Çin ‘bazuka’ planını neden devreye sokmuyor?

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Çin ekonomisi, beklentilerin aksine, pandemi sonrasında da karanlık günler geçiriyor. Ekonomik şoklarla boğuşan Çin’de ekonominin yeniden canlandırılması için bazuka yöntemi öne çıkıyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, uzmanlar, şu ana kadar yaşadığı ekonomik sancıları sona erdirmek için Çin’in bazuka teşvik planını neden devreye sokmadığını değerlendiriyor.

The Washington Post’tan Tom Hancock’ın analizine göre, Çin, hükümetin bu yıl için yaklaşık yüzde 5'lik büyüme hedefini tutturamama riskiyle karşı karşıya olduğunu gösteren bir dizi hayal kırıklığı yaratan nitelikteki verinin ardından ekonomisini canlandırmak için kademeli adımlar attı. Ancak Pekin, 2008-09'daki küresel mali kriz sırasında veya hatta 2020'de pandemi ortaya çıktığında yaptığı gibi ‘bazuka’ teşvik paketini devreye sokmuyor. Bu isteksizliğin büyük kısmı, Başkan Xi Jinping hükümetinin, özellikle belediye düzeyinde artan borçları kontrolünde tutma, emlak sektörünün ekonomi üzerindeki büyük etkisini azaltma ve tüketicilere Batı tarzı nakit dağıtmaktan hoşlanmama arzusundan kaynaklandığı düşünülüyor.

Çin ekonomisi neden sıkıntıda?

Anahtar kelime: Emlak. Bu sektör, Pekin'in büyük geliştiricilere verilen kredileri sıkılaştırmasının ve bankalara ipotek ihraçlarını yavaşlatmalarını söylemesinin ardından 2021'den bu yana düşüş yaşıyor. Bu, ekonomiyi gayrimenkule daha az bağımlı hale getirmeye yönelik özel bir politikanın da parçası. Konut, çelik, çimento ve cam gibi ilgili sektörlerle birlikte ülkenin gayri safi yurt içi hasılasının yaklaşık yüzde 20'sini oluşturuyor. Bu kısıtlamaların bir sonucu olarak konut satışları düşüyor ve gayrimenkul yatırımları daralıyor.

Goldman Sachs, konut sektöründeki krizin Çin'in GSYİH büyümesini bu yıl yüzde 1,5 oranında azaltacağını tahmin ediyor. Konut krizi aynı zamanda Çin'deki kamu harcamalarının çoğundan sorumlu olan yerel yönetimlerin konut ve arazi satışlarından elde edilen gelirlere bağlı olmaları nedeniyle daha az paraya sahip olmaları anlamına da geliyor. Sonuç olarak, harcamalardaki bu kısıtlamalar, UBS'in de tahmin ettiği gibi mali bir daralmaya neden oluyor.

Bu arada, ihracat çift haneli oranlarda düşüyor ve daha yavaş gelir artışı ve özellikle gençler için hala oldukça yüksek seyreden işsizlik, tüketici güveninin zayıf kaldığı anlamına geliyor. Tüm bu faktörler bir araya getirildiğinde, Bloomberg'in ekonomistler arasında yaptığı son ankete göre GSYİH büyümesinin bu yıl muhtemelen yüzde 5,1 oranında gerçekleşeceği tahmin ediliyor ancak bazı Wall Street bankaları resmi hedefin kaçırılma olasılığını yüksek görüyor.

Pekin şu ana kadar neler yaptı?

Politika yapıcılar geçen yıl gayrimenkul geliştiricilerine yönelik finansman üzerindeki kısıtlamaları geri almaya ve ipotek maliyetlerini düşürmeye başladı. Ancak azalan nakit akışının geliştiricilerin mülkleri bitirememesine neden olduğu, alıcı iştahını zedelediği ve satışlarda ve fiyatlarda daha fazla düşüşe neden olduğu bir felaket döngüsü riskiyle karşı karşıya kalan yetkililer, son zamanlarda daha da ileri gitti.

Pekin, en kısıtlayıcı politikalara sahip olan büyük şehirlerin konutlardaki ön ödeme şartlarını azaltmasına izin veriyor, ikinci mülk alımlarını teşvik edecek adımlar atıyor ve bankalara mevcut ipotek oranlarını düşürmelerini söylüyor. Pekin, internet platformu şirketlerine yönelik baskılara son veriyor ve özel sektör firmalarını daha iyi destekleme ve finansmana erişimlerini iyileştirme sözü veriyor. Ayrıca, harcamalarını ve altyapı yatırımlarını desteklemek için mevcut borçlarını daha düşük oranlarda yeniden finanse ederek yerel yönetimlerin finansmanını artırmaya yönelik önlemler alıyor ve ülkenin borsalarını destekleyecek adımlar atıyor. Para politikası tarafında ise merkez bankası bu yıl 2 kez faiz oranlarını düşürürken yuanı desteklemek için de daha güçlü adımlar atıyor.

Daha fazla neler yapılabilir?

Merkezi hükümet, daha önce yaptığı gibi harcamaları artırmak için kendi borç ihracını artırma konusunda yetersiz kalıyor. Ulusal yetkililer, pandeminin vurduğu 2020 yılında ve küresel mali krizin etkisini hafifletmek için 2009 yılında özel hazine tahvilleri satmıştı. Çoğu ekonomist, Çin'in merkezi hükümet borcunun uluslararası standartlara göre düşük olması ve hükümetin sermaye akışları ve yerli bankalar üzerindeki yüksek düzey kontrolünün ona borçlanma için geniş bir alan sağlaması nedeniyle, bunu tekrar yapmak için uygun bir alan olduğunu düşünüyor. Bu fonun, daha sonra bir dizi farklı kamu harcama seçeneği için de kullanılabileceği düşünülüyor.

