Dev bankalarda batık kredi riski büyüyor

Küresel sokağa çıkma kısıtlamaları ve seyahat engelleri sebebiyle iflasın eşiğinde olan milyonlarca şirket sebebiyle bankacılık sektörü 2008 finansal krizinden bu yana en derin mücadelesini veriyor. Hükümetler ve yasa yapıcılar sistemi destelemek, kredi akışı ile piyasalarda operasyonlarının devamlılığını sağlamak ve maaş teşvikleri ile haneleri ayakta tutmak için trilyonlarca dolar önlem paketleri açıkladı. Öte yandan Euro Bölgesi’nde halihazırda negatif düzeyde olan faiz oranları da ABD’de sıfıra ve İngiltere’de yüzde 0.1’e indirilerek bankaların kredi marjları üzerindeki baskıyı artırdı.

Uzmanlar, hala 12 yıl önceki krizden toparlanmaya çalışan küçük ve zayıf şirketler için Kovid-19’un ölümcül olabileceği uyarısını yapıyor. Büyük şirketler için ise borsa yatırımcılarının atağa geçtiği bir dönemde zayıfkârlar, yetersiz destekler ve temettülerin yok olduğu bir ortamda, bıçak sırtı bir hayatta kalma mücadelesinin gündemde olduğunu belirtiyorlar. Bu dönemde, Avrupa bankalarına kıyasla daha güçlü gelirler açıklayan ABD bankaları daha az zarar aldığı da ifade ediliyor.

2022 sonunda 880 milyar dolar

Bu dönemde büyük kredi kayıpları en büyük endişe olarak öne çıktı. Kovid-19 salgının altıncı ayında rakamlar zayıflamaya başladı. ABD’nin en büyük 15 bankası öngörülen batık krediler için toplamda 76 milyar dolar ayırırken, Avrupa bankalarında ise bu rakam 56 milyar Euro oldu.

Citigroup verilerine göre söz konusu bankaların 139 milyar dolar değerindeki toplam kayıp kredi karşılıkları, 2009’un ikinci yarısında Bear Sterns ve Lehman Brothers gibi şirketlerin iflasına yol açan 2008 finansal krizindeki 189 milyar dolar düzeyinden sonraki ikinci en yüksek seviyede.

Daha fazla bankayı inceleyen Accenture danışmanları ise, batık kredilerin oluşturacağı kayıpların 2022 sonunda 880 milyar dolara ulaşabileceğini öngörüyor. Kayıp kredi karşılıkları finansal krizin bir sonucu olarak yeni küresel muhasebe kuralları sebebiyle artıyor.

Borç silmeler artışta

JPMorgan ikinci çeyrek sonuçlarına göre, 998 milyar dolarlık toplam borç portföyünden 1.6 milyar dolar sildi. Mortgage kredisi sağlayan İngiliz Lloyds da geçen 3 yılın ortalamasına oranla daha düşük seviyede kalsa da yıl başından bu yana 38.4 milyar sterlinlik küçük kredi portföyünden sadece 10.5 milyon sterlinlik borç sildiğini açıkladı. Ancak banka yöneticileri 440 milyar sterlinlik kredi portföyü içinde bu yıl sonundaki sorunlu kredi miktarının 5.7 milyar sterline ulaşabileceğini de vurguladı. Toplamda 356 milyar Sterlin değerinde varlık yöneten Aviva Investors fon operasyon sorumlusu Jaime Ramos Martin, krizin sonunda doğacak olan kredi kayıplarını tahmin etmeye çalışmanın sonuç vermeyeceğini söyledi. Morgan Stanley, tarihinin en yüksek çeyrek gelirini açıklarken, sabit getirili işlem getirisinin yüzde 168 arttığını da açıkladı.

Avrupa bankaları net varlıklarının defter değerlerine oranı ortalama yüzde 48’i ile işlem görürken ABD’li bankalarda bu oran yüzde 89 düzeyinde. Yüzyıldan fazla tarihe sahip Barclays (17.4 milyar Euro), Deutsche Bank (15.6 milyar Euro) ve UniCredit’in (17.2 milyar Euro) toplam değeri, 2011’de kurulan 72 milyar dolar değerindeki (61 milyar Euro) video konferans şirketi Zoom’dan daha düşük.

