Çocuklar okuma yazma öğrenmeden teknolojiyi öğreniyor

FINANSINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

6 yaşından küçük çocuğu olan ebeveynlerin yüzde 68'i çocuklarının 'teknolojiden arınmaya’ ihtiyacı olduğunu söylüyor. Uzmanlar ise bu durumu ‘korkutucu’ olarak nitelendiriyor.

Finansingundemi.com’un derlediği bilgilere göre, çocuklar ve çok fazla ekran süresinin birleşimi endişelerle birlikte geliyor: Bilişsel gecikmeler, işlev sorunları ve daha yüksek depresyon, anksiyete ve uykusuzluk oranları, küçük gözlerin akıllı telefonlara, tabletlere veya diğer ekranlara çok erken ve çok sık bakmasına izin vermekle ilişkilendiriliyor.

Teknolojiden arınma

Fortune’dan Beth Greenfield’ın haberine göre, yine de, Amerikan Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Akademisi'nden lise öncesi akıllı telefonlara hayır diyen sosyal psikolog ve yazar Jonathan Haidt’e uyarıları ve yapılan yüzlerce araştırma, hala birçok ebeveyn tarafından görmezden geliniyor.

Ulusal erken eğitim şirketi Bright Horizons tarafından yaptırılan bir Harris anketinin bulgularına göre, ebeveynlerin yüzde 60'ı çocuklarının okumayı öğrenmeden önce teknoloji kullanmaya başladığını söylüyor. Yüzde 73’le neredeyse dörtte üçü ise çocuklarının 'teknolojiden arınmaya’ ihtiyacı olduğunu kabul ediyor; buna altı yaş altı çocuğu olan ebeveynlerin yüzde 68'i de dahil.

Ekran süresi sınırlı olmalı

Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), 2 yaş altı çocuklar için ekran süresinin son derece sınırlı olmasını ve o zaman bile yalnızca programla birlikte konuşabilen ve öğretebilen bir yetişkinle birlikte izlenmesi gerektiğini öneriyor.

Yayınlanan kılavuzda, “2 yaşından küçük çocuklar etraflarındaki fiziksel dünyayı keşfettiklerinde öğrenir ve büyürler. Zihinleri, ebeveynleri, kardeşleri, bakıcıları ve diğer çocuklar ve yetişkinlerle etkileşime girdiklerinde ve oynadıklarında en iyi şekilde öğrenirler. 2 ila 5 yaş arasındakiler için ekran kullanımı günde bir saatle sınırlı olmalı ve çoğunlukla iki yönlü görüntülü sohbetlerden veya eğitici bir programdan oluşmalıdır” deniyor.

Ancak Common Sense Media'dan alınan verilere göre, 2 yaş altı çocuklar günde sadece bir saat ekran süresine maruz kalırken 2 ila 4 yaş arasındaki çocuklar günde iki saat sekiz dakika ekran süresine maruz kalıyor.

Ebeveynler kaygılı ve çaresiz

Peki ebeveynler neden uyarıları dikkate almıyor? Oysa Bright Horizons raporuna göre ebeveynlerin yüzde 49'u çocuklarının ruh sağlığı konusunda endişeli olduğunu söylerken, yüzde 42'si ise çocuklarının ekran başında geçirdiği süre konusunda kaygıları olduğunu iletiyor.

Bunun bir kısmı umutsuzluk gibi görünüyor; ebeveynlerin yüzde 55'i çocuklarının ev işlerini veya ödevlerini yapmalarını sağlamak için pazarlık kozu olarak ekranları kullandıklarını söylerken, yüzde 58’le daha da yüksek bir yüzde çocuklarının alışveriş yaparken veya dışarıda yemek yerken sessiz kalmalarını sağlamak için genellikle ekranlara güvendiklerini söylüyor.

