Çok uluslu şirketlerin vergilendirilmesi için tarihi anlaşma

Londra'da buluşan Maliye Bakanları, şirketlerin iş yaptıkları ülkelerde vergi ödetmek üzere alınan önlemlerle vergi kaçakçılığıyla mücadelede uzlaştı.

Bakanlar ayrıca, ülkelerin vergi oranlarında rekabet etmesiin önlemek için yüzde minimum 15'lik bir küresel kurumsal vergisi oranı üzerinde prensip olarak anlaştı.

Amazon ve Google gibi teknoloji devleri bu önlemlerden etkilenen şirketler arasında olabilir. Bu hamleyle, Covid salgını krizi döneminde milyarlarca dolar borç alan hükümetlerin borç ödemeleri için kaynak sağlanabilir.

ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Kanada, İtalya ve Japonya Maliye Bakanları'nın bu uzlaşısı, diğer ülkelere de benzer bir önlem alma baskısı oluşturacak. Konu gelecek ayki G20 zirvesinde gündeme gelebilir.

İngiltere Maliye Bakanı Rishi Sunak, anlaşmanın küresel şirketlere eşit şartlar oluşturmak üzere tasarlandığını belirtti.

Sunak "Yıllar süren müzakerelerin ardından, G7 Maliye Bakanları küresel vergi sistemini reformdan geçirmek ve dijital çağa uydurmak için tarihi bir anlaşma yaptı" dedi.

Neden kuralları değiştirmek istediler?
Hükümetler uzun süredir, birçok ülkede birden faaliyet gösteren küresel şirketlerin nasıl vergilendirileceği sorununu ele alıyordu. Zorluk, Amazon ve Facebook gibi dev teknoloji şirketlerinin ortaya çıkmasıyla daha da büyüdü.

Şu anda şirketler, düşük kurumlar vergisi bulunan ülkelerde yerel şubeler açıp, karlarını buralarda beyan edebiliyor.

Bu da, satışlar büyük ölçüde başka ülkede yapılsa da yerel vergi oranlarına tabi olmaları anlamına geliyor. Bu yasal ve sıklıkla başvurulan bir uygulama.

Anlaşma bu pratiği iki şekilde engellemeyi amaçlıyor.

G7 ülkeleri ilk olarak, ülkelerin birbiriyle rekabetini önleyebilmek için minimum bir küresel vergi oranı istiyor.

İkincisi de konulacak kurallarla, şirketlerin karlarını beyan ettikleri ülkelerde değil, mal ve hizmetlerini sattıkları ülkelerde vergi ödemesini sağlamayı amaçlıyorlar.

Anlaşmada neler var?
Çokuluslu şirketlerin faaliyet gösterdikleri yerlerde vergi ödemesi anlaşmanın "birinci sütunu" olarak görülüyor ve en az yüzde 10 kar oranı bulunan küresel şirketlere uygulanacak.

Sonuç bildirgesine göre bunun üzerindeki yüzde 20 ve üzerindeki kar, faaliyet gösterdikleri yerlere gönderilecek ve buralarda vergilendirilecek.

Anlaşmanın ikinci "sütunu" ise ülkelerin vergi oranlarında rekabet etmesini önlemek için yüzde 15'lik bir minimum küresel kurumlar vergisi öngörüyor.

G-7 ülkeleri dev şirketlerden daha fazla vergi alabilmek için görüştü