Denizden babanız çıksa yemeyin!

Denemeden önce ne yediğinizi bilin...
Bu köşede yaklaşık bir yıl önce Akdeniz'i istila eden tropik balık tehlikesinden söz etmiştik. Deniz suyunun hızlı ısınması nedeniyle Kızıldeniz'i geçerek Akdeniz'e yerleşen bu 'yabancı' balıklar, insan sağlığı açısından tehlike oluşturuyor. Büyüklükleri gittikçe artan bu balıklar, bilmeyen biri için ölüme neden olabilir. Ağınıza ya da oltanıza takılan bu balığı 'büyük balık yakaladım' hevesiyle sakın yemeyiniz zira ölebilirsiniz...
Bazıları denize olan tutkusunu 'Denizden babam çıksa yerim' sözüyle ifade eder, haklılık payı da var. Sağlıklı gıdaların çoğu deniz kökenli ancak neyi, nasıl yediğiniz, nasıl pişirildiği hayati önem taşıyor. Örneğin balon balığı, daha meşhur adıyla 'fugu' usta ellerden çıktığında dünyanın en pahalı yemekleri arasına giriyor. Japon mutfağının en ünlü yemekleri arasında olan bu balığı pişirecek aşçıların en az iki yıl eğitim görmesi ve sertifika almaları gerekiyor.
İMPARATORA YASAK
Balon balığının zehirli yeri derisi ve karaciğeri. Bilim insanları balığın zehirli su yosunlarını yediğini, bu zehrin de karaciğer ve deride depolandığını söylüyor. Toplu iğne kadarı bile insanı felç etmeye yetiyor.
Usta aşçılar balığın zehirli olan bölümlerini ince bıçaklarla çıkarıyor ve balığı şerit gibi dilimlere ayırıyor. Temizliği yaparken zarar vermeyecek kadar zehir balıkta bırakılıyor ki yerken dilinizde bir uyuşma olsun. İşin raconu da bu; fugu yediğinizi bu uyuşmayla anlıyorsunuz. Fiyatı da bu zevke değecek kadar, 300-500 dolar arasında değişiyor bir porsiyonu.
Japon İmparatoru'nun fugu yemesinin yasak olduğunu da belirtelim de işin ciddiyeti daha net anlaşılsın...
Balon balığı pişirme işi sıkı tutulsa bile Türkiye'de sertifikası olmadan 'usta' olanlar var. Özellikle Akdeniz'deki birçok balıkçı bu işi biliyor, hatta ben bile temizledim ve pişirdim! Dünyada 120'den fazla fugu yani balon balığı türü olduğu biliniyor...
DERİSİ ÖLDÜRÜYOR
Dünyanın en zehirli su canlılarından biri de Namibya kurbağası olarak da bilinen bullfrog... Fransız mutfağında yaygın olan kurbağa bacağı ile karıştırmamak gerekir, çünkü bunlar oldukça tehlikeli... Namibya'da yaşayan bu kurbağanın derisinin çok zehirli olduğu biliniyor; yenildiğinde ölüm riski oldukça yüksek. Bu riske girmeye ne gerek var denebilir ancak (ben henüz yemedim) çok lezzetli, farklı bir tadı olduğu söyleniyor.
Özel aşçıların hazırladığı bu kurbağalardan yemek istiyorsanız zamanlamaya da dikkat etmeniz gerekiyor. Genellikle kurbağaların çiftleşmeye başladıklar zamanlarda yani 'üçüncü yağmur'un ardından tüketilmesi öneriliyor. Yanlış zamanda yenilmesi durumunda böbrek yetmezliğine yol açıyor.
SARILIK OLABİLİRSİNİZ
Uzakdoğu mutfağının en önemli yemeklerinden biri deniz tarağı. Özellikle Çin'deki tüm restoranlarda bulmak mümkün. Dikkatli olmazsanız öldürmüyor ama süründürüyor. Çünkü bu yemek çok az bir süre haşlanıyor, bizim gibi her şeyi yakana kadar pişiren bir halk için 'çiğ' bile diyebiliriz. Bu nedenle de içinde birçok virüs ve bakteri canlı olarak kalabiliyor. Eğer bağışıklık sisteminiz zayıfsa, Uzakdoğu mutfağına alışkın değilseniz Hepatit A, E, tifo ve dizanteri gibi hastalıklara yakalanabilirsiniz.
HASTALAR UZAK DURSUN
İstiridye denizin nimetlerinden biri, yiyene zevk verdiği, bilinen en güçlü afrodizyaklardan olduğu da herkesin malumu. Ancak bazen ters tepki de yaratıyor. Özellikle çiğ istiridye yiyenlerde olumsuz sonuçlara neden olabiliyor. Astım, kalp, diyabet ve kanser hastalarının uzak durması gereken bir yiyecek, bazen ölümcül bakteriler de taşıyabiliyor.
ÇİĞNEMEDEN YUTMAYIN, BOĞUYOR!
Sinnajki, Türkçesi, çiğ bebek ahtapotu! Kore mutfağının önemli yemeklerinden biri... Ahtapot parçalara ayrılıyor özel işlemlerden geçirilip susamla servis ediliyor; tabii usta aşçıların elinden çıkmalı. Bu yemek zehirli değil ama yerken boğulma riski var. Çünkü tabağınıza gelen ahtapot canlı, yani hareket ediyor. Eğer bu parçaları çiğnemeden yutarsanız vantuzlarını kullanıyorlar ve boğulma olasılığı çok yüksek, kısaca çok iyi çiğnemek gerekiyor. Uzmanlar özelikle sarhoşken tüketilmemesini öneriyor. Bu kadar riski göze alıp yediğinizde de 'tatsız tuzsuz' deme ihtimaliniz yüksekmiş.
ESİN GEDİK-AKŞAM