Damacana sektörüne büyük cezalar yolda

Yüzde 90’ı küresel markaların kontrolünde olan ambalajlı su sektöründe fiyat artışları sürüyor. 

Aynı pH değerlerine sahip bir markanın 0.50 ml. suyunun tanesi 7 lira iken, bir diğer markada fiyat 25 liraya kadar çıkıyor. Marketlerin Private Label (fason üretim) ürünleri de fiyatları etkiliyor. Bütün bu yaşanan fiyat dengesizlikleri tüketiciye yansıyor.

Rekabet Kurumu bu doğrultuda denetimlerine devam ediyor. Kurum, birçok sektörde olduğu gibi ambalajlı su piyasasını da mercek altına aldı. Son olarak iki su markasıyla ilgili 1,5 yıl önce başlatılan soruşturmanın son toplantısı önceki gün yapıldı.

Toplantıya Rekabet Kurumu Başkanı Ahmet Algan da katıldı. İki büyük markanın paketli su piyasasında rekabet etmek yerine birbirleriyle uyumlu hareket ederek ortak fiyat belirledikleri masaya yatırıldı.

Türkiye Gazetesi'nde yer alan habere göre, soruşturma heyeti temsilcisi, yapılan incelemeler ve tespitler sonucunda elde edilen bulguların, ilgili mevzuat ve içtihat çerçevesinde değerlendirilmesi neticesinde; soruşturma tarafı teşebbüsler olan iki markanın rekabete hassas bilgilerin değişimi yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri sonucuna ulaşıldığını bildirdi.

Temsilci, bu çerçevede; iki şirket hakkında 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Hâlinde Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamında idari para cezası uygulanması gerektiğinin değerlendirildiğini iletti.

Ortak fiyat belirleme nasıl olur?

Yaşanan bu tür durumlar piyasada fiyat artışlarına sebep olurken sektör uzmanları durumu şöyle değerlendiriyor:

1- Gizli toplantılar veya iletişim:

Şirket temsilcileri fiyatları birlikte belirlemek için bir araya gelebilir ya da dijital yollarla (e-posta, mesaj, toplantılar) haberleşebilir.

2- Piyasa takibi ve bilgi paylaşımı:

Rakip firmalar birbirlerine fiyat değişimlerini bildirerek "Ben artırırsam, sen de artır" şeklinde örtülü mesajlar verebilirler.

3- Bölge ve müşteri paylaşımı:

Şirketler "şu bölge senin, bu bölge benim" gibi bir anlayışla hareket ederek rekabetten kaçınabilirler.

4- Aynı gün veya benzer oranda zam:

Tüketiciler birden fazla markada aynı anda benzer zamlar görüyorsa bu durum da şüphe doğurur. Rekabet Kurumu işte bu tür "uyumlu eylem" izlerini araştırır.

32 milyar liralık dev zarar

Türkiye Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER) verilerine göre, geçen yıl üretimde yüzde 1,6 büyüyen ambalajlı su sektörü, 10,8 milyar litrelik pazar hacmine ulaştı. Bu hacmin 5,3 milyar litresi yüzde 4,5 küçülen damacana satış kanalından, 5,5 milyar litresi de yüzde 8,1 büyüyen PET satışından geldi. Tonaj olarak damacanalar toplamın yüzde 49'unu, diğer ambalajlı sular ise yüzde 51'ini oluşturdu.

Sektörün toplam cirosu 32 milyar liraya çıktı. Kişi başına düşen ambalajlı su tüketimi 130 litre oldu. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre de 2023 yılında 391 bin 876 ton ambalajlı su ihraç edildi ve 74,4 milyon dolarlık ihracat cirosuna ulaşıldı. Yapılan açıklamalarda ambalajlı su sektörünün 2025'te 12 milyar litre pazar hacmine ulaşacağı hedeflendi.