Ayrıca, psikolog Becky Kennedy^ye göre bu henüz keşfedilmemiş bir bölge. Kennedy, “Ebeveynliğin hiçbir zaman doğal olarak ortaya çıktığını düşünmüyorum. Ancak, çocuklarımızın erişebildiği tüm bu dijital dünyada ebeveynliğin doğal olacağı fikri en iyi ihtimalle bir şakadır; en kötü ihtimalle de ebeveynlerin kendilerini kötü hissetmelerini sağlamanın bir yoludur” diyor ve ebeveynlerin tüm bunlar yüzünden kendilerini hırpalamamaları gerektiğini vurguluyor ve kendi telefonlarımıza ne kadar çok dalarsak, çocuklarımız için sınırlar koymamızın o kadar zor olduğunu ekliyor.

Yine de, Haidt ile ortaklaşa olarak çocuklar ve ekran süresi konusunda yardım arayan ebeveynler için bir rehber oluşturan Kennedy, bu tür sınırlar koymamanın potansiyel maliyetinin bugüne kadar ‘hiç bu kadar yüksek olmadığını’ söylüyor.

Bright Horizons'ın baş akademik sorumlusu Rachel Robertson'ın yeni anketin bulgularını bu kadar endişe verici bulmasının ve çocuk gelişimi söz konusu olduğunda ‘uzun vadeli oyun oynamayı düşünmenin’ önemli olduğunu vurgulamasının nedeni de budur.

Küçük çocuklar için çok erken ve çok fazla ekran süresinin riskleri

Robertson, “Bu küçük insanların hayatlarının geri kalanı için ihtiyaç duyacakları temeli geliştirmelerine yardımcı oluyoruz. Geleceğin yetişkinleri olacaklar. Çocukların şu anda, hayatlarının geri kalanında başarılı olmaları için hayatlarının ilk beş yılındaki gelişimlerinde neye ihtiyaçları var? Ekranlar bu erken gelişime hiçbir katkıda bulunmuyor ve aslında, bundan gerçekten uzaklaşabiliyorlar. Bu zamanı geri alamayız” şeklinde konuşuyor.

Örneğin Robertson, “Küçük çocuğunuzu markete götürdüğünüzde ve alışveriş arabasında otururken huzursuzlanmaya başladığında, dikkatini dağıtmak için ona bir ekran verebilirsiniz” diyor ve bu durumu “Kesinlikle, o anda sakinleşmelerine yardımcı oluyor. Ancak uzun vadede, düzenleme becerileri geliştirme, duyguları yönetme ve bekleme sürelerinde devam etmek için yönetici işlevlerini geliştirme fırsatını kaçırmış oluyorlar” şeklinde açıklıyor.

Robertson, ekranla bu kolaylığı sağlamanın, çocukların ihtiyaç duyduğu ve hayatlarının geri kalanında güvenecekleri temel bilişsel ve sosyal duygusal becerileri oluşturmamalarına neden olduğunu ifade ediyor. Robertson ayrıca bunu bir veya iki kez yapmanın büyük bir sorun olmadığını söylüyor ancak mağazada her seferinde dikkat dağıtıcı bir şey olarak ekran kullanmanın ‘çocuklar için önemli bir gelişimsel etkisi’ olacağını belirtiyor. Robertson ayrıca, özellikle ergenlerde kaygı ve diğer sosyal, duygusal ve ruhsal sağlık sorunlarının uzun vadeli ekran kullanımıyla ilişkili olduğunu gösteren bir dizi çalışmaya dikkat çeken Haidt'in çalışmalarına da işaret ediyor.

Robertson, bilişsel, dil ve diğer becerileri geliştirmek için küçük çocukların dünyayı oyuncaklarla oynayarak veya bakıcılarla etkileşim kurarak deneyimlemeleri gerektiğini destekleyen bir bilimsel çalışmanın olduğunu açıklıyor. Robertson bu çalışmanın bulgularını şu sözlerle açıklıyor: “Ekran izlemek, çocukların etkileşime girme veya kelimeleri duyma konusunda daha az müsait olmalarına neden oluyor ve bu da dil, bilişsel veya sosyal gecikmeler olasılığını artırıyor.”

