Cengiz İnşaat'a büyük kıyak

Son beş yılda kazandığı özelleştirme ihaleleri nedeniyle, iş dünyasında “ihale kralı” olarak nitelendirilen Cengiz İnşaat’a, kamu kurumları tarafından sağlanan avantajların ardı arkası kesilmiyor. Taraf'tan Hüseyin Özay'ın haberine göre, daha önce Maliye Bakanlığı Merkezi Uzlaşma Kurulu’nun, 424.4 milyon liralık vergi borcunu sıfırlamasıyla gündeme gelen Cengiz İnşaat’ın ismi bu kez de, EPDK tarafından sağlanan başka bir avantaj kararı ile gündeme geldi. Otoprodüktörlere, ürettikleri elektriğin sadece yüzde 20’lik kısmının satışına izin veren EPDK’nın, aldığı bir karar ile şirkete ait Oymapınar Hidroelektrik Santralı’na yüzde 50 oranında satış hakkı tanıdığı belirlendi. Bu kararla birlikte, Cengiz İnşaat’a bedelsiz olarak verilen Oymapınar Santralı’nın, beş yıllık dönemde 300 milyon dolarlık avantaj sağladığı tespit edildi. Bu durum, Enerji Bakanlığı bürokrasisinde de büyük rahatsızlığa yol açtı. Cengiz İnşaat’a, EPDK tarafından sağlanan, limit artışı avantajının hikâyesi şöyle:
Batık şirketi alana verildi
Cengiz İnşaat Şirketi’ne, elektrik satış avantajı sağlanmasına yönelik süreç, Cengiz İnşaat’ın 2005 yılında Eti Alüminyum şirketini satın alması ile başladı. 2004’te Eti Bakır’ı satın alan Cengiz İnşaat, 2005’te Eti Alüminyum şirketini ÖİB’den satın aldı. İhale bedeli, 305 milyon dolar olarak belirlendi. İhale ile birlikte yıllık minimum 90 milyon TL’nin üzerinde geliri olan Oymapınar Hidroelektrik Santrali bilabedel (bedelsiz) Cengiz Holding’e devredildi. Yıllık 1.4 milyar kWh elektrik üretimine sahip olan santralin lisansı otoprodüktöre çevrilerek, Cengiz İnşaat tarafından işletilmeye başlandı. Otoprodüktör lisansı ile, Oymapınar Santrali’nin sadece Eti Alümünyum şirketi için elektrik üretmesi de onaylanmış oldu.
Yüzde 20 limit arttırıldı
Mevzuata göre, otoprodüktör lisansı şirketlerin kendi elektrik ihtiyacını karşılaması için veriliyor. Ve yine mevzuata göre, elektriğin sadece yüzde 20’lik kısmı grup şirketleri dışındaki, tüketicilere yani devlete satılabiliyor. Yıllık üretimi dikkate alındığında Oymapınar Santrali’nin de devlete sadece 292 milyon kilovatsaat elektrik satabilme yetkisi bulunuyor. Ancak Cengiz İnşaat, 2009 yılında bu limitin yüzde 50’ye çıkarılması için EPDK’ya başvuruda bulundu. EPDK ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı kuruluşlar arasında birçok konuyla ilgili yazışma yapıldı. Konu EPDK uzmanları tarafından defalarca incelendi ve araştırmaların sonucunda hazırlanan raporlarda, limitin Oymapınar için yüzde 50’ye çıkarılmasına karşı çıkıldı. Buna karşın, EPDK konuyla ilgili gelen tüm itirazlara rağmen, Cengiz İnşaat için limiti yüzde 20’den yüzde 50’ye çıkardı. Bu kararla şirket, Oymapınar’ın ürettiği elektriğin yarısını devlete sattı.
