Cerablus kamu harcamalarını nasıl etkiler

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Özgür Suriye Ordusu'na (ÖSO) destek vermek amacıyla başlattığı Fırat Kalkanı Harekatı 5. gününde. Hükümetten yapılan açıklamalarda, "Bölgeden Türkiye'ye yönelen tehditler bitene kadar harekatın süreceği yönünde. Hürriyet yazarı Erdal Sağlam, harekatın ekonomiye etkileriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. 

İşte Sağlam'ın o yazısı:

BİR süredir tekrarlıyoruz; büyüme kaygısıyla parasal gevşeme yaşıyoruz, tek başına parasal gevşemeyi bir süre idare ederiz ama buna mali gevşeme de eklenirse, ekonomi kötüleşebilir.
Bu nedenle de bundan sonra gözler mali disiplinde ve kamu harcamalarındaki artışta olacak. Büyümedeki daralmanın vergi gelirlerine olumsuz etkisini göreceğimiz kesin. Yanı sıra el konulan şirketler, kayyum atamaları nedeniyle bankalar başta olmak üzere piyasada oluşan tedirginlik hala giderilemedi.

Şimdi bunlara kamu harcamalarında ciddi artış eklenmesi, mali disiplin açısından ileriye dönük önemli bir risk oluşturacaktır.

Türkiye’nin Suriye topraklarına girerek yaptığı Cerablus harekatının siyasi ve diplomatik etkilerinin yanında, bence ekonomik sonuçları açısından da dikkatle izlenmesi gerekiyor. Konuştuğum strateji uzmanları Türk askerinin Suriye’deki varlığının kısa süre içinde sona eremeyeceğini düşünüyorlar. En azından 6 aylık bir süre geçeceğini, zaman zaman değişiklikler olsa da oradaki Türk askeri varlığının 6 ay korunması gerekeceğini belirtiyorlar. Bu sürenin tabi ki Türkiye ve özellikle Batı’nın tavrına bağlı olacağının da altını çiziyorlar. Şu anda var olan ABD desteğinin, harekatın Cerablus dışına kaydırılması ve IŞİD dışındaki hedeflere yönelmesi halinde zorlaşacağını söylüyorlar.

Özetle; en az 6 ay sürecek, hata yapılması halinde çok daha uzun sürecek bir askeri harekattan söz ediyor olabiliriz.

Kabaca baktığımızda bile bu durumun askeri harcamaları artırması kaçınılmaz olacaktır diyebiliriz. Yakında Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ek ödenek talepleri başlarsa kimse şaşırmasın. Küçük bir ek ödenek ekonomiyi bozmayabilir ama süre ve kapsam uzarsa, doğacak mali fatura da büyük olacaktır.

Savaşların ekonomiyi canlandırma etkisi olduğu hep söylenir, bir ölçüde de doğrudur. Ancak Türkiye gibi askeri malzeme alımının büyük ölçüde dışa bağlı olduğu bir ülkede ne kadar canlılık yaratacağı şüpheli.

Kısa süre için yapılacak askeri harcamaların büyümeye olumlu etkisi olsa bile, bunun konjonktürel olacağını yani kalıcı olmayacağını da görmek gerekiyor.

YABANCI SERMAYE GİRİŞİ

Bu operasyonların yabancı sermaye açısından etkisini görmek için ise bir süre daha beklemek gerektiği açık. Sıcak savaş içine girmesi, tabi ki Türkiye’ye gelecek sermayeyi ürkütecek ek bir unsur olacaktır. Ancak bu noktada ABD ve Batı desteğinin alındığını da hesaba katmak gerekir. Batı’nın desteği bu operasyona devam ederse, sermaye açısından olumsuz etkisi yumuşatılabilir, dış kamuoyunda fazla abartılmazsa sermaye girişi açısından etkisi sınırlı kalabilir. Hatta Batı desteğinin, uluslararası reyting kuruluşlarından beklemeye başladığımız olumsuz reyting puanlarının kötü çıkmaması için siyasi bir etkisi de olabilir. Bu ihtimalin piyasalarda konuşulmaya başladığını biliyoruz.

Özetle; yaşanan Suriye harekatının ekonomiye etkisini görmek için ne kadar daha süreceğinin, Batı desteğinin sürüp sürmeyeceğinin netleşmesi gerekecek.

Türkiye’nin operasyonu Batı ittifakı içinde kalarak devam ettirmesinin ekonomi açısından hayati öneme sahip olduğunu söylemek mümkün.

Bu arada Suriye harekatından bağımsız olarak, piyasa uzmanları bugün piyasalardaki açılışın ilginç olabileceğinden söz ediyorlar. ABD’de Cuma öğleden sonra dolar bazlı ciddi bir hareket olduğunu, Jackson Hole toplantılarından haber sızma ihtimalinden söz edildiğini belirterek, bu hareketin ancak bugün açıldığında iç piyasalara yansıyacağını hatırlatıyorlar.

Yani küresel bazda hareketlilik zaten devam ediyor. Buna ek olarak iç risklerin varlığından hep söz ediyorduk: şimdi buna sıcak çatışma da eklendi.