Başka bir çalışma, AAP tarafından önerilenden daha fazla ekran süresine sahip olan okul öncesi çocukların dil ve erken okuryazarlık becerilerini destekleyen beyin bölümünde daha düşük gelişime sahip olduğunu ortaya koyuyor; bir diğer çalışma ise 1 yaşındaki bir çocuğun ekran izleyerek geçirdiği zaman ne kadar fazlaysa, 2 ila 4 yaşlarında iletişim ve problem çözme gecikmeleri yaşama olasılığının o kadar yüksek olduğunu bulguluyor.

Bilinçli olun

Robertson ebeveynlerin çocuklarıyla birlikte cihazlara daha az güvenmeye nasıl başlayabilecekleri konusunda ipuçları sunuyor.

Robertson'ın tanık olduğu bir sorun, ‘bilinçlilik eksikliği’ olarak adlandırdığı şey. Robertson, “Market arabalarına, taksilere ve uçak koltuklarına yerleştirilmiş ekranlar olduğunda, hatta aynı anda kaydırırken ve çocuğunuzu tutarken elinizde ekranlar olduğunda, ‘çocuğunuzu bununla ilgili bilinçli kararlar almadan inanılmaz miktarda ekran süresine maruz bırakabilirsiniz. Aslında, onların buna maruz kalmaması için bilinçli kararlar almanız gerekir” diyor.

Robertson, küçük çocuğunuzla ekranlardan kaçınmak için biraz yaratıcılık gerektiğini söylüyor. Örneğin plastik şişeler, aksiyon figürleri, kağıt ve boya kalemleri gibi ilginç bir dizi ıvır zıvırı arabada saklamak için bir çantaya toplamak gibi. Robertson, “Daha sonra, bir yerde beklemeniz gerektiğinde, o özel çanta ortaya çıkar ve ne yaratıcı şeyler olabileceğini görebilirsiniz. Çocukların oyuncak yerine karton kutuyu sevmesinin bir nedeni var; çok açık uçlu ve yaratıcı” diyor.

Başka bir basit numara da, gerektiğinde başlattığınız birkaç küçük eski moda oyuna sahip olmak. Robertson, “Çocuklar tekrarı gerçekten severler, aynı kitabı tekrar tekrar okumak gibi. Tahmin etmeye başlamayı severler. Bundan güven kazanırlar. Bundan dolayı güvende hissederler ve hayal güçleri bundan yararlanabilir” diyor.

Çocukların belirli amaçlar için ekranları kullanmalarına yardımcı olun

Robertson, çocuğunuzun bir daha asla ekran kullanmasına izin vermemeniz gerektiğini söylemiyor; ancak “Ekranların nasıl kullanıldığı önemli” diye vurguluyor.

Robertson, “Diyelim ki, işte yorgun bir günün ardından akşam yemeği pişirmek için acele ediyorsunuz. Çocuğunuzu işinize dahil etmek onları meşgul etmenin harika bir yolu olsa da, o an için nu pek mümkün olmayabilir. Bunun yerine, bir şey bulmak için bir ekran kullanmalarına izin verin; örneğin, spagetti sosu için bir tarif keşfetmek için. Ödev, siz yemek hazırlarken onları meşgul etmekle kalmayacak, aynı zamanda cevabıyla da size yardımcı olacak” şeklinde konuşuyor.

Robertson, “Böyle durumlarda araştırma yapıyorlar ve eleştirel düşünüyorlar, teknolojiyi bir amaç için kullanıyorlar ve sonra size ve etraflarına katkıda bulunabiliyorlar. Bu yüzden bu, teknolojinin harika bir kullanımı ve bence bu, onların onu bir eğlence aracı olarak değil, gerçek bir araç olarak kullanmalarına olanak tanıyor. Tüm teknoloji gerçekten de böyle olmalı: Bir araç” şeklinde konuşuyor.

Zenginler çocuklarına parayı nasıl öğretiyor?

"Sosyal medyada çocuklar hesap açamayacak"

Dijital dünyada çocuk güvenliği için uzman yaklaşımı

Sanal oyun kılığındaki tuzak: Çocuklar kumar tehlikesinde!

İtalya’da çocukların cep telefonu kullanımına yasak gündemde!