'Bazuka' seçeneği nedir?

Yatırımcılar, ABD'deki 2008 krizini anımsatan bu terimi, trilyonlarca yuanla ölçülen, büyük ölçekte doğrudan ekonomiye harcanan merkezi hükümet fonlarının kullanımını ifade etmek için kullanıyor. Bazı ekonomistler, 2008 yılında açıklanan ve o dönemde GSYİH'nın yaklaşık yüzde 10'una eşdeğer olan 4 trilyon yuan (551 milyar dolar) değerindeki teşvikle karşılaştırılabilir önlemler almayı umuyor.

Bir diğer karşılaştırma ise Çin'in 2014-15 yıllarındaki çöküşün ardından emlak satışlarını artırmak için 3 trilyon yuan merkez bankası fonu kullanma hamlesiyle yapılıyor. Ekonomistler, merkezi hükümet parasının Çin'in daha önce denemediği radikal yöntemlerle kullanılabileceğini öne sürüyor. ABD ve Avrupa'nın pandemi sırasında yaptığı gibi doğrudan hanelere veya işletmelere gelir sağlamak veya fiyatları yükseltmek için konut satın almak bu yöntemler arasında yer alıyor.

Liderler neden isteksiz?

Son zamanlarda pek çok gösterge hayal kırıklığı yaratsa da büyüme düşmüyor ve emlak piyasası daha da kötüye gitmediği sürece yıllık bazda yaklaşık yüzde 5'lik büyüme hedefine ulaşma ihtimali hala yüksek gözüküyor. Yetkililer ayrıca elektrikli araçlar gibi gelişmiş sanayi sektörlerinin iyi durumda olmasından da memnun.

Başkan Xi ve onun üst düzey yardımcıları, yalnızca ekonomik büyümenin hızına odaklanmak yerine, ‘kaliteli’ büyümenin peşinde koşuyor. Kısa vadeli bir teşvik aracı olarak mülkiyete güvenmemeyi ve yerel yönetim borçlarının birikmesini sınırlamayı vurguluyorlar ve borç kaynaklı genişlemenin aşırılıklarından kaçınmaya çalışıyorlar.

İç politikada ise Pekin, yerel yönetimlere, paranın verimli bir şekilde veya yolsuzluk olmadan dağıtılması konusunda güvenmiyor. Tüketicilere nakit dağıtılması da pek olası gözükmüyor. Başkan Xi, geçmişte üst düzey yetkililerin ‘tembelliğe’ yol açabileceğini söylediği ‘refahçılık' tuzağına karşı uyarıda bulunmaya devam ediyor. UBS'in Çin baş ekonomisti Wang Tao, liderlerin istihdamı tüketimi artırmanın en iyi yolu olarak gördüklerini ve bunu yapmanın yolunun da vergi indirimleriyle kurumsal sektörü desteklemek olduğuna inandıklarını ifade ediyor. Dolayısıyla parola ‘hedefe yönelik’ teşvikten öteye gidemiyor.

Neden önemli?

Küresel olarak dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin'in daha zayıf bir GSYİH eğiliminin neredeyse her ülkeyi etkilemesi bekleniyor. Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre, Çin'in büyüme hızı yüzde 1 puan arttığında diğer ülkeler bundan yaklaşık yüzde 0,3 puan yararlanıyor. Demir cevheri ve bakır gibi hammaddeleri ihraç eden Avustralya ve Şili gibi ülkeler genellikle bu durumdan en çok etkilenen olarak öne çıkıyor.

Çin aynı zamanda Orta Doğu'dan petrolün ve Doğu Asyalı komşularından da teknoloji ürünlerinin büyük bir alıcısı konumunda bulunuyor. Volkswagen’den Nike ve McDonald’s’a kadar Çin'de faaliyet gösteren yabancı şirketler, daha yavaş gelir büyümesi ve düşük hisse senedi değerlemeleri karşısında ise savunmasız durumda kalıyor.

Dünya çapında Çinli turistleri ağırlayan ülkelerin de daha az gelir elde etmesi yüksek ihtimal olarak kabul ediliyor. Çin'in en büyük ticaret ortağı olmaya devam eden ABD için dünyanın ikinci büyük ekonomisindeki yavaşlamanın, enflasyonun düşmesine yardımcı olabileceği ancak Çin'de sert bir iniş olmadığı sürece bunun muhtemelen Fed'in yönünü değiştirmeye yetmeyeceği kabul ediliyor. Bunun siyasi sonuçlarının da olabileceği tahmin ediliyor. Çin'de daha yavaş bir ekonomik büyümenin, daha fazla yurt içi hoşnutsuzluğa yol açacağı ve örneğin gelişmekte olan ülkelere borç vermeyi kesmesi halinde Pekin'in küresel nüfuzunun bundan zedelenebileceği öngörülüyor.

Çin'den "özel sektör" adımı

Çin’de hizmet faaliyetleri beklenti altında kaldı

Çin Devlet Başkanı G-20'ye katılmayacak

Çin'in mega şehirlerinde konut satışları arttı

Çin'den Rusya'ya milyarlarca dolar para aktı

Çin tehlikesi Asya'yı sardı