Banka değerleri sürünüyor

Toplamda 1.5 trilyon Euro bilançosu ve 2019’daki 3.2 milyar Euro'luk geliriyle Fransa merkezli Societe Generale’in hisse senedi fiyatı 2020’de yüzde 60 düştü. Şirketin 11 milyar Euro'ya gerileyen değeri de, iş yeri mesajlaşma uygulaması Slack’in (14 milyar Euro) altına indi. Lloyds, Credit Suisse ve BNP Paribas’ın en büyük hissedarlarından ve toplamda 90 milyar dolarlık varlık yöneten Harris Associates Başkan Yardımcısı David Herro, ekonomilerin toparlanma yolunda olmasına ve sermaye ve nakit pozisyonlarının yeterince güçlü seyretmesine rağmen banka değerlerinin 2009’dan daha kötü bir durumda olduğuna dikkat çekti. Euro Bölgesi’nin en büyük bankalarından Santander Yönetim Kurulu Başkanı Ana Botin, martta pandemi sebebiyle Banka gelirlerinin yüzde 5 düşebileceğini öngörmüştü. Bu öngörüden dört ay sonra Santander kredi kayıpları için 7 milyar Euro ayırdığını duyurdu ve İspanyol banka 163 yıllık tarihinde ilk kez çeyreklik zarar açıkladı.

Barclays ve HSBC, ikinci çeyrek net gelirleri de sırasıyla yüzde 91 ve 96 düştü. ABD’de 9.5 milyar dolar değerindeki batık kredi karşılığı ayıran Wells Fargo’da 2.4 milyar dolar zarar açıklarken Citi, Bank of America ve JPMorgan’ın kârı da yüzde 50’in üzerinde geriledi. Gelirleri artırmak ve özellikle Avrupa’daki bankaların halihazırda anemik düzeydeki kârlarını korumak için maliyetleri daha fazla azaltması gerekiyor. HSBC ve Deutsche Bank, martta daha önce açıklanan işten çıkarmaların ertelendiğini açıklamıştı. Fakat iki aydan kısa bir süre sonra işten çıkarmalar devam etti.

Banka gelirlerinde etki görülüyor

Kovid-19 salgınının Mart ayından itibaren küresel piyasalarda dalgalanmalara yol açmasıyla dünya genelinde ikinci çeyrek banka gelirlerinde düşüşler veya sınırlı artışlar izlendi. Financial Times gazetesinin haberine göre, İngiltere merkezli Barclays, yılın ilk yarısında gelirlerinin yüzde

66 düşüşle 695 milyon sterline gerilediğini açıkladı. İsviçre merkezli UBS de net kârının yılın ikinci çeyreğinde yıllık yüzde 11.5 düşüşle 1.2 milyar dolara indiğini duyurdu. HSBC’nin gelirleri de ikinci çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde

67 düşüşle 1.1 milyar dolara indi. Söz konusu düşüşlerin yanında Credit Suisse, Deutsche Bank ve BNP Paribas gelirlerinde artış izlenmesine rağmen, sınırlı kaldı. Credit Suisse, ikinci çeyrekte net gelirlerinin yıllık bazda yüzde 11 artışla 6.2 milyar İsviçre frangına yükseldiğini açıkladı. Alman Deutsche Bank'ın da net gelirleri yılın ikinci çeyreğinde yüzde 1.4 artışla 6.3 milyar euroya yükseldi.

2008 tecrübesi darbeyi yumuşattı

Küresel finansal sisteme yönelik endişeler 20 trilyon dolarlık ABD hükümet borçlanma mekanizmasının durakladığı mart ayında zirve yaptı ve 2008-2009 yıllarındaki banka çöküşlerinin tekrarlanabileceği beklentilerini ortaya çıkardı. Fakat bu kez bankaların sahip olduğu zarar düşürücü tamponları alınan darbeyi hafifletti. Avrupa Merkez Bankası kısa bir süre önce büyük şirket birleşmelerinin önündeki uzun süredir varolan engelleri kaldıracağını açıklamıştı. Temmuzda İtalya merkezli Intesa Sanpaolo 4.2 milyar euroya UBI Banca'yı satın alarak, Avrupa'da finansal krizden bu yana en büyük bankacılık anlaşmasına imza atmıştı. Sektör temsilcilerinin bazıları, parçalanmış bir sektörü kurtarmak için gerçekleşen anlaşmalardan memnun değil. Citigroup banka araştırmacısı Ronit Ghose, “Bu tür bir konsolidasyonu beklemek Godot'yu beklemekten farksız, bu asla gerçekleşmeyecek" dedi.