik abonesi var. Dicle Elektrik Bölgesi’nde yer alan Diyarbakır, Batman, Siirt, Şanlıurfa, Mardin ve Şırnak’ta faturalar ödenmediği için her bir abonenin cebinden geçen 140 lira fazla para çıktı. Yani milyonlarca abone her ay 12 lira fazla elektrik faturası ödedi. 

Köylüler 1.7 milyarlık borcu hala ödemedi
Dicle Elektrik sınırları içinde 330 bin köy abonesi bulunuyor. Bu abonelerin yıllık elektrik tüketimi 1.1 milyar kilovat saat. Abonelerin her yıl ödemesi gereken elektrik faturası 330 milyon TL. Ancak bunun sadece 58 milyon lirası tahsil edilebiliyor. Ayrıca köylüler elektriği sadece ısınma-soğutma amaçlı kullanmıyor. Tarımsal sulama için tüketilen elektrik 4 milyar kilovat saat. Bunun parasal karşılığı ise 1.4 milyar lira. Tahsil edilen tutar ise oldukça dramatik: 29 milyon TL . Yani borcun yüzde 98’i tahsil edilemiyor. Derinlerde bulunan yeraltı sularını motorlar yardımıyla yüzeye çıkaran köylüler bu sayede fatura ödemeden tarımsal sulama yapıyor. Dicle Elektrik Sözcüsü Mehmet Gökay Üstün, “Tarımsal üretimde elektrik faturaları tam tahsil edilebilse belki bir kilo pamuğun 1 kot fiyatına üretildiği ortaya çıkacak” yorumunu yaptı.

Diyanet de çözemedi
Başbakan Erdoğan ve Enerji Bakanı Taner Yıldız, geçen yıl bölge halkını elektrik faturası ödeme konusunda hassas davranmaya davet etmiş hatta bunun için Diyanet İşleri Başkanlığı da devreye sokulmuştu. Dini hassasiyeti yüksek olan Diyarbakır, Batman, Siirt ve Şanlıurfa’da Cuma hutbelerinde bu konuya dikkat çekilmişti. Bu konuyu sorduğumuz Dicle Elektrik Sözcüsü Üstün, “Maalesef beklenen etki sağlanamadı” bilgisini verdi.