2010 için yüzde 85 istedi
2009 yılı için ürettiği elektriğin yüzde 50’sini devlete satma imkânı elde eden Cengiz İnşaat, 2010 yılında ise talebini revize ederek bu kez yüzde 85’ini satmak istedi. Aynı sıkıntılı süreç yüzde 85’lik talep için de yaşandı. Ancak bu kez EPDK, yüzde 85’e onay vermedi. 2010’da limitin yüzde 20 olarak uygulanmasını karar verdi. Şirket, limitin arttırılması konusundaki ısrarından vazgeçmedi, 2009 yılı için alınan yüzde 50’lik kararın 2010 yılı içinde uygulanmasını talep etti. Görüşmeler ve pazarlıklar sonucunda, yüzde 50’lik limit 2010 yılında da uygulandı.
330 milyonluk avantaj
EPDK’nın, limit arttırma kararları, enerji sektöründe büyük tartışmalara yol açtı. Sayıştay denetçilerinin yaptığı hesaplamalara göre, EPDK’nın limit arttırma işlemi şirkete yaklaşık 330 milyon liralık avantaj sağladı. Bu rakama, Oymapınar Santrali’nin yıllık 90 milyon liralık geliri de eklendiğinde, Cengiz Grubu’nun sadece Oymapınar barajından son beş yılda elde ettiği gelirin 300 milyon dolara (Bugünkü kurlarla 585 milyon lira) ulaştığı hesaplandı. Cengiz İnşaat, portföyünde Oymapınar Hidroelektrik Santrali’nin de yer aldığı Eti Alüminyum şirketi için yaklaşık 305 milyon dolar ödemişti. Böylece sadece Oymapınar’dan elde edilen gelir, şirkete ödenen bedeli karşılamış oldu. Yani derenin taşıyla derenin kuşunu vurdu. Cengiz İnşaat, Oymapınar’ın beş yıllık geliriyle Türkiye’nin önemli aliminyum tesisini aldı.
Cengiz Holding’in hızlı yükselişi
Son 10 yılda Türkiye’nin önde gelen holdinglerin arasına giren Cengiz Holding’in, hızlı yükselişi ekonomi çevrelerinin dilinden düşmüyor. Yaklaşık yedi yıl öncesine kadar Cengiz Kadeşler İnşaat şirketi olarak bilinen Cengiz Holding’in ismi hükümete yakın şirketlerin başında sayılıyor. Son olarak Haliç Yat Limanı ve Çevresi ihalesine teklif veren konsorsiyumun içinde yer alan Cengiz İnşaat, üçüncü havalimanı ihalesini kazanan şirketler arasında bulunuyor. Cengiz İnşaat’ın Özelleştirme İdaresi’nden ise, 2004’te Eti Bakır’ı, 2005’te Eti Alüminyum’u aldı. Holding, elektrik dağıtım ihalelerinde de damgasını vurarak, bugüne kadar ortaklık olarak Boğaziçi Elektrik, Akdeniz Elektrik, Uludağ Elektrik, Edaş ve Çamlıbel Elektrik dağıtım bölgelerini kazanan grubun içinde yer aldı. Cengiz İnşaat’ın içinde yer aldığı konsorsiyum, genelde dört ayrı gruptan oluşuyor. Piyasada, muhteşem dörtlü olarak nitelendirilen bu konsorsiyumda, Cengiz İnşaat’ın yanı sıra, Limak, MAPA ve Kolin şirketleri de bulunuyor. Dörtlü konsorsiyumun, ayrı ayrı veya birlikte başta Gürcistan olmak üzere bir çok ülkede de enerji yatırımı var.
424 milyon liralık vergi borcu silindi
Maliye Bakanlığı’nın üç şirket ile yaptığı uzlaşma toplantılarının kararlarını ulaştı. Buna göre, Cengiz İnşaat temsilcileri ile Maliye Bakanlığı temsilcileri, uzlaşma için 29 Aralık 2010 tarihinde saat 13.30’da bir araya geldi. Yapılan pazarlıklar sonucunda masadan karlı kalkan kişi Cengiz İnşaat oldu. Cengiz İnşaat’ın 424.4 milyon liralık vergi borcu, uzlaşma sonu-cunda sıfırlandı.