Danimarka halkı yarın erken genel seçim için sandığa gidiyor

Danmarka'da pandemiden beri hükümete yönelik eleştiriler, seçimlerin erkene alınmasına yol açtı.

Haziran 2019'da göreve gelen Başbakan Mette Frederiksen öncülüğündeki azınlık Sosyal Demokrat hükümeti, salgında toplumu virüsün mutasyonundan korumak için milyonlarca sağlıklı vizonun öldürülmesi emrini verdiği gerekçesiyle eleştirilerin odağındaydı. Ayrıca hükümetin merkez sol müttefiklerinden Sosyal Liberal Parti'nin, Frederiksen'in erken seçim çağrısı taahhüdü vermemesi durumunda güven oylaması tehdidinde bulunması da erken seçim sürecine hız kazandırdı.

Parlamentoda 17 parti var

Parlamentoda şu anda sağ ve sol blok arasında bölünen 17 farklı parti var. En büyük partinin 48 sandalyesi bulunurken en küçük dört partinin birer sandalyesi var. Bu seçimlerde 179 sandalyeli Parlamentoda yer edinmek umuduyla 14 parti yarışacak.

Çok dağınık yelpazede bulunan sol partiler içerisinde Alternatif ve Bağımsız Yeşiller gibi yapılar öne çıkarken Muhafazakar Halk Partisi, Sosyal Demokratlar, Sosyal Liberal Parti ve Venstre ise en eski 4 muhafazakar parti olarak faaliyet yürütüyor.

Uzun yıllardır hiçbir parti çoğunluk elde edemiyor

Parlamentodaki parçalı yapı nedeniyle uzun yıllardır hiçbir parti çoğunluk elde edemiyor. Bu durum ise ülkenin azınlık hükümetlerince yönetilmesini ve partiler arası uzlaşıyı zorunlu kılıyor.

Sosyal Demokratlardan mevcut Başbakan Mette Frederiksen de sol partilerin desteğiyle bir azınlık hükümetini yönetiyor.

Son anketler, Sosyal Demokratların diğer sol partilerle birlikte yüzde 50 desteğe sahip olduğunu gösteriyor. Ancak sağ partilerin de benzer bir oy oranı anketlere yansıyor. Bu nedenle seçimde siyasetin hangi yöne evirileceğini tahmin etmek çok zor.

Sağlık ve ekonomi belirleyici faktör

Seçim öncesi siyasetçilerin ve toplumun gündemindeki tartışmalar ve beklentiler oldukça farklılık arz ediyor.

Geçmişte her seçim öncesi göçmenlik tartışmaları sıkça gündeme gelirken bu yıl medya, göçmenlik meselesine yeterince ilgi göstermedi. Bu durum 2015 seçimlerinde yüzde 21 oy alarak parlamentoya 37 temsilci gönderen aşırı sağ göçmen karşıtı Danimarka Halk Partisi'nin oy oranlarının yüzde 3'lere düşmesinden de anlaşılıyor.

Anketlerde sağlık hizmeti, ekonomi, çevre ve iklim, dış politika ve savunma politikaları toplumun beklentilerindeki öncelikli konular. Buna karşın eğitim, trafik ve ulaşım, sosyal politika, hayvan sağlığı, istihdam ve cinsiyet eşitliği gibi gündemler anketlerde yüzde 10'un altında kalıyor.

AB ile ilişkiler toplum gündeminde değil

Ancak Rusya ile Ukrayna arasındaki kriz nedeniyle güvenlik ve enerji sorunlarının tırmandığı bir dönemde Avrupa Birliği (AB) ile ilişkiler toplumun gündeminde oldukça geride kaldı. TV2 tarafında yapılan ankette katılımcıların sadece yüzde 3'ü AB'nin önemli olduğunu söyledi.

Seçim süreci

Genel seçimlerde Grönland ve Faroe Adaları'ndan ikişer temsilci de olmak üzere parlamentoya 179 milletvekili seçiliyor. Parlamentodaki sandalyelerin önemli kısmı, doğrudan on seçim bölgesinden orantılı temsille belirleniyor. Buna karşın bunlardan 40 sandalye "yeniden dengeleme" için kullanılıyor.

Partilerin parlamentoda bir sandalye kazanabilmesi için ülke genelinde en az yüzde 2 oy alması gerekiyor.

Seçimler her ne kadar 1 Kasım'da yapılsa da seçim gününde oy kullanamayanlar, bakımevlerinde kalanlar, mahkumlar ve ülke dışında yaşayan vatandaşlar 3 hafta öncesine kadar oy kullanmaya başlayabiliyor.

Seçimlere katılım oranı genellikle yüzde 80'lere varıyor

Yaklaşık 6 milyon nüfuslu ülkede genel seçimlere katılım oranı genellikle yüzde 80'lere ulaşıyor.

Parlamento tarafından seçmenlere her seçim döneminde anayasa ve oylama sürecine ilişkin bilgilendirme amaçlı kitapçık gönderiliyor. Özellikle bu seçimde yeni oy kullananları sürece entegre etme noktasında kritik çabalar dikkati çekiyor.

Seçimlerin ilk ön sonuçlarının seçim günü gece yarısından kısa bir süre sonra, kesin sonuçların ise iki gün içinde açıklanması bekleniyor.

Kesin sonuçların ardından seçimde en çok oyu alan partilerden biri, ittifaklar yoluyla hükümet kurmak için parlamentoda yeterli sandalyeyi bir araya getirme sürecine girişecek.

Danimarka'da faiz 13 yılın zirvesinde

Danimarka ve Norveç'ten enflasyon açıklaması

İran Danimarka Büyükelçisini Dışişleri Bakanlığı'na çağırdı

Türkiye ile Danimarka şirketlerinden iş birliği

Danimarka Başbakanı erken seçim çağrısı yaptı

Danimarka Kraliçesi 2. Margrethe özür diledi